Ultra işlenmiş gıdalar nedir ve ultra işlenmiş gıdalar sağlıklı mı gibi konular, beslenme ve sağlık alanında gündemde yer alıyor.
İngiltere'de yapılan araştırmalar, ülke vatandaşlarının günlük enerji alımının yüzde 50'sinden fazlasının endüstriyel olarak üretilen bu ürünlerden geldiğini gösteriyor.
Kahvaltılık gevrekler, soslar, fırınlanmış hazır ürünler ve hazır yemekler gibi gıdalar genellikle yüksek oranda gizli şeker, tuz ve yağ içeriyor.
Bu tip yiyeceklerin düzenli tüketimi, obezite ve hatta erken ölüm riskiyle ilişkilendiriliyor.
Ancak, diyetisyen ve beslenme uzmanı Ro Huntriss'in görüşleri, bazı ultra işlenmiş gıdaların belirli şartlarda sağlıklı bir beslenme düzenine dahil edilebileceğini ortaya koyuyor.
BESLENME UZMANI GÖZÜYLE ULTRA İŞLENMİŞ GIDALAR TANIMI
BBC Türkçe'de yer alan habere göre, Ro Huntriss, çoğu gıdanın saklama gibi amaçlarla bir miktar işlendiğini belirtiyor.
Ancak 'ultra işlenmiş' terimi; genellikle tatlandırıcılar, renklendiriciler, stabilizatörler ve koruyucular gibi bilmediğimiz uzun bir içerik listesine sahip yiyecekler için kullanılıyor.
Bu ürünler, nihai hale gelene kadar çok sayıda endüstriyel süreçten geçiyor.
Dondurma, gazlı içecekler, sosisler ve fırında pişirilen bazı patatesler, bu grubun yaygın örnekleri arasında bulunuyor.
Cips, bisküvi ve kek gibi ürünlerin sağlığa zararlı olduğu kabul edilirken, kavanoz makarna sosu, konserve çorba veya hazır sebzeli lazanya gibi diğer ultra işlenmiş gıdaların durumu daha fazla merak ediliyor.
Obezite çığ gibi büyüyor! Türkiye'nin sadece yüzde 30'u normal kiloda
ÖLÇÜLÜ TÜKETİM VE DENGE, ANAHTAR ROL OYNUYOR
Ultra işlenmiş gıdaların tüketiminde temel kural, diğer tüm gıdalarda olduğu gibi ölçülü olmak.
Ro Huntriss, genel olarak dengeli ve sağlıklı bir beslenmeye sahip olunması halinde, bu tür bazı gıdaların eklenmesinin kabul edilebilir olduğunu ifade ediyor.
Hızlı tempolu modern yaşamda, tamamen organik ve işlenmemiş bir diyet uygulamak çoğu insan için gerçekçi bir seçenek olamıyor.
Bu nedenle, bireylerin beslenme hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olabilecek bazı ultra işlenmiş gıdalar bulunuyor.
SAĞLIĞA YARARLI OLABİLECEK DÖRT ULTRA İŞLENMİŞ GIDA
Ro Huntriss, dengeli bir beslenme düzenine katkı sağlayabilecek bazı ultra işlenmiş gıdaları şöyle sıralıyor:
Ek Şeker Katılmamış, Tam Tahıllı Kahvaltılık Gevrekler: Bu gevrekler, B vitamini, kalsiyum ve demir gibi vitamin ve minerallerle güçlendiriliyor. Bu takviyeler, günlük tavsiye edilen dozlara ulaşmaya destek olurken, kalp ve damar sağlığına, normal bağırsak fonksiyonuna ve kandaki glikoz seviyesinin düzenlenmesine katkıda bulunuyor.
Konserve Fasulye: Konserve beyaz kurufasulyeler, bitkisel protein ve lif açısından zengin, yağ oranı düşük bir seçenek sunuyor. Günlük beş porsiyon sebze ve meyve hedefinin bir parçası olabiliyor. Ayrıca demir, çinko ve B vitamini içeriyor. Konservelere ek tuz eklenebiliyor ancak ek şeker içermeyen versiyonları da market raflarında yer alıyor.
Paketlenmiş Tam Buğdaylı Dilimli Ekmek: Tam tahıllı lifler, proteinler, B vitaminleri, antioksidanlar, kalsiyum ve demir deposu olan bu ekmekler, birçok kronik hastalık riskini azaltıyor. Aynı zamanda günde 30 gram lif alımı hedefine ulaşmayı kolaylaştırıyor.
Tatlandırılmamış Soya ya da Bitki Bazlı İçecekler: Bu içecekler ultra işlenmiş kategorisinde yer almasına rağmen, vitaminler ve minerallerle güçlendirilmiş versiyonları inek sütü kadar kalsiyum sağlıyor ve kemik sağlığını destekliyor. Güçlendirilmiş bitki temelli içecekler ayrıca B vitaminleri, iyodin ve D vitamini de içerebiliyor.
Bilim kanıtladı: Abur cubur, demansı tetikliyor! Alzheimer'a giden yol midenizden geçiyor olabilir
ETİKETLERDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN ÖNEMLİ NOKTALAR
Ro Huntriss, bazı ultra işlenmiş gıdaların enerji yoğunluğunun yüksek olduğunu, bol miktarda ek şeker, tuz ve doymuş yağ içerdiğini, çok az lif barındırdığını ve geçirdikleri süreçler nedeniyle besleyici değerlerini kaybetmiş olabileceğini belirtiyor.
Diyetisyen, çok fazla ultra işlenmiş gıda içeren bir beslenme düzeninin tavsiye edilmediğini vurguluyor.
Araştırmalar, bu tür gıdalarla obezite, kalp ve damar hastalıkları ve kanser arasında doğrudan bir ilişki olduğunu ortaya koyuyor.
ARADA SIRA TÜKETİMİN SAĞLIK RİSKİ BULUNMUYOR
Ro Huntriss'e göre, yukarıda belirtilen dört istisna dışındaki ultra işlenmiş gıdalardan tamamen uzak durmak gerekmiyor.
Kekler, bisküviler ve cipsler gibi ürünleri ara sıra tüketmenin herhangi bir sağlık riskinin olmadığı belirtiliyor.
Sağlıklı beslenme, esasen dengeli bir düzen kurmakla ilgili.
Temel kural, ultra işlenmiş gıdaları günlük beslenmenin ana parçası haline getirmemek, zaman zaman tüketmek olarak öne çıkıyor.
Ro HuntrissHuntriss, marketlerin 'sağlıksız' yüksek yağlı, şekerli ve tuzlu yiyeceklerin pazarlamasını azaltması ve daha besleyici gıdaları ön plana çıkarması gerektiğini de dile getiriyor.
Beslenme uzmanı, sağlıklı beslenme için tam tahıllar, meyve-sebzeler, yemişler, tohumlar, yağsız protein, doymamış yağlar, süt ürünleri veya güçlendirilmiş alternatifleri temel alan bir düzeni tavsiye ediyor ve sınırlı tuz alımı ile susuz kalmamayı önemle hatırlatıyor.
