İstanbul'u 23 Nisan 2025'te sallayan M6.2 büyüklüğündeki Marmara Denizi depremi sonrası sismik hareketlilik ve büyük İstanbul depremi tartışmaları yeniden alevlenirken, ülkenin önde gelen jeoloji uzmanlarından Prof. Dr. Osman Bektaş'tan dikkat çekici bir analiz geldi. Sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla Bektaş, Silivri açıklarında meydana gelen bu depremin, Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın "sürüklenen" bir bölümünde bir nevi "sigorta attırdığını" ancak bu durumun stresi daha tehlikeli, "kilitli" bir bölge olan Çınarcık Çukuru'na aktarmış olabileceği uyarısında bulundu.
İSTANBUL'U KORKAN O DEPREM: M6.2 SİLİVRİ AÇIKLARI
SÜRÜKLENEN AVCILAR SEGMENTİ beklendiği gibi M6,2 depremini durdurarak gerilmeleri Çınarcık Çukuruna aktarmıştır.
— Prof. Dr. Osman Bektaş (@profobektas) May 28, 2025
Verisi ne?
M6,2 depremi fayın sürüklendiği (creep) yerde gelişti (Becker,di.2023).
Büyük deprem enerjisi biriktiremeyen fayın bir bakıma sigortası M6,2 ile atdı.
23 Nisan 2025'te, yerel saatle 12:49'da İstanbul'un yaklaşık 25 mil (40 km) güneybatısında, Marmara Denizi'nde, Silivri yakınlarında meydana gelen M6.2 büyüklüğündeki deprem, İstanbul'un hem Avrupa hem de Asya yakalarında kuvvetlice hissedilmiş, kısa süreli paniğe yol açmış ve 151 kişinin panikle yüksek yerlerden atlama gibi nedenlerle yaralanmasına sebep olmuştu. Depremde ciddi yapısal hasar veya can kaybı bildirilmemişti.
PROF. BEKTAŞ'IN SOSYAL MEDYADAN YAPTIĞI OLAY YARATAN PAYLAŞIM
Prof. Dr. Osman Bektaş, depremin ardından yaptığı X paylaşımında şu ifadelere yer verdi:
"SÜRÜKLENEN AVCILAR SEGMENTİ beklendiği gibi M6,2 depremini durdurarak gerilmeleri Çınarcık Çukuruna aktarmıştır. Verisi ne? M6,2 depremi fayın sürüklendiği (creep) yerde gelişti (Becker,di.2023). Büyük deprem enerjisi biriktiremeyen fayın bir bakıma sigortası M6,2 ile attı."
"SİGORTA ATTI" NE DEMEK? "SÜRÜKLENEN AVCILAR SEGMENTİ" NERESİ?
Prof. Bektaş'ın "Sürüklene Avcılar Segmenti" olarak bahsettiği bölge, Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın Marmara Denizi içindeki, yavaş ve sürekli hareket ederek enerjisini küçük ve orta büyüklükteki depremlerle ya da sarsıntısız bir şekilde boşaltan "sürüklenen (creep)" bir kolu. Bilimsel çalışmalar (örneğin Becker ve diğerleri, 2023), Marmara Denizi'nin batı kısmının, özellikle Silivri yakınlarının bu tür bir sürüklenme davranışı gösterdiğini ortaya koyuyor. M6.2'lik depremin bu bölgede olması, Bektaş'ın teorisini destekliyor. "Sigorta attı" benzetmesi ise, bu sürüklenen segmentin biriktirdiği enerjinin bir kısmını M6.2 ile boşaltarak, o spesifik parçada daha büyük bir depremin bir süreliğine önüne geçtiği anlamına geliyor.
ASIL TEHLİKE: STRES "KİLİTLİ" ÇINARCIK ÇUKURU'NA MI KAYDI?
Ancak Prof. Bektaş'ın uyarısının en can alıcı noktası, bu M6.2'lik depremin, stresi Marmara Denizi'nin doğusunda, İstanbul'a daha yakın ve "kilitli" bir segment olan Çınarcık Çukuru'na aktarmış olabileceği iddiası. "Kilitli" segmentler, enerjiyi uzun yıllar boyunca biriktirir ve bu enerji aniden boşaldığında M7 ve üzeri büyüklükte yıkıcı depremlere neden olabilir. Çınarcık Çukuru'nun da içinde bulunduğu Prens Adaları segmenti, en son 1766'da büyük bir deprem ürettiğinden beri enerji biriktiriyor ve uzmanlar tarafından büyük İstanbul depreminin potansiyel merkez üslerinden biri olarak gösteriliyor.
Bir depremin, komşu fay segmentlerindeki kırılma olasılığını artırabildiği bilinen bir olgu (Coulomb stres transferi). Dolayısıyla, M6.2'lik depremin Çınarcık Çukuru'ndaki gerilimi artırmış olması, bilimsel olarak mümkün bir senaryo olarak değerlendiriliyor, ancak kesin etki için daha fazla modelleme ve veri gerekiyor.
"SİGORTA" ETKİSİ YETERLİ Mİ? BÜYÜK İSTANBUL DEPREMİ RİSKİ SÜRÜYOR!
Prof. Bektaş'ın "sigorta" benzetmesi, M6.2'lik depremin yaşandığı sürüklenen segment için kısa vadeli bir rahatlama olarak yorumlansa da, uzmanlar bunun büyük İstanbul depremi riskini ortadan kaldırmadığı konusunda hemfikir. Marmara Denizi'nde yaklaşık 250 yılda bir M7 ve üzeri büyüklükte deprem olduğu göz önüne alındığında (sonuncusu 1766), bölge "sismik boşluk" olarak tanımlanıyor ve büyük bir deprem için "gecikmiş" durumda.
Prof. Dr. Osman Bektaş'ın analizi, M6.2'lik depremin bir yandan fayın bir bölümünde biriken enerjiyi boşaltarak "sigorta" görevi görmüş olabileceğini, diğer yandan ise stresi daha tehlikeli ve kilitli bir bölge olan Çınarcık Çukuru'na aktararak oradaki riski tetikleyebileceğine işaret ediyor. Bu durum, İstanbul ve çevresinde deprem hazırlığının ve risk azaltma çalışmalarının ne kadar hayati olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
