Son dönem Osmanlı münevverlerinden İbnülemin Mahmut Kemal İnal’ın ‘Kemalü’l-Kiyase’ yazması 114 yıl sonra günümüz Türkçesine aktarıldı. ‘Kemâlü’l-kiyâse fi-keşfi’s-siyâse’ adıyla okuyucuyla buluşturulan kitabı Prof. Dr. İsmail Kara değerlendirdi: Siyaset üzerine yazmanın ve konuşmanın zor olduğu bir dönemde kaleme alınan eser, klasik ile modern, geçmiş ile gelecek, ahlâki olanla pragmatik olan arasında yeni bir siyaset üslubu arayışı...
SALİHA SULTAN-KARAR
Son dönem Osmanlı münevverlerinden İbnülemin Mahmut Kemal İnal’ın tek nüshası İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde bulunan 1906 tarihli ‘Kemalü’l-Kiyase’ yazması 114 yıl sonra günümüz Türkçesine aktarıldı. ‘Kemâlü’l-kiyâse fi-keşfi’s-siyâse’ adıyla Eflatun Kitap tarafından geçen hafta okuyucuyla buluşturulan eser, Marmara Üniversitesi İslam Felsefesi alanında yüksek lisansını ‘İbnü’lemin Mahmut Kemal İnal’a ait Kemâlü’l-Kiyâse fi Keşfi’s-siyâse’ teziyle yapan Duygu Miyase Şimşek’in meşakkatli çalışmasıyla günümüze ulaştı. Aslı 503 sayfa olan ve siyaset ilminin konularını tarih felsefesinin meseleleriyle ele alan 496 sayfalık kitabı okuyucularımıza, tez olarak savunulduğu dönemde jürisinde yer alan Prof. Dr. İsmail Kara’nın KARAR’a özel değerlendirme metniyle takdim ediyoruz.
KLASİKTEN MODERNE YENİ BİR SİYASET ARAYIŞI
Prof Dr. İsmail Kara: Kemalü’l-Kiyase, herhalde İbnülemin’den geriye kalan yayınlanmamış eserlerden en hacimlisi. Bir tür siyasetname. Sultan Abdülhamit döneminde yazılmış eserin mevcut yazmasındaki tarih 1906. Yani II. Meşrutiyet’in ilanından iki sene öncesine tekabül ediyor ama hazırlık ve yazımının daha önceye, bir bakıma siyaset üzerine yazmanın ve konuşmanın zor olduğu bir dönemde olduğu görülüyor. Bu bakımdan da önemli. Açık ifadelerine veya satır aralarına bakılarak dönemsel siyasi bir tenkit ihtiva ettiği de söylenebilir. Müellif kitapta enteresan ve dikkatli bir yol izliyor: Teorik ve pratik siyasetin ana başlıkları altında İslâm ve Osmanlı kaynaklarından, Doğudan, Batıdan, klasik dönemden modern dönemden birçok eserden, farklı kişilerden mühim paragraflar seçiyor. Bunları yorumluyor ve bazan sert sayılabilecek şekilde tenkit ediyor. Başlıkları ve sıralaması, metin tercihleri ve yorumları önemli. Dönemin ruhu ve İbnülemin’in yazma tarzı hesaba katılırsa daha da önemli.
İbnülemin’in ilgi alanları geniş ve derindi. Hem Osmanlı üst bürokrasisinin hem de aydınların, ulemanın, tarikat çevrelerinin, sanatkârların, matbuatın siyaset ve idare konusunda hangi tercihlerin ve yeni yönelişlerin içinde olduklarını gayet iyi biliyordu. Kuvvet ve zaaflarını da... Kendisi de bu halkaların içinde idi ve onun da tercihleri ve yönelişleri hatta beklentileri vardı. ‘Kemalü’l-Kiyas’e bu zor dönemde klasikle modern, geçmişle gelecek, ahlâki olanla pragmatik olan arasında yeni bir siyaset üslubu arayışı olarak değerlendirilebilir. Onun için kitabın tam olarak yayınlanmış olması çok önemli. Umalım yerini bulsun ve siyaset düşüncesi, tarih ve kültür havuzlarına vasıflı girdiler versin.
