Yapay zeka sistemlerinin gelişimi, yalnızca teknolojik alanda değil, çevresel etkiler açısından da büyük bir tartışma konusu haline geldi. Dev veri merkezlerinin işleyişi, iklim krizi ve su kıtlığı açısından giderek daha fazla dikkat çekiyor. CNBC-e'nin hazırladığı özel habere göre yapay zeka tabanlı sistemlerin çalışabilmesi için gereken su miktarı, 2027’de yıllık 4.2 – 6.6 milyar metreküpe ulaşabilir. Bu, Birleşik Krallık'ın yıllık su kullanımının yaklaşık yarısı kadar bir miktar. Ancak bu su tüketimi, özellikle büyük teknoloji devlerinin veri merkezlerinde yoğunlaşıyor.
GOOGLE TÜRKİYE’NİN YILLIK SU TÜKETİMİNİN ÜÇTE BİRİNİ HARCIYOR!
OECD’nin yayımladığı 'AI Footprint' raporuna göre, 2024 yılında Google’ın veri merkezlerinin soğutma sistemleri için harcadığı su miktarı, Türkiye’nin yıllık içme suyu tüketiminin üçte birine denk geliyor. Bu suyun büyük bir kısmı, sunucuların ısısını kontrol altında tutmak amacıyla kullanılan soğutma sistemlerinde buharlaşıyor. Araştırmalar, yapay zeka uygulamaları ve bulut sistemlerinin enerji tüketiminin yanı sıra ciddi su tüketimine de yol açtığını gösteriyor.
Özellikle her 20 ila 50 soruda ortalama yarım litre su buharlaşması gibi detaylar, bu sistemlerin çevresel etkilerinin daha fazla anlaşılmasını sağlıyor. Bu veriler, yapay zeka ve bulut teknolojilerinin büyümesiyle birlikte çevresel sürdürülebilirliğin önemli bir mesele haline geldiğini ortaya koyuyor.
TEKNOLOJİ DEVLERİNİN SU TÜKETİMİ RAKAMLARI: MİCROSOFT, META VE AMAZON
Google, geçtiğimiz yıl yalnızca veri merkezlerinde 22.7 milyar litre su harcadı. Microsoft’un 2023 yılı su tüketimi ise 13 milyar litreye ulaşırken, Meta 3.9 milyar litre, Apple ise 6 milyar litre su kullandı. Amazon Web Services (AWS) veri merkezlerinin su tüketimi ise tahmin ediliyor ve büyük miktarlarda su harcadığı biliniyor. Çinli teknoloji şirketi Baidu’nun 2023 verilerine göre, bu şirketin veri merkezlerinin su tüketimi yıllık 1.3 milyar metreküp olarak kaydedildi.
VERİ MERKEZLERİNDE SU KULLANIMI: EVAPORATİF SOĞUTMA VE NEMLENDİRME SİSTEMLERİ
Yapay zeka ve bulut hizmetlerinin temelini oluşturan veri merkezlerinde, yüksek ısıyı dengelemek amacıyla su buharlaştırma yöntemleri yaygın olarak kullanılıyor. Evaporatif soğutma sistemleri, buharlaşan suyun geri kazanılmaması nedeniyle ciddi su kaybına yol açıyor. Google ve Microsoft gibi şirketlerde buharlaşan su oranı, sırasıyla yüzde 74 ve yüzde 60’lara kadar çıkabiliyor. Bu da, her yıl milyarlarca litre suyun geri dönüşümsüz şekilde doğadan çekildiği anlamına geliyor.
ALTERNATİF TEKNOLOJİLER VE ÇEVRESEL SORUMLULUK
Bu durumu göz önünde bulunduran bazı teknoloji devleri, su tüketimini azaltmak amacıyla yeni teknolojiler üzerinde çalışıyor. Meta, kuru soğutma teknolojisi kullanarak su tasarrufu sağlamayı hedeflerken, Microsoft ve Amazon, 2030 yılına kadar 'su pozitif' olmayı, yani kullandıkları sudan fazlasını doğaya geri kazandırmayı taahhüt etti. Apple ise veri merkezlerini çevresel sertifikalarla belgelendirerek sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmayı amaçlıyor.
TÜRKİYE’DE YAPAY ZEKA PAZARI VE SU TÜKETİMİ
Türkiye, yapay zeka alanında hızla büyüyen bir pazar olarak dikkat çekiyor. 2021-2025 Ulusal Yapay Zeka Stratejisi kapsamında, bu yıl yapay zeka sektörü GSYH’ye yüzde 5 katkı sağlamayı hedefliyor. Ancak, bu büyüme ve artan dijital altyapı yatırımları, su tüketimi açısından önemli soruları gündeme getiriyor.
