Sürücü belgesi sınavlarında yaşanan usulsüzlükler, basit kopya yöntemlerinin çok ötesine geçerek adeta bir sektör haline geldi. Sınavı geçemeyen ya da sürece katlanmak istemeyen adaylar, sosyal medya üzerinden faaliyet gösteren suç şebekelerinin tuzağına düşüyor. Bu şebekeler, "düzenek" ve "joker" olarak bilinen iki ana yöntemle adaylara yasa dışı yollarla sınavı geçme vaadinde bulunuyor.
GÖMLEK DÜĞMESİNE GİZLENMİŞ KAMERA: KOPYA DÜZENEĞİ
En dikkat çekici yöntemlerden biri, ciddi bir elektronik bilgisi gerektiren kopya düzenekleri. Bu sistem, adayın üzerine yerleştirilen bir mikro kamera, Wi-Fi cihazı, telefon hattı, kart ve kulak içine yerleştirilen mikro kulaklıktan oluşuyor. Aday, gömlek düğmesi gibi görünen kamera aracılığıyla sınav sorularını dışarıdaki bir kişiye canlı olarak aktarıyor. Soruları gören şebeke üyesi ise cevapları mikro kulaklık aracılığıyla adaya fısıldıyor.
NTV'nin haberine göre; Kütahya'da 6 kez sınavda başarısız olan Bekir K. isimli adayın yakalandığı olay, sistemin işleyişini ve maliyetini gözler önüne seriyor. Bekir K., ifadesinde, internetten bulduğu bir kişiyle sınavı geçmesi karşılığında 15 bin liraya anlaştığını, sınav günü tanımadığı bir kişinin üzerine kamera ve kulaklık düzeneğini kurduğunu itiraf etti. Operasyonda, Bekir K.'ya cevapları veren ve daha önce aynı suçtan 7 kaydı bulunan Fecri K. isimli şüpheli de yakalandı. Bu olay, düzenekleri kuran ve satan kişilerin genellikle sabıkalı olduğunu ve düzeneklerin kiralama usulüyle defalarca kullanıldığını gösteriyor.
ADAYIN TİPİNE GÖRE 'JOKER' BULUNUYOR
Bir diğer yaygın yöntem ise "Joker" adı verilen sahte aday kullanmak. Sosyal medyada "Sınav yok, kurs yok, beklemek yok" gibi sloganlarla ilan veren şebekeler, 12 bin lira gibi ücretler karşılığında adayın yerine sınava girecek birini buluyor. Bu yöntemde şebekeler, müşterinin cinsiyetine, yaşına ve dış görünüşüne en uygun "joker"i temin ediyor. Benzerliği artırmak için makyaj yapılırken, joker adaylar yakalanmamak için yerine sınava girdikleri kişinin TC kimlik numarasından aile bilgilerine kadar her detayı ezberliyor.
UZMANLAR UYARIYOR: BU BİR SEKTÖR HALİNE GELDİ, TRAFİKTEKİ TEHLİKE BÜYÜK
Türkiye Sürücü Kursları ve Eğitimcileri Konfederasyonu (TUSEKON) İstanbul Temsilcisi Murat Tekin, bu yöntemlerin organize ekipler tarafından bir sektör haline getirildiğini belirtti. Sosyal medyadaki "sınavsız ehliyet" ilanlarının tamamen aldatmaca olduğunu vurgulayan Tekin, bu yola başvuranların dolandırıcıların kurbanı olduğunu söyledi.
Tekin, asıl tehlikenin ise bu yollarla ehliyet alan sürücülerin trafiğe çıkmasıyla başladığını ifade etti: "Sıfır bilgiye sahip olarak ehliyet alan sürücüler, trafiğe çıktıklarında tabelalardan, yol ayrımlarından, kurallardan, geçiş üstünlüklerinden, sinyalden dahi haberleri olmuyor. Bilinmeyen kural ölüme götürür." Tekin, bu sorunun çözümü için herkesin kendi bilgi düzeyine göre sınava tabi tutulacağı yeni bir yasal düzenleme yapılması gerektiğini savundu.
YAKALANANLARI AĞIR CEZALAR BEKLİYOR: HAPİS VE 5 YIL MEN
Yetkililer, artan denetimler ve kamera kayıtlarının incelenmesiyle bu tür girişimlerin kolayca tespit edildiğini belirtiyor. Kanunlar, yakalanan adaylar ve onlara yardım edenler için ağır cezalar öngörüyor:
JOKER KULLANANLAR: Başkasının yerine sınava giren veya kendi yerine başkasını sokan kişi, 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile yargılanıyor.
KOPYA ÇEKENLER: Sınavı geçersiz sayılıyor, kazandığı tüm haklar geri alınıyor ve 5 yıl süreyle hiçbir sınava başvuramıyor. Bu ceza süresi 2024 yılında 2 yıldan 5 yıla çıkarıldı.
SINAV SONUCUNU DEĞİŞTİRENLER: Suça karışan görevliler veya şebeke üyeleri ise 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası alabiliyor.
