Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, dijital ödeme sistemleri üzerinden yapılan işlemleri mercek altına aldı. 2020-2024 dönemine ait sanal POS verilerini analiz eden kurum, 4 bin 95 mükellefin yaklaşık 37 milyar TL’lik gelirini vergi dışı bıraktığını ortaya çıkardı. Bakanlık, gönüllü uyum süreci başlatırken, uyum göstermeyenlere ağır yaptırımlar uygulanacağı uyarısında bulundu.
E-ticaretin yaygınlaşması ve dijital ödeme sistemlerinin günlük ticaretin vazgeçilmez parçası haline gelmesiyle birlikte, Gelir İdaresi Başkanlığı, vergi kaybı ve kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında yeni bir adım attı. Sanal POS’lar üzerinden yapılan işlemleri inceleyen kurum, yüzlerce sektörde faaliyet gösteren binlerce kişinin vergi yükümlülüklerini yerine getirmediğini tespit etti.
4 BİN 95 KAYIT DIŞI MÜKELLEF BELİRLENDİ
Gelir İdaresi, 2020-2024 yıllarını kapsayan çalışmasında, sanal POS üzerinden gelir elde ettiği halde gelir vergisi ya da kurumlar vergisi yönünden hiç kaydı bulunmayan ya da eksik beyanda bulunan mükellefleri detaylı analizlerle belirledi. Ödeme ve elektronik para kuruluşlarının Bakanlığa gönderdiği veri setleri, banka hesap hareketleriyle eşleştirildi.
Yapılan kapsamlı analiz sonucunda, 4 bin 95 kişinin vergi dışı bıraktığı toplam hasılat 37 milyar TL olarak kayıtlara geçti. Bu kişilerin bir kısmı mükellefiyetsizken, bir kısmının vergi kaydı olmasına rağmen gelirlerini gizlediği veya eksik bildirimde bulunduğu belirlendi.
BİR KİŞİ SANAL POS'TAN 67 MİLYON TL KAZANDI, VERGİ BEYANI YOK
Analizlerde çarpıcı örneklere de rastlandı. Örneğin, 2024 yılı içerisinde vergi kaydı olmayan bir kişinin sanal POS uygulamaları üzerinden 2 bin 284 ayrı işlem yaptığı ve bu işlemlerden toplam 67 milyon TL gelir elde ettiği tespit edildi. Söz konusu kişi, internet üzerinden bilgisayar sarf malzemesi satışı yaparken hiçbir şekilde gelir beyanında bulunmadı. GİB, bu kişi hakkında hukuki süreci başlattı.
HAZIR GİYİMDEN YAZILIMA KADAR HER SEKTÖR TARANDI
Yapılan tespitler, yalnızca bireysel satıcılarla sınırlı değil. Hazır giyim, tekstil, telefon aksesuarları, bilgisayar ürünleri ve yazılım geliştirme gibi çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren çok sayıda işletmenin de gelirlerini eksik beyan ettiği veya hiç bildirmediği saptandı. Söz konusu işletmelerin sanal POS’tan elde ettiği ciro ile beyan edilen vergi tutarları arasında ciddi farklar olduğu raporlandı.
GÖNÜLLÜ UYUM SÜRECİ BAŞLATILDI
GİB, tespit edilen kayıt dışı işlemler için doğrudan cezai işlem uygulamak yerine öncelikle gönüllü uyum sürecini başlattı. Bu kapsamda, vergi kaydı olmayan, eksik beyanda bulunan ya da beyanname vermeyen kişilere “izaha davet” mektupları gönderilmeye başlandı.
İlk aşamada, gelirini gizlediği tespit edilen 561 mükellef bu sürece dahil edildi. Uyarıya rağmen beyanname vermeyen veya düzeltme yapmayanlar hakkında vergi incelemesi ve cezai işlem süreci devreye alınacak.
