30 yıl öncesinin özelleştirme günlerine dönüş... Ekonomideki gidişata ‘çare arandığı’ süreçte Hazine Bakanı “Santral, liman, otoyol, köprü ve arazileri özelleştireceğiz” dedi. Sıkıntılı tablonun en ciddi yansıması karşısında tekel konumundaki varlıkların satışının faturasının daha büyük olacağı, çıkış yolunun ise yapısal ve kalıcı önlemlerden geçtiği hatırlatıldı.
Ekonomideki ısınma durdurulamayan enflasyonla artarken hükümet özelleştirmeleri yeniden gündemine aldı. Körfez turundan dönen Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bakanlığının 2024 yılı bütçesini sundu. Bakan Şimşek, gelecek dönemde Elektrik Üretim A.Ş’ye ait hidroelektrik santraller, limanlar, otoyollar, köprüler ile arsa ve arazilerin özelleştirileceğini açıkladı.
SANTRALİ, KÖPRÜYÜ SATMAK RASYONALİTEYLE ÇELİŞİYOR
Şimşek’in TÜİK’e ilişkin “Tüm istatistikleri olması gerektiği gibi yansıtacak” sözleri de dikkat çekti. Bakanın özelleştirmelerle ilgili sözlerine muhalefet milletvekilleri “Elde avuçta ne varsa hepsini sattınız” tepkisini gösterdi. Alternatifi olmayan tekel konumundaki köprü ve otoyolların özel sektöre geçmesinin fiyat artışlarıyla birlikte yine vatandaşın cebini vuracağı belirtildi. Uzmanlar atılan adımın rasyonalite söylemiyle çeliştiğini vurguladı.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu 2024 yılı bütçe görüşmeleri sürüyor. Komisyonda Hazine ve Maliye Bakanlığı ve bağlı kuruluşların bütçe, kesin hesap ve Sayıştay raporları görüşüldü. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının 2024 yılı bütçe görüşmelerinin ardından milletvekillerinin sorularını yanıtladı. Şimşek, şu an için özelleştirme kapsamında Elektrik Üretim Anonim Şirketi’nin (EÜAŞ) bazı hidroelektrik santrallerinin (HES) bazı limanların, otoyol ve köprülerin olduğunu açıkladı.
Özelleştirilecek HES, otoyol, liman ve köprülerin isimlerini vermeyen Şimşek, “Özelleştirme kapsamına yeni alınması planlanan herhangi bir varlık söz konusu değil” diye konuştu. Programdakiler dışında yeni bir kamu kurumunu özelleştirmeye almayacaklarını belirten Şimşek’e muhalefet milletvekilleri, “Zaten satmadığınız ne kaldı ki, elde avuçta ne varsa hepsini sattınız” karşılığını verdi.
Şimşek’in özelleştirileceğini söylediği köprü ve otoyollar geçmişte kamu kaynaklarıyla yapılan başta İstanbul-Ankara otoyolu ile İstanbul Boğaz Köprüsü olmak üzere özel sektörün işlettiklerine göre çok daha ucuz tarifelerin uygulandığı ulaşım ağlarını kapsıyor. Özelleştirmeleri halinde bu yol ve köprülerin fiyatının da olağanüstü artması bekleniyor.
Öte yandan Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, dezenflasyonist sürecin başladığına işaret ederek, kalıcı bir şekilde gelir dağılımını iyileştirmek, iş gücünün milli gelir içerisindeki payını artırmak, toplumun refahını kalıcı bir şekilde yükseltmek için dezenflasyon programını kararlılıkla uygulayacaklarını söyledi.
‘TÜİK’İN TÜM İSTATİSTİKLERİ GERÇEKLERİ YANSITACAK’
Verilerinin gerçekliği sık sık tartışılan Türkiye İstatistik Kurumuna (TÜİK) ilişkin de açıklama yapan Mehmet Şimşek, Avrupa Birliği tavsiyelerini dikkate alacaklarını dile getirerek “Hiçbir bağımsız kuruma bakan olarak benim müdahalem olmadı ve olmayacak. Ne geçmişte ne bugün ne de yarın... Dolayısıyla olması gerektiği gibi tüm istatistikler gerçeği yansıtacak. TÜİK’in kullandığı yöntemler ve uygulama sonuçları yerli ve yabancı kurum ve kuruluşlardaki uzmanların değerlendirmelerine açık. Hatta bildiğim kadarıyla TÜİK, Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) ile yakinen çalışıyor ve üretilen istatistikler onlar tarafından da denetleniyor. Yine bildiğim kadarıyla TÜİK ayrıca Birleşmiş Milletler, IMF, OECD gibi birçok uluslararası kuruluşla da iş birliği içerisinde. Bu kuruluşlar resmi istatistik programı kapsamında üretilen verilerimizi, veri kalitesini sorgulamadan takip ediyorlar ve alıyorlar. Dolayısıyla bu konudaki tartışmaların kurumları yıprattığını düşünüyorum’’ dedi. Mehmet Şimşek, şeffaflık neyi gerektiriyorsa onun yapılması gerektiğini vurgulayarak, “İstatistikler konusunda, şeffaflık konusunda maksimumu bundan sonra yapmaya çalışacağız” ifadesini kullandı.
