29 Ekim Cumhuriyet Bayramı'nın anlam ve önemi hakkında araştırmalar devam ediyor. 29 Ekim'i 30 Ekim’e bağlayan gece Türk halkı yeni bir döneme giriş yaptı. 26 Ekim 1924 tarihinde yayınlanan kararname ile Cumhuriyet'in ilanının 101 pare top atışı ve düzenlenecek etkinliklerle kutlanmasına karar verildi. Karar ile birlikte 29 Ekim 1924 tarihinde etkinlikler ve kutlamalar başladı. Teklifin TBMM'de 19 Nisan tarihinde kabul edilmesi ile birlikte 1925 yılından bu yana 29 Ekim tarihi Milli Bayram olarak kutlanmaktadır.
29 EKİM'DE NELER OLDU?
Osmanlı Devleti, 1876 yılına kadar mutlak monarşi, 1876-1878 ve 1908-1918 arasında meşruti monarşi ile yönetildi. I. Dünya Savaşı'nda uğranan yenilgi ile birlikte Mustafa Kemal Paşa önderliğinde Milli Mücadele gerçekleştirildi. 1923 tarihinde Milli güçlerin zaferi ile birlikte Büyük Millet Meclisi’nde Ankara’da bir araya gelen temsilciler 20 Ocak 1921'de Teşkilat-ı Esasiye Kanunu kabul etti. Türk halkı egemenliğini ilan ederken 1 Kasım 1922'de saltanatın kaldırılmasına karar verildi. Ülke meclis tarafından yönetilmeye karar verildi.
27 Ekim 1923 tarihinde İcra Vekilleri Heyeti istifasını verirken yeni kabine toplantıları yapılmaya başladı. Yönetim sisteminin Cumhuriyet olması için Mustafa Kemal Paşa ve İsmet Paşa kanun değişikliği tasarısını 29 Ekim 1923'te Meclis'e sundu. Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'nda yapılan değişiklikler ile birlikte Cumhuriyet TBMM tarafından ilan edildi.
Cumhuriyetin ilanı Ankara'da 101 pare top atışı ile duyuruldu. 29 Ekim günü başlayan kutlamalar 30 Ekim 1923 gecesine kadar devam etti. Bayram havası Ankara olmak üzere tüm ülkede hissedildi.
Cumhuriyetin ilan edildiği tarih henüz bayram olarak kutlanmazken bu konu üzerinde de çalışmalar başlatıldı. 29 Ekim günü halk tarafından şenlikler organize edilirken bir sonraki yıl 26 Ekim 1924 tarihli 986 numaralı kararname ile Cumhuriyetin ilanı için kutlamalar yapılması kararına varıldı. 1924 yılında alınan karar ile Cumhuriyetin ilanı için kutlamaların başlangıcına karar verildi.
2 Şubat 1925'te, Hariciye Vekaleti'nce (Dışişleri Bakanlığı) düzenlenen kanun teklifi ile 29 Ekim tarihinin bayram olmasını önerdi. Teklif Meclis Anayasa Komisyonu tarafından incelenerek 19 Nisan'da onaylandı. 628 sayılı bu kanun ile 29 Ekim, Milli Bayram olarak resmiyet kazandı. 1925 yılından bu yana 29 Ekim Cumhuriyetin ilanı olarak kutlanmaktadır.
