Elif Çakır ve Yıldıray Oğur'un sunduğu Bi'KARAR Ver programının konukları Robert Bosch Academy Araştırmacısı Galip Dalay ve Gazeteci Levent Kemal oldu. Taliban'ın Afgan yönetimini ele geçirmesinden sonra yaşanılan göç dalgası ve Ülkelerin mültecilerle ilgili söylemleri tartışıldı.
Elif Çakır ve Yıldıray Oğur'un sunduğu Bi'KARAR Ver programının ilk konuğu Galip Dalay oldu. Mültecilere yönelik söylemlere değinen Dalay, Mültecilerle ilgili tartışmaların seviyesiz bir duruma dönüştüğünü ,söylemlerin, Türkiye'de ırkçı ve nefret festivaline döndüğünü vurguladı.
TÜRKİYE'DE IRKÇILIK NEFRET FESTİVALİNE DÖNDÜ
Dalay, ''Mültecilerle alakalı tartışmaların nasıl seviyesiz bir şekilde yapıldığını gördük. Daha öncede bir Tarih Kurulu Başkanının Suriyelilerle ilgili ırkçı oryantalist Ortadoğulu halkalarla alakalı Türkiye'de dahil ırkçı söylemlerde bulunmuştu. Bu Tarih ve Tarih kurumlarının ne kadar sıkıntılı olduğunu da gösteriyor. ''Suriyeliler, Türkiye kültürüne demografik tehdittir'' söylemi yanlış bir söylemdir. Arapları tehdit olarak görüyorlarsa, Türkiye içerisindeki Arapların da adını koymadan bir tehdit unsuru gözüyle bakıyorlar anlamına geliyor. Bu söylemler de, bizi Türkiye'deki vatandaşlık anlayışına götürüyor. Eğer Türkiye devletinin vatandaşlık anlayışı ırk temelli, kan temelli anlayışa sahip değilse, Türkiye'de yaşayan Suriyelilerden bazıları burada yıllarca kaldı, vatandaş oldu. Onların, Türkiye'de yaşayan Arap vatandaşlardan ne farkı kaldı? Vatandaşlık aldıktan sonra o milletin bir parçası oluyorsunuz. Bundan dolayı Suriyeli mülteciler tartışması ırkçılık ve nefret festivaline döndü. Bu meseleyi daha sahici bir şekilde tartışmalıyız'' dedi.
NATO, BATI AMERİKAN'IN VAR ETTİĞİ DÜZENİN BİR PARÇASI
Türkiye'nin Afganistan'dan çekilme nedenleri arasında 'NATO misyonuna' vurgu yapan Dalay, ''Türkiye'nin orada NATO bağlamı var. Bu açıdan Türkiye, başından beri bu NATO misyonunun bir parçası ve NATO misyonunda üst düzey görevlerde aldı. Hikmet Çetin mesela NATO'nun sivil kanadında temsilciydi. Bu açıdan Türkiye, NATO, Batı Amerika'nın Afganistan'da var ettiği düzenin bir parçasıydı'' diye ifade etti.
Taliban'ın Afganistan iç savaşını kazanmasının Batı için ne ifade ettiğine de değinen Dalay:
''Şüphesiz Batı için ciddi anlamda ahlaki, siyasi bir yenilgi. Askeri olarak Batı burada uzun süre kalabilirdi fakat kalmadı.Bu da daha fazla maliyet ödemek istememesinden kaynaklanıyor. Dolayısıyla bu askeri yenilgi olarak kabul edilebilir.
Batı'nın Afganistan'da bir kaç hedefini gerçekleştirdiğine vurgu yapan Dalay, "Bir tanesi El- Kaide bağlantılı. Diğer hedef; Ulus inşası.Bunu sadece bir millet olarak algılamamız lazım. Buna devlet inşa süreci diyebiliriz. Siyasal yapıyı inşa etme açısından başarılı olmadığını gördük. Siyasal sınıfın kaçmasının ise Batı kanadına büyük etkileri olacak '' diye ifade etti.
Penşir'deki direnişe de değinen Dalay, direnişin başarılı olamayacağını, şayet olursa yeni bir savaş döneminin başlayacağını belirtti.
TALİBAN CİDDİ ANLAMDA BEDEL ÖDEDİ
Taliban'ın Afganistan'da ilerlemesinin esaslı bir orduya sahip olmadığını vurgulayan Dalay şöyle konuştu:
''Afgan Ordusu hiçbir zaman esaslı bir ordu inşa edemedi.Bundan ziyade Amerikan'ın Afganistan'da sahip olduğu hedeflere yönelik 'kuvvet' gibi inşa edildiler. Amerikan'ın misyonuna göre dizayn edildiler. Bu kuvvet çok ciddi manada hava gücüne dayanıyor. Bu Taliban'la yapılan anlaşmanın sonucu olarak, Amerika Hava gücünü sağlamadığı takdirde bunun çok esaslı bir mücadele olması beklenmemeliydi. Afganistan'ı Taliban'a bir hedefle doğrultusunda vermese bile, bu sonuç ortada. Doha'daki 2018'in sonlarından başlayıp Şubat ayında sonlanan anlaşmanın bizim bildiğimizin ötesinde bir mahiyeti var mı bilemiyoruz. Ama gelinen sonuç itibariyle Taliban için çok kolay bir zafer oldu. Taliban bu anlamda ciddi bir bedel ödedi'' dedi.
GEÇİŞ COĞRAFYASINDAYIZ
Bi'KARAR Ver'in diğer konuğu ise Gazeteci Levent Kemal oldu. Türkiye'nin geçiş coğrafyasında bulunduğunu dile getiren Kemal, sınırların çok gevşek olduğunu söyledi. Kemal:
''Jeopolitik olarak biz bir geçiş coğrafyasındayız. Bu yeni bir göç dalgası değil.2015- 2016 yıllarında daha fazla göç vardı. Türkiye'ye sirkülasyon halinde mevsimlik bir göç var. Sınırlarımız çok gevşek'' dedi.
Taliban'ın Ulusalcı bir örgüt olduğunu vurgulayan Kemal, örgüt tabanının kırsal kesimden oluştuğunu ifade etti. Afgan topraklarında yaşayan diğer etnik gruplara da değinen Kemal, Taliban'ın ılımlı konuşmalarının yönetimde bir farklılığa gitmeyeceğini söyleyerek, ''Taliban'ın sert uygulamalar yapacağı kanısındayım'' dedi.
VAADEDİLENLER FARKLI
Kemal, 'Mültecilerin büyük bir bölümü Avrupa'ya geçmek için Türkiye'yi kullanıyor. Bizim gibi bu kadar medyayla içli dışlı değil buranın insanları, buraya geldiklerine onlara vaat edilen şeyler botlarla Yunan Adalarına geçip oradan Avrupa'ya gitmek'' diye konuştu.
