Ahmet Zeki Bey komutasındaki Türk askeri taaruza geçti ve İzmir'in kurtuluş destanı 94 yıl önce 9 Eylül 1922'de yazıldı. Türk askeri 3 yıl boyunca yunan işgali altında kalan İzmir'i kurtarmakla kalmadı küllerinden doğan Türkiye'nin temelleri de oldu. 15 Mayıs 1919'da Yunanistan Krallığı tarafından işgal edilen Ege'nin incisinde ilk kurşunu o gün sıkan ve kurtuluş mücadelemizi başlatan Gazeteci Hasan Tahsin Yunan askerilirinin ateşiyle hayatını kaybetti. İşte İzmir'in kurtuluş destanı...
9 EYLÜL 1922 İZMİR'İN KURTULUŞ DESTANI
30 Ağustos 1922'de Dumlupınar (Başkomutan) Meydan Muharebesi'nin kazanılması ile Yunan ordusu imha edilmiştir
1 Eylül 1922'de "Ordular ilk hedefiniz Akdeniz'dir" emrini verir. 9 Eylül 1922'de ordumuz İzmir'i alır. Atatürk İcra Vekilleri Heyeti Başkanı Rauf (Orbay) Bey'e telgrafta: "Birliklerimiz İzmir doğu sırtlarında düşmanın son direnişini kırdıktan sonra bugün mağlup düşmanla beraber İzmir'imize zaferle girdik. Ben yarın öğleden itibaren İzmir'de bulunacağım"der.
Aynı gün Yunan'ın ateşe verdiği Kasaba'ya (Turgutlu) varıp burayı ve yanan köyleri geçer. Armutlu'ya gelinir. Burada mola verilir Mustafa Kemal koyu bir güneş gözlüğü taktığı için tanınmaz. Orada bulunan bir ihtiyar, koynundan bir resim çıkarır, bir kaç kere önce resme, sonra Mustafa Kemal'e bakar. Mustafa Kemal gözlüğünü alnına doğru kaldırınca ihtiyar daha yakına yanaşır ve daha dikkatli bakar. Birdenbire yüzünün rengi değişir, her yanı titreyerek, "Bu sensin, bu!"diye bağırır. Sonra orada bulunanlara dönerek, haykıra haykıra "Ey ahali koşun, koşun! Bu odur, Kemalimiz geldi!"der demez bütün halk otomobile koşar. Kadın, erkek, çocuk, yaşlı kimi toprağı, kimi tekerlekleri öpüyor, kimi Mustafa Kemal'in boynuna, eline sarılıyor kimi otomobili omuzlarında taşımaya çalışıyordu.
Mustafa Kemal 9 Eylül 1922 Cumartesi günü karargahı ile Belkahve'ye varır. Bir incir ağacının altında Kadifekale'de şanlı bayrağımızın dalgalandığı İzmir'i uzun uzun seyreder. Düşman devletlerin karma donanması körfezdedir. Hava kararıncaya kadar burada kalır. Geceyi geçirmek için Nif (Kemalpaşa)'ya gelinir. Rüşen Eşref Ünaydın anlatır:
"Seni, bir iki basamak merdivenle ilk katına çıkılan, zaten sanırım o ev sadece bir katlı idi, o evin kapısından içeri girişte, başları beyaz örtülerle sımsıkı sarılı köy kadınları karşıladılar. ....Yedi sekiz kadın... Gölgeler gibi çekingendirler. Seni o dar girişte görünce, yerlere doğru eğildiler; sarılıp dizlerinden öptüler; baş örtülerinin ucu ile ayaklarından tozlar aldılar, bir ikisi o tozları gözlerine sürdüler! Ve onların gözlerinden senin ayakkabılarına yaşlar damladı. Sen onları ağır başla selamladın. Onlar senin önünde el bağladılar, yaşlı gözlerle sana uzun uzun baktılar. Bu el bağlayışlar, bu susuşlar sana bir sonsuz minneti ve hayranlığı bin sözden ne kadar daha iyi anlatıyordu."
"BU BAŞARI MİLLETİNDİR"
Atatürk yanında Mareşal Fevzi (Çakmak) Garp Cephesi Komutanı İsmet (İnönü) Paşa Garp Cephesi Kurmay Başkanı Asım (Gündüz) Paşa ve karargahı ile 10 Eylül 1922 günü İzmir'e girmiş burada Fahrettin (Altay) Paşa İle buluşarak doğruca Hükümet Konağına gitmiştir. İzmirliler kurtarıcılarını büyük bir törenle, sevinç ve coşkunlukla karşılamışlardır. İzmir Hükümet Konağı balkonundan, Konak alanını hınca hınç dolduran İzmirlileri, selamlayarak kısa bir konuşma yapar.
"Bu başarı milletindir" der.
Daha sonraları da yapılan her türlü hamleyi ve başarıyı hiç bir zaman kendine değil, canından çok sevdiği milletine mal etti.
Konak Meydanı'na İzmirli Türklerin büyük kurtarıcılarına armağanı olan bir açık otomobil getirirler. Otomobilin her yanı kırmızı beyaz kurdelelerle küçük beyaz güllerle süslenmiştir. Gül bahçesi gibi arabayı beğenerek seyreder. İzmirlilerin inceliğinden duygulanır. Fakat; çiçeklerin arasındaki kuzuyu fark edince, Ruşen Eşref (Ünaydın) Bey'e dönerek:
"Aman! Çabuk gidin söyleyin; şu kuzuyu kesmesinler..."
