Dünya genelinde her yıl yaklaşık 400 bin çocuk kansere yakalanırken, yüksek gelirli ülkelerde hayatta kalma oranı %90’a kadar çıkarken, düşük gelirli ülkelerde bu oran %30’un altına düşüyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), bu eşitsizliği gidermek amacıyla Moğolistan ve Özbekistan’da ücretsiz kanser ilacı dağıtımına başladı. Programın ilerleyen aşamalarında 50 ülkede 120 bin çocuğa ulaşılması hedefleniyor.
Dünya genelinde her yıl yaklaşık 400 bin çocuk ve ergen kansere yakalanırken, yüksek gelirli ülkelerde bu çocukların %90’ı hayatta kalabilirken, düşük ve orta gelirli ülkelerde hayatta kalma oranı %30’un altında kalıyor. Bu eşitsizliği gidermek için Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), çocuklara ücretsiz kanser ilacı sağlamak amacıyla yeni bir girişim başlattı.
15 ŞUBAT: ULUSLARARASI ÇOCUKLUK ÇAĞI KANSERİ GÜNÜ
Çocukluk ve ergenlik çağında kansere ilişkin farkındalığı artırmak amacıyla her yıl 15 Şubat, "Uluslararası Çocukluk Çağı Kanseri Günü" olarak anılıyor. Uzmanlar, kanserin erken teşhis edilmesi ve uygun tedaviye erişimin sağlanması halinde çocuklarda iyileşme oranlarının oldukça yüksek olduğunu vurguluyor. Ancak gelir düzeyine bağlı olarak bu tedavilere erişim konusunda ciddi farklar bulunuyor.
DSÖ’DEN KÜRESEL MÜCADELE: ÜCRETSİZ KANSER İLAÇLARI DAĞITIMI BAŞLADI
DSÖ’nün verilerine göre, dünya genelinde her yıl 19 yaş altı yaklaşık 400 bin çocuk kansere yakalanıyor. En yaygın görülen çocukluk çağı kanserleri arasında lösemi, beyin tümörleri, lenfoma, nöroblastom ve Wilms tümörü bulunuyor. Kansere neden olan faktörler tam olarak bilinmese de genetik yatkınlığın rol oynadığı düşünülüyor.
DSÖ, 2018 yılında başlattığı "Çocukluk Çağı Kanseri Küresel Girişimi" kapsamında, 2030 yılına kadar kanserli çocukların hayatta kalma oranını en az %60’a çıkarmayı ve önümüzdeki 10 yıl içinde 1 milyon çocuğun hayatını kurtarmayı hedefliyor.
Bu çabanın bir parçası olarak, 11 Şubat'ta DSÖ, çocukluk çağı kanseriyle mücadelede yeni bir adım attı ve Moğolistan ile Özbekistan’da ücretsiz kanser ilacı dağıtımına başladı. Bu pilot projeye ilerleyen süreçte Ekvador, Ürdün, Nepal ve Zambiya gibi ülkelerin de katılması planlanıyor. Böylece toplam 6 ülkede 30 hastanede yaklaşık 5 bin çocuğa ücretsiz kanser tedavisi sağlanması hedefleniyor. Programın kapsamı genişletilerek önümüzdeki 5 ila 7 yıl içinde 50 ülkede 120 bin çocuğa ulaşılması planlanıyor.
ERKEN TEŞHİS VE TEDAVİ HAYAT KURTARIYOR
Uzmanlar, çocukluk çağı kanserlerinde erken teşhisin kritik öneme sahip olduğunu belirtiyor. Ateş, şiddetli ve sürekli baş ağrıları, kemik ağrısı ve ani kilo kaybı gibi belirtilerin fark edilmesi, erken tanı sürecinde büyük rol oynuyor. Kanserin erken teşhis edilmesi durumunda, yaygın ilaçlar, cerrahi müdahaleler ve radyoterapi gibi tedavi yöntemleriyle başarı oranı önemli ölçüde artırılabiliyor.
Ancak düşük ve orta gelirli ülkelerde sağlık hizmetlerine erişim kısıtlı olduğundan, bu ülkelerde yaşayan kanser hastası çocukların çoğu gerekli tedaviyi alamıyor. Yüksek gelirli ülkelerde kanser ilaçlarına erişim oranı %96 seviyesinde iken, düşük gelirli ülkelerde bu oran sadece %29 civarında kalıyor.
ÇOCUK KANSERLERİ İÇİN DAHA FAZLA ARAŞTIRMAYA İHTİYAÇ VAR
Çocukluk çağı kanserleri, yetişkinlerde görülen kanserlerden farklı olarak çevresel faktörlerden çok genetik yatkınlıkla ilişkilendiriliyor. Özellikle bazı göz kanseri türlerinin kalıtsal mutasyonlarla geçtiği biliniyor. Bu nedenle risk taşıyan ailelerde genetik tarama ve düzenli sağlık kontrollerinin yapılması öneriliyor.
Amerikan Kanser Derneği'ne göre, 2025 yılına kadar sadece ABD’de yaklaşık 9 bin 500 çocuğa kanser teşhisi konulacağı tahmin ediliyor. Küresel ölçekte ise kanserin etkilerini azaltmak için hem tedaviye erişimin artırılması hem de çocuk kanserleri üzerine daha fazla bilimsel araştırma yapılması gerektiği vurgulanıyor.
SONUÇ: KÜRESEL ÇABA VE DAYANIŞMA HAYAT KURTARABİLİR
DSÖ ve uluslararası sağlık kuruluşları, çocukluk çağı kanseriyle mücadelede daha geniş kapsamlı sağlık politikaları oluşturmanın ve kaynakları daha adil dağıtmanın kritik olduğunu belirtiyor. Yeni başlatılan ücretsiz ilaç dağıtım programı, düşük gelirli ülkelerdeki çocukların hayatta kalma şansını artırmaya yönelik önemli bir adım olarak görülüyor.
