Hemen herkesin hayatında en az bir kez karşılaştığı o anlık elektrik çarpması hissi, aslında oldukça yaygın bir fiziksel durumun sonucu. Otomobil kapısını açarken, elinizi bir kapı koluna uzatırken ya da birine temas ettiğinizde ortaya çıkan bu kısa ama rahatsız edici çarpma, statik elektrikten kaynaklanıyor. Özellikle kuru havalarda ve sentetik giysilerin yoğunlukla kullanıldığı ortamlarda bu durum daha sık yaşanıyor. Uzmanlara göre, alınacak bazı basit önlemlerle bu istenmeyen durumun önüne geçmek mümkün.
ELEKTRİK ÇARPMASI DEĞİL, STATİK YÜK BOŞALMASI
Anlık elektrik çarpması sanılsa da aslında bu bir “statik elektrik boşalması”. Statik elektrik; iki nesne arasındaki sürtünme sonucu biriken ve boşalma fırsatı bulduğunda dışa vuran bir enerji türü. Genellikle halı, sentetik giysiler ya da plastik yüzeylerle temas sonucunda vücutta oluşan bu yük, metal gibi iletken bir cisme dokunulduğunda aniden boşalır ve şok etkisi yaratır.
NEDEN HERKES BU DURUMLA KARŞILAŞIYOR?
Statik elektrik birikimi, havanın kuru olduğu dönemlerde daha fazla görülüyor. Özellikle kış aylarında kaloriferli ve nemsiz ortamlarda bu risk artıyor. Bunun yanı sıra, yürüme sırasında ayakkabı tabanının zeminle oluşturduğu sürtünme de vücutta yük birikimine sebep oluyor. İnsan vücudu bu yükü bir süre tutabiliyor ve uygun bir temas noktası bulduğunda boşaltıyor.
GÜNLÜK HAYATTA NE YAPABİLİRSİNİZ?
Statik elektrik kaynaklı bu çarpılmalardan korunmak için bazı önlemler almak mümkün. İşte günlük yaşamda işe yarayan basit ama etkili yöntemler:
NEMLİ ORTAMLARDA YAŞAYIN
Ev ya da ofis ortamındaki kuru hava, elektrik yüklerinin daha kolay birikmesine sebep olur. Bu nedenle ortam nemini artırmak, özellikle kış aylarında önemli bir önlem olabilir. Nem cihazları ya da doğal yöntemlerle nem dengesini sağlamak faydalı olacaktır.
DOĞAL KUMAŞLARI TERCİH EDİN
Sentetik kumaşlar sürtünmeyi artırarak vücutta daha fazla elektrik birikmesine neden olabilir. Bu nedenle pamuklu, keten gibi doğal içerikli kıyafetler tercih etmek çarpılma riskini azaltabilir.
KÜÇÜK METAL NESNELER KULLANIN
Bir yere temas etmeden önce anahtar, bozuk para veya benzeri küçük metal eşyalarla yüzeye dokunmak, yükün metal parça üzerinden boşalmasını sağlar ve doğrudan vücuda etki etmesini önler.
ANTİSTATİK SPREYLERDEN YARARLANIN
Özellikle halı, koltuk, perde gibi yüzeylerde kullanılan antistatik spreyler, ortamda elektrik yükünün birikmesini engelleyerek çarpılma ihtimalini düşürür.
ELEKTRONİK CİHAZLARA DİKKAT
Her ne kadar zararsız gibi görünse de statik elektrik, hassas elektronik cihazlar için tehlikeli olabilir. Bu nedenle özellikle bilgisayar ya da donanım bileşenleriyle çalışan kişilerin topraklama bilekliği gibi özel ekipman kullanmaları önerilir.
