Türkiye'nin su ürünleri sektöründe yakaladığı büyük başarı, yepyeni bir hedefe kilitlendi. Tatlı su alabalığının tuzlu suda büyütülmesiyle elde edilen ve adını Türk somonu olarak duyuran bu özel balık türü, 2035 yılına kadar 1 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşmayı amaçlıyor. Bu yenilikçi yöntemle, Türkiye sadece kendi ihtiyacını karşılamakla kalmayıp, küresel balık pazarında da önemli bir oyuncu haline geliyor.
ÖNCE EGE’DE BAŞLADI, KARADENİZ’DE YÜKSELDİ
Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan’ın açıklamalarına göre, Türkiye'de kültür balıkçılığı son 20 yılda büyük bir ivme kazandı. Bodrum ve İzmir'de başlayan bu yetiştiricilik, kısa sürede Mersin ve Karadeniz bölgelerine yayıldı. Günümüzde 2 binden fazla işletme, bu sektörde faaliyet gösteriyor ve bunların bin tanesi orta veya büyük ölçekli sanayi kuruluşu niteliğinde. Bu işletmeler, binlerce kişiye istihdam sağlayarak bulundukları illerde vergi rekortmenleri arasına bile girebiliyor.
ÇEVREYE DUYARLI VE SIKI KONTROL ALTINDA
Türkiye'nin çevresel düzenlemeleri, dünya standartlarının üzerinde bir titizlikle uygulanıyor. Kıyıdan en az 1.2 mil açıkta ve derin, akıntılı sularda üretim yapma zorunluluğu, Türk balıkçılığını çevresel açıdan sürdürülebilir kılıyor. Kızıltan, bu katı kuralların komşu ülkelerde bile bulunmadığını vurgulayarak, Türkiye'nin sektördeki öncü rolünü pekiştirdi.
DÜNYANIN EN BÜYÜK ÜÇÜNCÜ TÜRK SOMONU ÜRETİCİSİ OLMA HEDEFİ
Türkiye'nin su ürünleri ihracatı son 10 yılda yüzde 192 gibi çarpıcı bir artış gösterdi ve 2 milyar doları aştı. Toplam hayvansal mamul ihracatının yarısından fazlasını su ürünleri oluşturuyor. Türk somonu tek başına, 500 milyon dolar civarında bir ihracat hacmine sahip. 2027 sonu için belirlenen 2.5 milyar dolarlık ihracat hedefinde en büyük payın Türk somonuna ait olacağı öngörülüyor. Norveç ve Şili’nin ardından üçüncü sıraya yerleşmeyi hedefleyen Türkiye, 8 milyar dolarlık somon ihracatı yapan bu devlerin yolunda ilerliyor.
TÜRK SOMONU NEDİR? ATLANTİK SOMONU’NA KARŞI YENİ BİR ALTERNATİF
Norveç ve Şili’nin Atlantik somonuna karşı geliştirilen Türk somonu, aslında tatlı suda yetiştirilen alabalığın özel bir yöntemle tuzlu suya aktarılmasıyla elde ediliyor. Tatlı suda yaklaşık 400 grama ulaşan balıklar, daha sonra denize taşınarak 3.5-4 kilograma kadar büyüyor. Bu yenilikçi yöntem, Türk somonunu uluslararası pazarlarda rekabetçi bir konuma taşıyor. Rusya pazarında büyük ilgi gören Türk somonu, yavaş yavaş diğer ülkelerde de popülaritesini artırıyor. Özellikle Avrupa Birliği ülkelerinde birinci sıraya yerleşen Türkiye, Norveç de dahil olmak üzere Avrupa'nın en büyük ikinci su ürünleri ihracatçısı konumunda bulunuyor. Bu başarı, daha önce Norveç'ten ithal edilen somon miktarının beşte birine düşmesini sağladı.
LEVERK VE ÇİPURADA DÜNYA LİDERLİĞİ
Türk somonunun yanı sıra levrek ve çipurada da Türkiye dünya lideri konumunda. Levrek ihracatından 570 milyon dolar, çipura ihracatından ise 507 milyon dolar gelir elde ediliyor. Türk somonu ise 497 milyon dolarlık ihracatla levrek ve çipuranın hemen ardından geliyor ve bu yıl ikinci sıraya yükselmesi bekleniyor. Füme alabalıkta da Avrupa birincisi olan Türkiye, dondurulmuş fileto ürünlerinde de güçlü bir performans sergiliyor.
Su ürünleri ihracatında Muğla, 521 milyon dolarla liderliğini korurken, onu 238 milyon dolarla İzmir, ardından da Trabzon, İstanbul, Sinop, Samsun ve Mersin takip ediyor. Türkiye’nin su ürünleri sektörü, hem istihdam hem de ekonomik katkı açısından geleceğin parlak yıldızı olmaya aday.
