Türkiye ihracatının birim değeri 2014 yılında 107,0 iken 2018’de 95,7’ye kadar gerilemesi, ticarette iç kaynaklı bir kriz yaşattı. ABD’nin resesyonla karşı karşıya olması ve Avrupa ekonomisindeki kötü gidişatta Türkiye’nin ihracatını olumsuz yönde etkiliyor. İSO İhracat İklimi Endeksi 51,3’ten ağustos ayında 51,1’e düşmesi ise ihracattaki azalışın öncü göstergesi oldu.
Ticaret savaşları ve Brexit süreci Avrupa ekonomisini zora sokması, ABD’nin resesyonla (iki veya daha fazla çeyrek yıllık periyotta arka arkaya negatif büyüme göstermesi durumu) karşı karşıya olması, Türkiye’nin ihracatını büyük oranda etkiledi. Daha önce Türkiye’nin ihraç ettiği malların birim değeri 2014 yılında 107,0 iken 2018’de 95,7’ye kadar gerilemesi, ticarette içeri kaynaklı bir kriz yaşatmıştı. Şimdi ise ABD ve Avrupa’nın durumu, krizi farklı bir boyuta taşıdı. Türkiye imalat sektörünün ana ihracat pazarlarındaki faaliyet koşullarını ölçen öncü gösterge olan İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İhracat İklimi Endeksi’nin Ağustos 2019 dönemi sonucu ticaretteki krizi gün yüzüne çıkardı. Endekste eşik değer olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm rakamlar, ihracat ikliminde iyileşmeye, 50’nin altındaki değerler ise bozulmaya işaret ediyor. Mevsimsel etkilerden arındırılmış olarak açıklanan verilere göre, temmuz ayında 51,3 olan İSO Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi ağustosta 51,1 olarak kaydedildi. Endeks, ihracat pazarlarındaki talep koşullarında ılımlı iyileşmeye işaret etmiş olsa da iklimin Mayıs 2013’ten beri en düşük oranda güçlendiğini gösterdi. ABD’deki büyümenin yavaşlaması ve bazı Avrupa ekonomilerinde süregelen düşük büyümeye bağlı olarak Türk imalatçıların ihracat iklimindeki iyileşme, ağustosta yavaşlamaya devam etti. Küresel ekonominin yavaşlamasıyla birlikte iyileşme üst üste altıncı ay hız kesti.
Dünya genelinde imalat sektöründe zayıflık olduğuna ilişkin sinyallerin arttığı gözlendi. Türk imalat sektörü ihracatının yüzde 5’ini oluşturan ve dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD’de büyümenin yavaşladığına ilişkin işaretler arttı. Üretimdeki artış ılımlı ve son 3.5 yılın en düşük oranında gerçekleşti. Kanada’da ise imalat üretiminin daralmaya devam ettiği gözlendi. Orta Doğu ekonomilerinde ekonomik aktivite artmayı sürdürürken, özellikle Suudi Arabistan’da büyümenin ivme kazandığı görüldü. Buna karşılık Birleşik Arap Emirlikleri’nde büyüme yavaşlarken, Mısır ise yeniden daralma bölgesine geçti. Ağustosta 4 BRIC ülkesinde de ekonomik aktivite artış gösterirken, Brezilya, Rusya ve Çin’de büyümenin hızlanması dikkati çekti. Son olarak, yerel, protestoların faaliyetleri kesintiye uğrattığı Hong Kong’da özel sektörün ekonomik aktivitesi belirgin bir düşüş gösterdi.
İMALAT SANAYİ ÜRETİMİ AZALIYOR
Türk imalatçıların en büyük ihracat pazarı ve Euro Bölgesi’nin en büyük ekonomisi Almanya’da büyümenin hızlandığına yönelik işaretler oldu. Ancak ekonomik aktivitedeki iyileşme hizmet sektörü merkezli olarak gerçekleşirken, imalat sanayi üretimi azalmaya devam etti. Fransa, İspanya, Hollanda, Yunanistan ve İrlanda gibi Euro Bölgesi’nin diğer ekonomilerinde de büyüme iyileşme belirtileri gösterdi. Türk imalat sektörü ihracatının en büyük 5 pazarından biri olan İtalya’da üretim genel olarak durgun bir seyir izledi. Ekonomik aktivitenin son 3 ayda ikinci kez azaldığı Birleşik Krallık‘ta ise zayıflık belirgin şekilde devam etti. Ancak gerileme oldukça hafif düzeyde kaydedildi. Avusturya, Çekya ve Polonya’da da üretimin azaldığı gözlendi.
TÜRK İHRACATÇILAR İÇİN AĞUSTOS ZOR GEÇTİ
IHS Markit Direktör Yardımcısı Andrew Harker, imalat sektöründe dünya genelinde yaşanan sorunların Türk ihracatçıları için ağustosta zorluk oluşturduğunu belirterek, şunları kaydetti: “Her ne kadar hizmet sektörleri hâlâ güçlü performans sergiliyor olsa da genel talep koşulları zayıf seyrediyor. Son anket döneminde özellikle ABD’de büyümenin son 3.5 yılın en düşük oranına gerilemesi dikkat çekici. Buna karşılık, bazı ekonomilerde büyümenin güç kazanması ve Birleşik Krallık ekonomisinin daralma bölgesine geçmesi Avrupa pazarlarında karmaşık bir görünüme işaret etti.”
