Cumhurbaşkanı Erdoğan, gençlerin evlenmediğini söylerken, en büyük engelin ekonomik sıkıntılar olduğu görülüyor. Enflasyonla birlikte artan maliyetler, evliliği zorlaştırıyor. Örneğin, Kadıköy Belediyesi’nde sade bir nikah ücreti 2018’de 268 TL iken, 2024’te yüzde 870 artarak 2.605 TL oldu. 2019’da ortalama kira 1.810 TL iken, 2024’te 19.705 TL’ye yükselirken, asgari ücret kira maliyetinin altında kaldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın gençlerin evlilik oranlarının düşmesi ve boşanmaların artmasına yönelik değerlendirmesi, Türkiye’deki demografik ve ekonomik zorluklara dikkat çekti. Erdoğan, “Bir an önce evliliği yapmak lazım. Maalesef kızlara erkek, erkeklere kız beğendiremiyoruz. Ben 25 yaşında evlendim ama şimdi bakıyoruz 30, 35, 40... Alıp başını gidiyor,” ifadeleriyle konuya vurgu yaptı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve OECD verileri ise bu sorunun temelinde ekonomik nedenlerin yattığını gösteriyor.
EVLİLİKLER AZALIYOR, BOŞANMALAR ARTIYOR
TÜİK verilerine göre, 1.000 kişi başına düşen evlenme sayısını ifade eden “kaba evlenme hızı” 2001 yılında 8,35 iken, 2023 yılında 6,63’e geriledi. Buna karşılık boşanmalar arttı; 2001’de binde 1,41 olan boşanma hızı, 2023’te binde 2,01’e yükseldi. Özellikle evliliğin ilk 10 yılında boşanmaların yoğunlaşması dikkat çekiyor.
NÜFUS ARTIŞ HIZI ALARM VERİYOR
Türkiye’nin doğurganlık hızı da nüfusun yenilenme düzeyi olan 2,10’un altına geriledi. TÜİK verilerine göre, 2001 yılında 2,38 olan toplam doğurganlık hızı, 2023’te 1,51’e düştü. Bu durum, Türkiye’nin gelecekte nüfus artışının yerini azalışa bırakacağını ortaya koyuyor. 2023-2100 nüfus projeksiyonlarına göre, Türkiye’nin nüfusu 2050 yılına kadar 93 milyon civarına ulaşsa da sonrasında azalarak 2100’de 77 milyonun altına düşecek.
EKONOMİK ZORLUKLAR EVLENMEYİ ZORLAŞTIRIYOR
Evliliklerin azalmasının ve gençlerin “evde kalmasının” en büyük sebeplerinden biri ekonomik zorluklar. Yuva kurmak için gerekli olan maliyetler son yıllarda rekor seviyelere ulaştı. Örneğin:
- Nikah Ücretleri: İstanbul Kadıköy Belediyesi’nde sade bir nikah 2018’de 268 TL iken, 2024’te yüzde 870 artarak 2.605 TL’ye çıktı. Şişli’de ise 150 TL olan nikah ücreti 1.300 TL’ye yükseldi.
- Altın Fiyatları: 2018’de 400 TL olan çeyrek altın fiyatı, bugün 5.000 TL’ye dayandı. Düğünlere katılanlar için bile takı almak büyük bir külfet haline geldi.
- Konut Maliyeti: Endeksa verilerine göre 2019’da ortalama kira 1.810 TL iken, Kasım 2024’te bu rakam 19.705 TL’ye yükseldi. Aynı dönemde asgari ücret 2.021 TL’den 17.002 TL’ye çıkmasına rağmen kira fiyatlarının gerisinde kaldı.
- Mobilya ve Beyaz Eşya: TÜİK’e göre, son 5 yılda mobilya fiyatları yüzde 555, beyaz eşya fiyatları ise yüzde 615 oranında arttı.
GENÇLER AİLE EVİNDEN AYRILAMIYOR
OECD verilerine göre, 20-29 yaş aralığında ailesiyle yaşayan gençlerin oranı 2006’da yüzde 42 iken, 2022’de yüzde 56’ya çıktı. Bu durum, gençlerin ekonomik bağımsızlıklarını kazanmakta zorlandığını gösteriyor. Ayrıca Türkiye, 15-29 yaş grubundaki gençlerin ne eğitimde ne de istihdamda yer aldığı oran bakımından yüzde 27,93 ile OECD ülkeleri arasında ilk sırada yer alıyor.
AİLE YAPISI KÜÇÜLÜYOR
Ekonomim'de yer alan habere göre; Türkiye’de aile yapısı da giderek küçülüyor. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ne göre, 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğü, 2023’te 3,14 kişiye düştü. Ekonomik zorluklar, gençlerin evlenip ayrı bir yuva kurma ihtimalini daha da azaltıyor.
GÖSTERİŞLİ DÜĞÜNLER YERİNE SADELİK TALEBİ
Geleneksel olarak Türkiye’de düğünler büyük ve gösterişli organizasyonlar olarak görülse de artan maliyetler nedeniyle sade nikahlar tercih ediliyor. Ancak gençler için bu bile yüksek maliyetler nedeniyle büyük bir engel haline geldi.