‘ÖNÜMÜZDEKİ SENE BİRAZ ZORLU OLACAK’
Cari açık konusuna da değinen Şimşek, enflasyonu düşürmek için aldıkları tedbirin iç talebi sınırlayacağını kaydetti. İhracatı var güçleriyle desteklediklerini belirten Şimşek, “Önümüzdeki sene biraz zorlu olacak. Zorlu olan kısım neresi? Birincisi bizim ticaret ortaklarımızda büyüme yok. Gelecek sene biraz artacak ama sırtımızı ona dayamıyoruz. Niye cari açık azalacak? Bu sene eylül ayı itibariyle son 12 aylık altın ithalatı 33 milyar dolar. Mevduat faizlerindeki yükselme, portföy tercihi olarak ortaya çıkan bu altın ithalatını sınırlayacak. Bir de tedbir aldık. Altın ithalatının son 20 yıldaki ortalaması 8 milyar dolar. Gelecek sene altın ithalatı 8 milyar doların iki katına çıksa dahi cari açık bizim öngördüğümüz çerçevede azalacak” ifadelerini kullandı.
‘HİÇ KİMSEDEN PARA TALEBİMİZ OLMADI’
Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, Körfez ülkeleri başta olmak üzere yurtdışında gerçekleştirdiği ziyaretlere yönelik muhalefet partili milletvekillerinin eleştiri ve sorularına yanıt verirken, “Yurtdışı ziyaretlerimde hiç kimseden para talebimiz olmadı” açıklamasında bulundu.
Yaptığı yurtdışı ziyaretlerinin gerekçelerini sıralayan Şimşek, “Benim yurtdışı ziyaretlerim gündem oldu. Son yaptığım ziyaretlerden başlayayım. En son Suudi Arabistan’daydım çünkü onların çok önemli bir konferansı vardı. Dünyanın bütün önde gelen şirketleri, üst düzey yöneticileri Riyad’da toplandı. Ben o konferansa gittim Türkiye’nin tezlerini anlattım, Türkiye’nin programını anlattım. Tabi ki görüşmelerimiz oldu ama kimseden bir talebimiz olmadı. Bizim bütün bu ziyaretlerin amacı biz bir program uyguluyoruz, bu programın çerçevesini iletişim boyutuyla anlatmamız lazım’’ dedi.
‘GRİ LİSTEDEN ÇIKMAK İÇİN TEK HUSUS KALDI’
Bakan Şimşek, Türkiye’nin gri listeden çıkması için tek bir hususun kaldığına işaret ederek, “Biz ne gerekiyorsa yapıyoruz. 27 Ekim tarihinde bir FATF toplantısı yapıldı. Türkiye’nin gri listeden çıkması için öngörülen bir tek husus kaldı. O da, kripto varlıklarla ilgili yasal düzenleme. Onu da TBMM’nin gündemine sunacağız. Ülkemizin gri listeden çıkması için hiçbir engel kalmadı” değerlendirmesinde bulundu. Öte yandan Şimşek, “Hiçbir demokrasi teröre desteği desteklemez, Türkiye terörle mücadelede kararlıdır. Bu konuda da gerekeni yapıyor, yapmaya da devam edecektir” dedi.
‘SORUMLU ÜCRETLİLERDİR DEMEDİM’
Bakan Şimşek, enflasyonu tek haneye düşürmek için Orta Vadeli Program’ın sonuç alacağını kaydederek, şu ifadeleri kullandı:
‘’Fiyat istikrarının kalıcı bir şekilde çalışanların refahını artırmanın tek formüldür. Bu programın ana hedefi kalıcı fiyat istikrarıdır. Dezenflasyonist süreç başladı. Aylık bazda sonuçlarını alacağız. Ama yıllıklandırılmış enflasyonun ciddi bir şekilde aşağı yönlü rakamlara yansıması muhtemelen yılın ikinci yarısı. Dolayısıyla burada eğer kalıcı bir şekilde gelir dağılımını iyileştireceksek, iş gücünün milli gelir içerisindeki payını artıracaksak, toplumun refahını artıracaksak dezenflasyon programını kararlılıkla uygulamaya devam etmemiz gerekiyor, edeceğiz.’’
