Brezilya'dan söküm için Aliağa'ya getirilen asbestli gemi Nae Sao Paulo tepkiler sonrası izni iptal edilerek geri gönderilmişti. Ancak geminin tekrar Türkiye'ye getirilebileceği gündeme geldi. Brezilyalı sivil toplum örgütleri, kıyıdan açıkta bekletilen geminin başka bir Türk şirketi olan 'Rota Shipping' tarafından satın alınmasının gündemde olduğunu duyurdu.
Brezilya Donanması’ndan alındıktan sonra söküm işlemi için Aliağa’ya götürülürken izni iptal edilen asbestli gemi Nae Sao Paulo’nun, başka bir Türk firması tarafından satın alınması gündemde. Türk yetkililer tarafından ülke karasularına alınmayacağının duyurulmasının ardından 2 Ekim’de Brezilya’ya geri taşındıktan sonra çevresel riskler gerekçesiyle kıyıya yanaşmasına izin verilmeyen tartışmalı Nae Sao Paulo hurda gemisinin akıbeti Brezilya’da da tartışılıyor.
Brezilyalı sivil toplum örgütleri, gemi söküm uygulamalarının neden olduğu çevresel zararı ve insan hakları ihlallerini önlemeyi hedefleyen çalışan kuruluşların küresel koalisyonu 'Ship Breaking Platform'a dayandırdığı bilgiye göre, geminin başka bir Türk şirketi olan 'Rota Shipping' tarafından satın alınmasının gündemde olduğunu iddia ediyor. İzmir merkezli firma, Nae Sao Paulo gemisinin satış ihalesinde en yüksek ikinci teklifi vermişti.
'SÖKÜM İÇİN ALİAĞA ONAYI ÇIKARSA GEMİYİ SATIN ALABİLİRİZ'
VOA Türkçe’nin ulaştığı 'Rota Shipping' firmasının sahibi İlker Sarı “Söz konusu gemi ile ilgili olarak bizim herhangi bir satın alma talebimiz olmamıştır. Fakat bazı aracı firmalar gemi sahibinin gemiyi satmaya sıcak baktığını ve ilgilenmemiz durumunda satışın sonuçlandırılabileceğini bildirdiler. Biz de kendilerine, geminin güvenli bir şekilde Brezilya’da bir limana yanaştırıldıktan sonra ön inceleme yaptırıp durum değerlendirmesi yapıldıktan sonra cevap verebileceğimizi bildirdik” diye konuştu.
Gemideki asbest miktarının 30 ile 40 ton arasında değiştiğini tahmin ettiklerini belirten Sarı, gemiyle ilgili yasal engeller ve mahkeme kararlarının kaldırılması, tehlikeli atık envanteri (IHM) çıkarıldıktan sonra söküm işleminin Aliağa’da yapılabilmesi için Türk yetkili makamlarından onay alınması durumunda gemiyi satın alabileceklerini söylüyor.
'GEMİ VE TERSANE DENETİME AÇILABİLİR'
İzmir Aliağa’da bundan önce de asbestli gemi söküm işlerinin yapıldığını ancak Nae Sao Paulo ile ilgili verilerin toplumla ve otoritelerle paylaşılmasında yaşanan eksikliklerin sürecin bir skandala dönüşmesine zemin hazırladığını ifade eden İlker Sarı, söz konusu gemiyi satın almaları durumunda IHM envanterini kamuoyuyla şeffaf bir şekilde paylaşacaklarını, talep edilmesi durumunda gemiyi sivil toplum kuruluşlarının belirlediği, alanında uzman ve uluslararası tanınırlığı olan kişilerce oluşturulacak bir heyetin de inceleyebileceğini kaydetti.
Ayrıca asbestin çıkarılacağı tersanenin işçi ve çevre sağlığının korunması gibi uluslararası standartların yerine getirilip getirilmediğini denetleyen yurtdışı menşeili firmaların denetimine açılabileceğini belirten Sarı, kamuoyunun ve ilgili kurumların bu denetim firmalarının hazırladığı haftalık raporlardan asbest söküm sürecini takip edilebileceğini söyledi.
'BREZİLYA’DA ASBEST ÇIKARMAK İÇİN KOŞULLAR UYGUN DEĞİL'
VOA Türkçe’ye konuşan Brezilya Asbest Mağdurları Derneği (Abrea) kurucularından Fernanda Giannasi ise, Brezilya’da işçilerin ve halkın kanserojen bir madde olan asbeste maruz kalmasıyla ilgili herhangi bir denetleme yapılmadığı için asbestin ülkelerinde çıkarılmasına karşı olduklarını kaydetti. Giannasi tartışmalı geminin söküm işleminin işçi ve insan sağlığını ve çevreyi tehlikeye atılmayacağı bir yerde yapılması gerektiğini belirtiyor.
Brezilyalı uzmanlar ise geminin Türkiye’ye ihracatına izin verildiğini ve bunun dışında başka bir seçeneğin açık arttırmayı hükümsüz kılabileceğini, geminin şu anki sahibi olan Sök Denizcilik’in gemiyi satabilmesi için de yeni bir sürecin gerektiğini söylüyor.
