Dünya genelinde hızla yayılan ve Türkiye’de de etkisini artırmaya başlayan H3N2 grip varyantı, sağlık otoritelerini alarma geçirdi. Mevsimsel grip etkeni olan bu virüs yeni olmasa da geçirdiği mutasyonlar nedeniyle daha hızlı bulaşıyor ve bazı risk gruplarında daha ağır seyredebildiği belirtiliyor. Uzmanlar, özellikle kış aylarına girilirken vakalardaki artışa karşı dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor.
PANDEMİYE YOL AÇABİLEN TEK GRİP TÜRÜ: İNFLUENZA A
İnsanlarda pandemi oluşturabildiği bilinen tek grip türü İnfluenza A virüsü olarak biliniyor. Bu virüs, köken aldığı kuşlar ve domuzlar üzerinden insanlara geçerek zaman içinde evrimleşebiliyor. Tarihte 1918’deki İspanyol gribi ve 2009’daki Domuz gribi pandemileri de İnfluenza A kaynaklı salgınlar olarak kayıtlara geçti.
Son yıllarda H5 ve H7 gibi bazı alt tipler insanlarda yüksek ölüm oranlarına yol açsa da bu virüsler, küresel ölçekte sürekli bir yayılım zinciri oluşturmadı.
H5N1 DOLAŞIMDA AMA İNSANLARDA SÜREKLİ BULAŞ YOK
2025 yılı başından itibaren H5N1 virüsü kümes hayvanları ve bazı memeli türlerde küresel dolaşıma girmiş durumda. Ancak şu ana kadar bu virüsün insanlarda kalıcı ve yaygın bir enfeksiyon zinciri oluşturmadığı belirtiliyor.
H3N2 YENİ DEĞİL, ANCAK DEĞİŞTİ
Gündemde olan H3N2 varyantı tamamen yeni bir virüs değil. Uzun yıllardır dolaşımda bulunan İnfluenza A/H3N2 virüsü, grip virüslerinin doğasında olan hızlı mutasyon yeteneği sayesinde zamanla değişime uğruyor. Uzmanlara göre bugün konuşulan varyant da bu değişimin bir sonucu ve “yeni” değil, “değişmiş” bir virüs olarak değerlendiriliyor.
GRİP SEZONU BU YIL DAHA ERKEN BAŞLADI
Japonya ve İngiltere başta olmak üzere birçok ülkede artan vaka sayıları dikkat çekiyor. Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi’nin (ECDC) güncel verilerine göre bu yıl grip sezonu önceki yıllara kıyasla birkaç hafta erken başladı. Son haftalardaki vaka artışının ana nedeni ise İnfluenza A/H3N2 virüsleri.
COVID-19 pandemisi sonrasında bir süre genetik olarak sakin seyreden H3N2 virüslerinin, 2024–2025 sezonunda yeniden belirgin şekilde evrimleşmeye başladığı ifade ediliyor.
KLASİK GRİBE GÖRE DAHA HIZLI YAYILIYOR
Yeni ortaya çıkan A/H3N2 subklad K varyantı, 2025 Mayıs-Kasım döneminde Avrupa’da hızla yayılım gösterdi ve artık küresel dolaşıma girmiş durumda. Bu varyantın, klasik mevsimsel gribe kıyasla daha hızlı bulaştığı ve bazı hassas gruplarda daha ağır belirtilere yol açabildiği belirtiliyor.
Uzmanlar, şu an için bu varyantın pandemi oluşturacak bir yayılım göstermediğini ancak artan bulaşma hızı nedeniyle yakından izlenmesi gerektiğini vurguluyor.
MEVCUT GRİP AŞISI KORUYOR MU?
Mevcut grip aşılarının, özellikle risk grubundaki bireyler için yeni H3N2 varyantına karşı koruyuculuk sağladığı ifade ediliyor. Virüsün bazı genetik değişiklikler taşımasına rağmen, aşıların çapraz bağışıklık oluşturarak ağır hastalık ve komplikasyon riskini azalttığı belirtiliyor.
Uzmanlara göre grip virüsünün aşıdan tamamen kaçması mümkün değil. Aşı etkinliği bir miktar azalsa da toplum sağlığı açısından halen en önemli korunma aracı olma özelliğini sürdürüyor.
RİSK GRUPLARI İÇİN TEHLİKE DAHA YÜKSEK
ECDC, genel nüfus için risk düzeyini orta olarak değerlendirirken; 65 yaş üstü bireyler, kronik hastalığı olanlar, hamileler ve bağışıklık sistemi zayıf kişiler için riskin daha yüksek olduğuna dikkat çekiyor.
BELİRTİLER DAHA AĞIR SEYREDEBİLİYOR
Yeni H3N2 varyantı ile enfekte olan kişilerde şiddetli titreme, 39-40 dereceye varan yüksek ateş, yoğun kas ve eklem ağrıları ile kuru ve boğucu öksürük sık görülüyor. Bu yıl dikkat çeken belirtiler arasında, bazı hastalarda ishal ve bulantının da tabloya eşlik etmesi yer alıyor.
SOĞUK ALGINLIĞI, GRİP VE COVID-19 NASIL AYRILIR?
Soğuk algınlığı genellikle yavaş başlıyor ve burun-boğaz bölgesini etkiliyor. Grip ise ani başlangıçlı olup yüksek ateş, halsizlik ve kas ağrılarıyla kendini gösteriyor. COVID-19’ta ise tat ve koku kaybı, keskin boğaz ağrısı ve sindirim sistemi şikayetleri daha ayırt edici belirtiler arasında yer alıyor.
TÜRKİYE’DE VAKALAR ARTIYOR
Türkiye’de okulların ara tatil sonrası açılmasıyla birlikte vaka sayılarında belirgin bir artış yaşandı. Önce çocuklar arasında başlayan yayılımın, kısa sürede erişkinlere sıçradığı belirtiliyor. İstanbul’da test yapılan hastaların büyük çoğunluğunda grip tespit edilirken, acil servis başvurularında da ciddi artış gözleniyor.
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
Uzmanlar, özellikle risk grubundaki bireylerin gecikmeden grip aşısı yaptırması gerektiğini vurguluyor. İlk 48 saat içinde başlanacak antiviral tedavinin, hastalığın ağır seyretmesini önlemede kritik olduğu belirtiliyor. Ayrıca kapalı alanlarda havalandırma, maske kullanımı, el hijyeni ve hastayken evde kalma gibi önlemlerin bulaşmayı azaltmada büyük önem taşıdığı ifade ediliyor.
