Türkiye’nin en önemli sarımsak üretim merkezlerinden biri haline gelen Gaziantep’in Araban ilçesinde, sarımsak hasadı tüm hızıyla devam ediyor. Eylül ayında toprakla buluşan sarımsaklar, 15 Mayıs’tan itibaren toplanmaya başlandı. Bu yıl 30 bin dönüm arazide ekimi yapılan ve yüzde 30 artışla 40 bin ton rekolte beklenen Araban sarımsağı, hem lezzeti hem de raf ömrüyle öne çıkıyor. Ancak üretici fiyatlarıyla market fiyatları arasındaki uçurum, hem çiftçinin hem de tüketicinin canını sıkıyor.
10 BİN TARIM İŞÇİSİ 2 AY BOYUNCA SAHADA
Yaklaşık iki ay sürecek hasat döneminde Araban’a Gaziantep’in yanı sıra çevre il ve ilçelerden gelen 10 bin tarım işçisi katılıyor. Sabahın erken saatlerinde tarlaya giren işçiler, sarımsakları tek tek sökerek kümeler haline getiriyor, saplarını kesip kasalara dolduruyor. İşçilerin günlük kazancı, performanslarına göre 1.000 ile 2.500 TL arasında değişiyor.
ARABAN SARIMSAĞI NEDEN BU KADAR TERCİH EDİLİYOR?
Araban Ziraat Odası Başkanı Hasan Altun, bölgenin iklim şartlarının sarımsağın kalitesini artırdığını vurguluyor. Yaklaşık 9 ay boyunca toprak altında kalan Araban sarımsağı, bol yağmur, kar ve güneş alarak daha fazla mineral biriktiriyor. Bu da sarımsağın iriliğini, lezzetini ve raf ömrünü olumlu etkiliyor. Altun, "Araban sarımsağı, diğer sarımsaklara göre daha büyük, aromatik ve uzun ömürlü. Bu yüzden iç piyasada da, ihracatta da yoğun talep görüyor" diyor.
FİYAT FARKI %300: ÜRETİCİ SATIYOR 70 TL’YE, MARKETTE 200 TL
Hasatla birlikte yeniden gündeme gelen en büyük sorun ise üretici ile tüketici arasındaki fahiş fiyat farkı. Altun’un verdiği bilgilere göre, çiftçi sarımsağını kalite ve boyutuna göre 55 ila 70 TL’den satarken, aynı sarımsak şehirlerdeki marketlerde 150 ila 200 TL arasında fiyatlarla tüketiciye sunuluyor. "Çiftçimiz bir yıl boyunca emek veriyor ama en az kazanan yine o oluyor. Aradaki aracılar, komisyoncular daha fazla gelir elde ediyor. Bu sistem sürdürülebilir değil" sözleriyle durumu özetliyor.
KOOPERATİF VE DOĞRUDAN SATIŞ ÇAĞRISI
Hasan Altun, bu adaletsizliğin ortadan kalkması için devlet müdahalesi gerektiğini söylüyor. Ürünlerin doğrudan kooperatifler aracılığıyla halka ulaştırılması gerektiğini savunarak, "Çiftçi emeğinin karşılığını almalı, vatandaş da uygun fiyata sağlıklı ürün tüketmeli. Aracılar bu zincirden çıkarılmalı" diye konuşuyor.
ÜRETİCİLER DERTLİ: “KALİTE VAR AMA KAZANÇ YOK”
Sarımsak üreticisi Tahir Öztürk, “Türkiye’nin dört bir yanına bizim sarımsaklar gidiyor. Kalite yüksek ama en büyük sorunumuz aracılar” diyerek sistemin değiştirilmesi gerektiğini vurguluyor. Aynı zamanda ziraat mühendisi olan üretici Kadir Öztürk ise iklim avantajına dikkat çekerek, “Araban sarımsağı, Kastamonu sarımsağından daha uzun süre toprakta kalıyor. Bu da boyutlarını büyütüyor. Türkiye’de artık Araban sarımsağı daha fazla tercih ediliyor” dedi.