Öte yandan Şimşek, bir televizyon programındaki sözlerine de açıklık getirerek, “Ben hiçbir zaman ‘enflasyonun sorumlusu ücretlerdir’ demedim. ‘Biz çalışanlarımızı, emeklilerimizi enflasyona ezdirmedik, ezdirmeyeceğiz.’ dedim. Sonrasında dedim ki: ‘Kalıcı refah artışı için enflasyonun düşürülmesi lazım, bu sarmaldan çıkmamız lazım.’ Kastettiğim şey tabii ki ücret-enflasyon sarmalı. Tabii ki biz iş gücünün milli gelirden aldığı payın yükselmesini arzularız” dedi.
‘BUGÜNKÜ AKLIMIZ OLSA O KURULUŞLARI ÖZELLEŞTİRMEZDİK’
DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, AK Parti hükümetlerindeki bakanlığı döneminde yapılan elektrik ve doğal gaz özelleştirmeleri ile ilgili pişmanlığını ifade ederek “Bugünkü aklımız olsa bunları özelleştirmezdik” dedi. 14 Mart’ta televizyon programında, AK Parti yönetiminin Ekonomi Bakanlığı döneminde yapılan özelleştirmelerle ilgili açıklamalarda bulunan Babacan “Elektrik, doğal gaz dağıtım yani özelleştirildikten sonra tekel olan şirketler, o alanlarında özelleştirme doğru olmadı. Özelleştirmeden sonra çok iyi bir denetimle devam etmesi gerekiyordu. Bazı özelleştirmeler öyle yapıldı ki, firma sahipleri denetleyen kuruluşlardan daha etkili olamıyorlar bakan ya da cumhurbaşkanı üzerinde. Özelleştirilen dağıtım şirketlerini denetlemeye giden eleman çok zayıf bir eleman fakat patronu işini bakanla cumhurbaşkanıyla halleden insanlar bunlar. Dolayısıyla bunlar denetlenemiyor, vatandaşa hizmet pahalı ve kötü gidiyor. Bugünkü aklımız olsa tekel durumundaki kuruluşları özelleştirmezdik. İyi bir denetimle verimli gider dedik ama bu sağlanamadı’’ dedi.
‘KKM’DE 15.1 MİLYAR DOLARLIK AZALIŞ VAR’
Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasının yükünün Merkez Bankasına aktarıldığı eleştirileri üzerine Hazine Nakanı Mehmet Şimşek, bu uygulamanın, 2021 yılında kurda oluşan baskıya çözüm olarak ortaya konulduğunu söyledi. Şimşek, bu konunun aslında Merkez Bankası’nın kur yönetimiyle ilgili olduğunu dile getirerek, şöyle konuştu:
“Kur rejimini hükümet belirler, sabit mi, dalgalı mı, başka türlü mü olacak diye. O belirlendikten sonra bunun uygulanmasından sorumlu kurum Merkez Bankası’dır. Kur rejiminin uygulanmasından kaynaklı kar ya da zararın Merkez Bankasının bilançosunda olması lazım, normali bu. Fakat bu düzenleme yapılırken, Türk lirasından kur korumalıya geçiş Hazine ve Maliye Bakanlığının sorumluluğuna verilmiş. Burada Merkez Bankasının hiçbir şekilde Hazine’yi finanse etme gibi bir durumu yok. Tam tersine kur korumalıdan dolayı vazgeçtiğimiz vergilerden dolayı kur rejiminin uygulanmasında Bakanlık olarak Merkez Bankasına destek olmuşuz, dolayısıyla o anlamdaki kaygılar yerinde kaygılar değildir.”
Şimşek, Merkez Bankasının zararını kendi düzenlemeleri çerçevesinde karşılayacağını ifade etti. Şimşek, mayıs sonunda 125,3 milyar dolar olan Kur Korumalı Mevduat tutarının 20 Ekim itibariyle 110,2 milyar dolara gerilediğini kaydetti. Şimşek, burada 15,1 milyar dolarlık azalış olduğuna işaret ederek, bugünkü mevduat faizleri dikkate alındığında ilave yük olma ihtimalinin zayıfladığını söyledi.
