Deneme nedir? Deneme, yazarın gözlemlediği bir durum ya da olayı, herhangi bir kavram ya da varlıkla ilgili görüşlerini ispat etmeye gerek duymadan yazdığı bir yazı türüdür. Bu tür, yazarın kendisiyle konuşur gibi bir üslup takınarak yazdığı ve inandırıcılığının samimiyetle aktarılan konuya bağlı olduğu bir yazı türüdür.
DENEMENİN TARİHİ KÖKENİ
Deneme türünün kökleri Yunan ve Roma Edebiyatına dayanmaktadır. Ancak modern anlamda denemeler, 16. yüzyılda Fransız yazar ve filozof Michel de Montaigne tarafından popüler hale getirilmiştir. Türk edebiyatında ise bu tür, Tanzimat sonrası Servet-i Fünun döneminde ortaya çıkmıştır.
DENEMENİN ÖZELLİKLERİ
Kişisel görüşlerin kesin yargılara varmadan aktarılması.
Konunun rahat ve akıcı bir şekilde anlatılması.
Orta uzunluktaki kişisel deneyimlerin aktarılması.
Konu sınırlaması olmaması ve yazarın özgürce bir konu seçebilmesi.
Soyut ancak evrensel konuların işlenebilmesi.
Günlük konuşma dilinde sıklıkla kullanılan kelimelerin tercih edilmesi.
DENEME ÖRNEKLERİ
İki örnek deneme paragrafı:
"En önemsiz ve en anlamsız sıkıntılar en fazla can yakan sıkıntılardır..."
"Çok gariptir; çağımızda işler o hale geldi ki felsefe..."
Bu örnekler, deneme türünün kişisel ve derinlemesine düşünceleri nasıl aktardığını göstermektedir.
SONUÇ
Deneme, edebiyat dünyasında kendine özgü bir yer edinmiş, yazarların kişisel düşüncelerini, gözlemlerini ve duygularını samimiyetle aktardıkları bir türdür. Günümüzde de popülerliğini korumaktadır ve geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmaktadır.
