Ülkemizde yetişen 2 bin 500 farklı mantar türünden 100'ünün zehirli olduğu biliniyor. Doğada yetişen ve lezzetiyle koparıp yemesi cazip gelen mantarlar, ne yazık ki bilinçsiz tüketim nedeniyle birçok ölüme neden oldu. Son olarak Düzce'de evinde ölmek üzereyken bulunan bir kadının mantardan zehirlendiği ortaya çıktı.
Düzce'nin Gölyaka ilçesinde yaşayan Semanur Parlak'tan dün (16 Aralık 2022 Cuma günü) haber alamayan yakınları, evine geldi. İçeri giren yakınları, Parlak'ı baygın halde buldu.
Gölyaka Entegre Hastanesi'ne kaldırılan Parlak'ın yediği mantar zehirlendiği tespit edildi.
İlk müdahalesi yapılan Semanur Parlak, Düzce Üniversitesi Hastanesi'ne kaldırılarak tedaviye alındı.
Olayla ilgili soruşturma başlatıldı.
ZEHİRLİ MANTARLAR NASIL ANLAŞILIR?
Mantarın zehirli olup olmadığını belirleyen net bir kriter yok. Toplanan mantarlar, laboratuvar ortamında incelendikten sonra zehirli olup olmadığı belirleniyor.
Mantar konusunda tecrübeli ve bilgili olmayan kişilerin zehirli mantarları tespit edebilmesi çok zor.
Fakat dikkat çekici renge sahip olan mantarların geneli zehirli oluyor. Mantarları tanımak uzmanlık ve bilgi gerektiriyor.
TÜRKİYE'DE YETİŞEN ZEHİRLİ MANTARLAR NELER?
Ülkemizde yaklaşık 2 bin 500 mantar türü mevcut. Bu türlerden 100 tanesi zehirli, yaklaşık 10'u ise öldürücü düzeyde.
Eğer mantarlar hakkında uzmanlığınız yoksa, bu mantarlara doğada rastlayabilir ve zehirli olduğunu anlamayabilirsiniz.
Zehirli mantarların biri bile zehirlenmeye yetecek kadar güçlüdür. Özellikle ölümcül mantar türleri, çok tehlikeli. Ölümcül mantar tüketildikten sonra tıbbi olarak yapılabilecek fazla bir şey maalesef yok.
HANGİ MANTARLAR ZEHİRLİ?
Türkiye'de yaklaşık 100 farklı zehirli mantar türü mevcut.
* Köygöçüren (Amanita Phalloides): Türkiye'de ölümcül zehirlenmelerin yaklaşık yüzde 95’inin nedeni bu türden kaynaklanıyor. Nemli olduklarında parlak ve yapışkan bir yüzeyi bulunur. Tüketilmesi durumunda yaklaşık 10 saat içinde belirtileri görülüyor.
* Sinek Mantarı (Amanita Muscaria): Yumurta şeklindedir ve yaklaşık 20 cm çapı var Şapkası kırmızımsı ve turuncu rengi ile dikkat çekici. Sonbahar dönemlerinde ortaya çıkarken zehirli bir tür.
* Amanita Pantherina: Ağır zehirlenmelere neden olabilen bu tür, 5-10 cm büyüklüğünde ortası koyu bir renge sahip. Çam ve yaprak döken ağaçların altında genellikle sonbahar dönemlerinde yetişiyor.
* Mürekkep Mantarı (Coprinus Atramentarius): Yenilebilir bir türdür. Ancak tüketilmesi durumunda 3 gün alkol tüketilmemesi gerekiyor. 72 saat içinde alkol tüketilirse zehirlenmeye neden olur.
* Kükürt Öbeği Mantarı (Hypholoma Fasciculare): Acı ve zehirli. Tüketilmesi durumunda kişilerde, kusma, ishal ve bazı kasılmalara yol açabilir. Yaz başlarından sonbahara kadar görülebilir.
* Cenaze Çanı Mantarı (Galerina Marginata): Yenilebilen türleri ile çok fazla karıştırılan bu tür, içerisinde zehirli toksik maddeler bulundurur. Hayati risk oluşturabilirken bazı kişilerde; mide ağrıları, kusma, karaciğer hasarı gibi durumlara neden olabilir.
* Kuzu Göbeği Ebesi Mantarı (Gyromitra Esculenta): Çiğ tüketilmesi durumunda ölümcül bir tehlike oluşturan bu türün beyinsi kıvrımları bulunan bir şekli var.
* Ağulu Mantar (Omphalotus Olearius): Ciddi oranda zehirleme yapısına sahip. Belirtileri sindiriminden yaklaşık yarım saat sonra ortaya çıkar ve şiddetli izlenir.
* Çukur Çanak Mantarı (Sarcosphaera Coronaria): Tüketilmemesi gereken bir tür. Ayrıca çiğ ve az pişmiş tüketilmesi ölümcül sonuçlara neden olabilir.
YENİLEBİLEN ZARARSIZ MANTARLAR HANGİLERİ?
Türkiye'de yetişen ve zehirli olmayan mantar türleri yaklaşık 300 türden oluşmaktadır.
Tüketilmesi durumunda herhangi bir zararı olmayan hatta faydaları bulunan türler bulunmaktadır.
Bunlardan bazıları ise şu şekilde sıralanabilir:
* Kültür mantarı
* İstiridye mantarı
* Kanlıca mantarı
* Yumurta mantarı
* Ayı mantarı
* Kuzu böbeği
* Keme mantarı
* İmparator mantarı
* Trüf mantarı
* Sığır dili mantarı
* Tirmit mantarı
