Google, Kaliforniya merkezli Android Deprem Uyarıları (AEA) sisteminin, 6 Şubat 2023'te Kahramanmaraş merkezli meydana gelen yıkıcı depremlerde hatalı çalıştığını itiraf etti.
Şirket, sistemin merkez üssüne 157 kilometre (98 mil) mesafedeki yaklaşık 10 milyon kullanıcıya en yüksek seviye deprem uyarısı göndermesi gerektiğini, ancak o gün aktif olmasına rağmen bu uyarıları beklenen ölçekte iletemediğini belirtti.
Google, depremlerin 'büyüklüklerini hafife aldığını' kabul etti.
HATALI BÜYÜKLÜK TAHMİNİ VE KISITLI UYARI SAYISI
Anlık büyüklük ölçeği kullanan AEA sistemi, 6 Şubat'taki ilk depremin gerçek büyüklüğü 7,7 olmasına rağmen, büyüklüğünü sadece 4,5 ila 4,9 arasında tahmin edebildi.
Bu hatalı tahmin sonucunda, yerel saatle 04.17'de meydana gelen 7,7 büyüklüğündeki ilk deprem için yalnızca 469 telefona 'harekete geç' uyarısı gönderilebildi.
Yaklaşık 500 bin kişiye ise 'hafif sarsıntı' için tasarlanan ve kullanıcıları belirgin şekilde uyarmayan 'düşük seviyeli' bir bildirim ulaştı.
Aynı gün gerçekleşen ikinci deprem sonrasında ise 8 bin 158 telefona 'harekete geç' ve yaklaşık 4 milyon kullanıcıya 'farkında ol' uyarıları gönderildi.
SİSTEM HATALARININ MALİYETİ: KAYIP SANİYELER VE KAYIPLAR
Normal şartlarda ulaştığında kullanıcılarına yaklaşık 35 saniye gibi hayati bir güvenlik süresi kazandırabilen bu erken uyarı bildirimleri, sistemdeki aksaklıklar nedeniyle deprem bölgesindeki vatandaşlara yeterince etkili bir şekilde ulaşamadı.
Bu durum, depremin yıkıcı etkilerinin artmasına yol açan faktörlerden biri olarak değerlendirildi.
Erken uyarı sistemlerinin önemi, bu olayla birlikte bir kez daha trajik bir şekilde gözler önüne serildi.
GOOGLE'DAN AÇIKLAMA VE SİSTEM GELİŞTİRME VAADİ
Google, yaptığı açıklamada her deprem erken uyarı sisteminin benzer zorluklarla karşılaşabileceğini savundu.
Şirket, algoritmaların büyük şiddetteki depremlere göre ayarlanmasının teknik olarak karmaşık bir süreç olduğuna dikkat çekti.
Google'dan bir yetkili, "Her depremde öğrendiklerimize dayanarak sistemi geliştirmeye devam ediyoruz" ifadesini kullanarak sistemin iyileştirilmesi için çalışmaların sürdüğünü belirtti.
UZMANLARDAN TEPKİ: ENDİŞE VERİCİ BİR GECİKME
ABD merkezli Colorado Madencilik Okulu'ndan (Colorado School of Mines) Elizabeth Reddy, sistemdeki hatanın tespit edilmesinin iki yıldan fazla sürmesini 'endişe verici' olarak nitelendirdi.
Elizabeth Reddy, "Çok üzgünüm. Küçük bir olaydan bahsetmiyoruz, insanlar öldü ve bu uyarının istediğimiz gibi bir performans gösterdiğini göremedik" sözleriyle yaşanan duruma tepkisini dile getirdi.
GELİŞTİRİLEN SİSTEM VE KAPSAM
Google araştırmacılarına göre, Kahramanmaraş depremlerinin ardından deprem analiz sistemi daha da geliştirildi.
Halihazırda Android Deprem Uyarıları (AEA) sistemi, 98 ülkede uyarı hizmeti vermeye devam ediyor.
Kaliforniya merkezli şirket, Türkiye'deki akıllı telefonların yüzde 70'inden fazlasını oluşturan Android cihazlarda AEA'nın çalıştığını tahmin ediyor.
TÜRKİYE'DE YAŞANAN BÜYÜK FELAKETİN HATIRLATMASI
Türkiye, iki yıl önce 'asrın felaketi' olarak nitelendirilen, Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerin acısıyla sarsıldı.
Bu felakette 53 bin 537 kişi hayatını kaybetmiş, 107 bin 213 kişi yaralanmış ve 14 milyon vatandaş depremden doğrudan etkilenmişti. Ülkede 7 gün süreyle milli yas ilan edilmişti.
