NESİBE GÖVEN ATALAY
Yatırım uzmanı Mert Başaran, "Ev yatırım mıdır, değil midir?" sorusuna çarpıcı örneklerle yanıt verdi. Özellikle peşin parayla konut alımının, sanıldığı kadar büyük bir yatırım olmadığını, rakamların dolar bazında incelendiğinde aldatıcı olabileceğini vurguladı. Başaran'a göre, konut yatırımında kar etmenin tek bir yolu var, o da başkasının parasıyla oynamak.
KREDİ ÇEKEN KAZANIYOR: BANKANIN PARASIYLA YATIRIMIN SIRRI
Başaran, konutun kârlı bir yatırıma dönüşmesinin en önemli şartının "kaldıraç etkisi" olduğunu belirtti. Düşük faizli konut kredisi kullanarak, küçük bir peşinatla yüksek değerli bir mülk sahibi olmanın, fiyat artışlarından maksimum kazancı sağladığını ifade etti. "Eğer krediyle, düşük faizle, bankanın parasıyla krediyle ev alıyorsanız ve evi de uygun alıyorsanız, ev çok güzel bir yatırımdır. Çünkü orada kaldıraç kullanıyorsunuz. Yani bankanın parasıyla, yani aslında 50.000 lira, 100.000 lira peşinatla belki 400.000 lira, 500.000 lira ev alıyorsunuz. Dolayısıyla ev fiyatları ciddi arttığında, faizin düşük olduğunda inanılmaz bir para kazanmış oluyorsunuz. Bire beş, bire on, duruma göre, aldığınız krediye göre. Dolayısıyla burada evet, eğer ucuz ev alıyorsanız ve banka kredisi alıyorsanız ev yatırım oluyor" diyerek krediyle alımın önemini vurguladı.
PEŞİN PARAYLA EV ALANLAR DİKKAT: DOLAR BAZINDA ZARAR EDİYOR OLABİLİRSİNİZ!
İşin rengi, peşin parayla ev alındığında tamamen değişiyor. Başaran, bu durumu 1994 yılında 35 bin dolara satılan bir evin bugünkü değerinin 120 bin dolar olmasını örnekleyerek açıkladı. Kağıt üzerinde yaklaşık dört katlık bir artış görünse de "Şimdi o evi tekrardan yeniye almak istediğinde, yenilemek istediğinde, tamam mı, sen evi yaklaşık 200-250 bin dolara alabiliyorsun. Yani çünkü ev var orada, eskimiş. Yenilemek istiyorsun, diyorsun ki ben yenisini alayım şu evin, artık burada oturmayayım, hem deprem riski var hem de eskidi. Dolayısıyla aynı evi aldığında da iki katı para vermen gerekiyor. Dolayısıyla senin eğer dolar bazı bakarsan paran artmış gibi gözüküyor. Evet bu açıdan para kazanmışsın ama aynı ürünün yenisini aldığında yarı yarı fiyatı oluyorsa, düşüyorsa, aslında sen para kazanmamışsın. Orada enflasyondan dolayı veya doların enflasyonundan dolayı para kazanmış gibi gözüküyorsun" diyerek yatırımcıları uyardı. Benzer şekilde, 2000 yılında 25 bin dolara alınan bir evin bugün 80 bin dolar etmesinin, aynı paranın altına yatırılması durumunda 200 bin dolar olacağı gerçeğiyle karşılaştırıldığında aslında bir kayıp olduğunu belirtti.
PASİF GELİR İÇİN EN KARLI ALTERNATİFLER: EVİ UNUTUN, GÖZÜNÜZÜ BURAYA ÇEVİRİN!
Başaran, pasif gelir elde etmek isteyenler için konutun her zaman en iyi seçenek olmadığını, hatta daha avantajlı alternatifler bulunduğunu dile getirdi. Özellikle e-ticaretin yükselişiyle birlikte depolara olan talebin arttığını belirterek, "Pasif gelir istiyorsanız, başka bir şeyle pek becerememekte zorlanıyorsanız yani yapamıyorsanız, evet, doğru kiracıyı da buluyorsanız pasif gelir için mantıklı olabiliyor. Ama orada da yine diyorum; dükkan, hatta dükkân da değil, imkanınız varsa depo. Büyük para tabii belki depolar ama depo almak tabii gelecekte bu teknolojinin ilerlemesiyle, işte Amazon vesaire gibi firmaların çoğalmasıyla artık depoculuk daha da önemli oluyor. Çok fazla depoya ihtiyaç var. Depo daha iyi kira getirisi oluyor" dedi. Depo ve dükkan kiralamanın bir diğer büyük avantajının ise stopaj vergisi olduğunu, bu sayede vergi yükünün kiracıya ait olduğunu ve mülk sahibinin net gelirinin arttığını ekledi. Bu durumun, konut kiralamaya göre ticari mülkleri çok daha cazip hale getirdiğini ifade etti.