Ruşen Eşref Bey anlatır:
"Aşağıya çok hızla koştum. Fakat; kapını önüne varınca gördüm ki beyaz mermere al kanlar yayılmış, vaktinde yetişemediğimi arz için başımı ve ellerimi kaldırıp yukarı sana doğru baktım. Gördüm ki balkondan çekilmişsin şimdi o anı bir daha hatırladıkça, saldırgan ordusunu yok etmiş bir Muzaffer Başkomutanın bir kuzu kanı dökülmesine bakamayacak derecede bir insan yüreği taşır olduğunu hasretle bir daha anıyorum."
İZMİR'DE DÜŞMAN BAYRAĞINA SAYGI
Aynı gün öğleden sonra bir atın kuyruğuna bağlanmış yerde sürüyen Yunan bayrağını görünce "Bayrağı ters taşıyabilirler fakat; yerde süründürmesinler, bu bizim adetlerimize yakışmaz" diye haber gönderir ve bayrak atın kuyruğundan kaldırılır.
Daha sonra Mustafa Kemal yanına yazar Ruşen Eşref'i ve yaverlerini alarak otomobiline biner, biri otomobilinin önünde diğeri arkasında yer alan iki kısraklı süvari bölüğünün arasında, Konak Meydanı'ndan Karşıyaka'da onu konuk etmek için hazırlanmış eve gitmek üzere ayrılır.
Karşıyaka'daki kalacağı eve geldiğinde evin mermer taraçasına çıktıktan sonra kapının önüne ipek bir Yunan bayrağı serilmiştir. Üzerine basılacak bir yol halısı gibi yayılmıştır. Kadın ve erkek orada bulunan İzmirliler:
"Buyurunuz geçiniz.... Bizim öcümüzü yerine getiriniz. Yabancı kral bu evden içeri, bizim bayrağımıza basarak girmişti. Siz lütfedin, bu karşılıkla o lekeyi silin! Burası sizin şehrinizdir. Bu ev sizin evinizdir. Bu hak sizindir"diye yalvarıyorlardı. Mustafa Kemal yerde serili bayrağın önünde durur, ağlayarak yalvaran kadın ve erkeklere tatlılıkla bakarak;
"O geçmişte kötü etmiş. Bir milletin istiklalini temsil eden bayrak çiğnenmez. Ben onun hatasını tekrar edemem"der. Bayrağı kaldırtır ve bembeyaz mermerlere basarak içeri girer. Ruşen Eşref Ünaydın "İşte sen İzmir'e ilk gün zaferinle böyle girdin"der.
9 EYLÜL İZMİR'İN KURTULUŞU KUTLAMA PROGRAMI
9 EYLÜL 2016 CUMA
“94. YIL ZAFER YÜRÜYÜŞÜ” (Büyükşehir Belediye Başkanlığı Bandosu Eşliğinde )
SAAT : 09.00
Başlangıç :Basmane Karakolu Önü
Bitiş : Cumhuriyet Meydanı
Güzergah :Anafartalar Caddesi üzerinden Çankaya Katlı Otoparktan İkiçeşmelik Yokuşundan inilip Atlas Oteli önünden geçilerek Cumhuriyet Meydanı’nda son bulacaktır.
ÇELENK SUNMA TÖRENİ
SAAT : 10.00 Saygı duruşu ve İstiklal Marşımızın eşliğinde Bayrakların, askerler ve izci
öğrenciler tarafından göndere çekilmesi
YER : Cumhuriyet Meydanı -Atatürk Anıtı
VALİLİK ÖNÜ BAYRAK TÖRENİ
SAAT :10.30
YER : Valilik Önü
İzmir Valisi, Ege Ordusu ve Garnizon Komutanı ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı, Hükümet Konağı önünde yerlerini aldıktan sonda Kahraman Süvari Birliklerimizin temsili olarak İzmir’in kurtarılmasını canlandırılması
Şanlı Bayrağımızın İstiklal Marşı eşliğinde göndere çekilmesi
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı’nın Süvari Birlik Komutanına plaket takdimi
TÜRK TARİH KURUMU BAŞKANLIĞI’NIN İzmir’in Kurtuluşu Sergisinin gezilmesi/ Hasan Tahsin Anıtı Önü
KUTLAMA TÖRENİ
SAAT : 11.15 YER : Cumhuriyet Meydanı
Saygı Duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunması
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Aziz KOCAOĞLU’nun konuşması
Şef Uğur SAYGUNBATUR Yönetiminde Kültür Modern Brass Ensemble Konseri
Şiir Dinletileri
Tire Belediyesi Halk Oyunları
Gaziemir Belediyesi Halk Oyunları
Seferihisar Belediyesi Halk Oyunları
Tüm grupların final gösterisi
ATLI SÜVARİ BİRLİKLERİNİN YÜRÜYÜŞÜ
SAAT :16.00
YER : Cumhuriyet Meydanı-Gündoğdu Meydanı
FENER ALAYI
SAAT :20.30
YER : Cumhuriyet Meydanı –Gündoğdu Meydanı (Su Perdesi ve Işık gösterisi)
KONSER VE HAVAİ FİŞEK GÖSTERİLERİ
Tenor Opera Santçısı Murat Karahan Ve Kültür Modern Branss Ensemble Konseri
SAAT :21.00
YER : Gündoğdu Meydanı
