Sigortasız çalışanlara müjdeli bir haber geldi! Emeklilik konusunda prim günü eksik olanlar için çözüm yolları geliştirildi. Bu yeni düzenleme ile sigortasız çalışanlar da emeklilik hakkından faydalanabilecekler. Ayrıntılar haberimizde...
Türkiye'de Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için çıkarılan yeni yasa, emeklilik hakkı verilmesiyle birlikte yeni sorunları da beraberinde getirdi. Ne yazık ki, bu sorunlardan biri de EYT'lilerin sigortasız çalıştıkları sürelerle ilgili oldu.
HİZMET TESPİT DAVASI NEDİR?
EYT düzenlemesi sonrasında, sigortasız çalışanların durumu daha fazla gündeme gelmeye başladı. Araştırmalar, geçmişte sigortasız çalıştırılan veya sigortasının yapıldığı halde primlerinin düzenli ödenmediği milyonlarca kişi olduğunu ortaya koyuyor.
Özellikle e-devlet üzerinden takip edilemeyen dönemlerde, çalışanlar sigorta girişinin yapıldığını veya primlerinin düzenli ödendiğini takip etme imkanına sahip değillerdi. Bordroların verilmesi de primlerin yatırıldığı anlamına gelmiyordu.
Bu durumu düzeltmek için, eski çalıştıkları işyerlerine hizmet tespit davası açmak gerekiyor. Bu durum, "günsüz işe giriş" olarak adlandırılıyor. Yani kişinin sigorta girişi yapılmış ancak primleri ödenmemiştir. Primlerin ödenmemesi nedeniyle çalışanın prim gün sayısı eksik kalır ve emeklilik süresi uzar. EYT'den emekli olmayı planlayanlar arasında da bu durum yaygındır. İlk olarak SGK'ya başvurarak bordroların tespit edilmesi istenir. Bordrolar bulunamazsa hizmet tespit davası açma yoluna gidilebilir.
Sigortasız çalışanlar, sigorta primi eksik ödenenler, haberi olmadan işe giriş-çıkışı yapılanlar, sigortası geç başlatılanlar ve sigorta girişi yapılan ancak primleri ödenmeyenler hizmet tespit davası açabilir. Bu dava işverene karşı açılır. Bu sayede sigortasız çalışılan süreler ve eksik yatırılan primler hizmet yılına işlenir ve emeklilik süresine dahil edilir. Hizmet tespit davası, çalışanın mirasçıları tarafından da açılabilir.
ZAMAN AŞIM SÜRESİ 5 YIL
Hizmet tespit davasında zaman aşımı süresi beş yıldır. Çalışan, sigortasız çalıştığı dönemin son yılından itibaren beş yıl içinde dava açabilir. Beş yılın geçmesi durumunda dava açılsa bile hak ileri sürülemez.
Ancak işçinin çalıştığı süreler, raporlar veya müfettiş tutanaklarıyla tespit edilmişse zaman aşımı süresi uygulanmaz. Benzer şekilde, işverenin çalışanın bordrosunda prim kesintisi göstermesine rağmen primleri ödememesi veya işe giriş bildirgesinin SGK'ya verilmesine rağmen primlerin yatırılmaması durumunda da zaman aşımı süresi geçerli olmaz. Bu durumda beş yıllık zaman aşımı süresi işlemez ve Yargıtay, bu tür davalar sonucunda çalışanın lehine karar vermiştir.
Hizmet tespit davasının sonucunda çalışan lehine bir karar çıkarsa, sigortasız çalışılan günler resmi olarak tescil edilir ve işveren eksik prim ödemelerini SGK'ya yapar. Tüm bu süreler çalışanın emeklilik hesabına dahil edilir. İşverene ise para cezası uygulanır. Ancak hizmet tespit davası, çalışan aleyhine sonuçlanabilirse, işverenin herhangi bir yükümlülüğü bulunmaz.
Ayrıca, önceki yıllardan geriye dönük olarak da hizmet tespit davası açılabilir. Örneğin, çalışan 8 Eylül 1999'dan birkaç gün önce işe başlamış ve işveren sigorta girişini ileri bir tarihte yapmışsa, çalışan EYT imkanından yararlanamaz. Bu durumda da hizmet tespit davası açılabilir.
