Emeklilikte Yaşa Takılanlar-EYT... En önemli argüman, işe başladıklarında geçerli vaatlerin sonradan değiştirilmesi. Belirlenen gün sayısı (çalışılmış iş günü) doldurulmasına rağmen başka engellerle emekli olamayanlar.
Ben açıkçası bu işin hukuki yönünü değil de toplumsal yönünü yeniden izah edeceğim.
Daha önceki düşüncelerimden kısaca yeniden bahsedeyim:
Bu gün emeklilik için verilen iş günü sayısı (7 bin çok yetersizdir -bir zamanlar 5 bin gün-) Hatta şunu izah edeyim; emeklilik için gün sayısı en az 10 bin gün seviyelerinde olmalı.
Ya ücret tarafı? İşte asıl mesele burada. Emekli olduğunuzda çalışırken aldığınız ücretin en az yüzde 70›i civarı bir ücreti alabilmelisiniz.
Bu nedenle hem prim günü hem de ücret düzeyi kesinlikle artırılmak zorundadır.
İyi ama bugün ne olacak?
EYT çıkmalı mı?
***
Mevcut şartlarda EYT çıksa ne olur? Bakınız, emeklilikte maaş oranı yüzde 35’lere düşürüldü. Bunun yanında bir de asgari emekli maaşı diyerek, 4250 lira maaş alana da aynı ücret; 7 bin lira maaş alanda aynı ücret veriliyor....
Niye biraz fazla maaş alasınız ve fazla prim ödeyesiniz ki?
Herkes yoksullukta birleşmiş oluyor bu düzende...
Ayrıca, EYT şu açıdan son derece haklı: 2000 öncesi çalışılan süre çok olunca maaşınız yüksek oluyor (%70 gibi); ama 2000-2008 arası yüzde 50’ye ve 2008 sonrası %35’e düşen bir maaş etkisi söz konusu. Bu sayede EYT’li olarak çalıştıkça emekli maaşınız düşüyor.
Niye çok çalışacaksınız ki?
Bunları defalarca daha önceden yazmıştım.
Şimdi yeni duruma gelelim.
***
EYT mevcut haliyle kesinlikle çıkmamalı. Bunu şu anda istese emekli maaşı almaya hak kazanmış ama SGK’ya bile başvurmamış biri olarak söylüyorum.
EYT çıkmamalı ama isteyene de istediği gün emekli olma hakkı verilmeli: Ne kadar prim ödedin? Kaç yıl emekli maaşı alacaksın; sağlık giderini de düşerek ücret çok rahat belirlenebilir.
Çıkması gereken şey EYT değildir; yapılması gereken şey sistemin düzeltilmesidir.
Bakınız, emekli maaşı kavramını çoktan yitirdi. Bugün asgari emekli maaşı 1500 liradan 2500 liraya yükseltildi ama bu ücret bir kaç ay sonra açlık sınırının bile yarısı edecek.
Elektrik-gaz faturası bile bu ücreti alıp götürdü.
Bugün ülkemizde ne çalışan kazanabiliyor ne de emekli... Kaybet-kaybet anlayışı ile siyasete bağımlı ol diyor sistem.
Ama tehlike büyük...
Gelin duruma bakalım.
***
Geçen yılın 11 ayında (ocak-kasım) bütçeden SGK’ya 227,4 milyar lira transfer edilmiş. Bu kaynak yatırım yerine SGK’ya gitmiş demektir. (2020 yılında bütçeden SGK’ya aktarılan para 248 milyar 846 milyon liraydı)
Kasım 2021 itibari ile 22 milyon 435 bin kayıtlı çalışan bulunmaktadır. Bunun yanında da 13 milyon 616 bin kişi emekli maaşı alıyor. Ama buraya bir de 4,9 milyon kamu çalışanını eklemek durumundayız.
Bu verileri de ara ara yeniden aktarıyorum. Ama bugün asıl noktaya değineceğiz: NÜFUS...
2021 yılında nüfusumuz 1 milyon 066 bin kişi arttı ama bu artışın 459 bini yabancılardan geliyor. Bizim gerçek nüfus artışımız sadece 607 bin kişi.
Bakınız, 2015 yılında 1 milyon 337 bin bebek doğumu olan ülkemizde , 2020 yılında bebek sayısı 1 milyon 113 bine düştü.
Ekonomik kriz ailelerin bebek sahibi olma isteklerini çok ama çok kötü vurdu. Bebek sayısında yıllık 70 bin civarında düşüş yaşanıyor.
Kadın başına doğum sayısı da 2016 yılından beri baraj seviyesi olan 2,10’nun altına hızla düşmeye başladı. 2020 yılında bu oran 1,76 ila nüfusumuzun gerilemeye başladığını gösteriyor.
Şimdilik gençlik dolayısı ile nüfus düşmüyor ama bu geçici bir durumdur. (2019-doğum sayısı 1 milyon 187 bin ve ölüm sayısı 436 bin)
Ve son olarak 0-14 yaş nüfusumuzun son 2 yılda 236 bin kişi azaldığını söylersek sanırım durumu kavramış oluruz. Evet, genç nüfusumuz iki yıldır azalıyor.
Bu çok ama çok önemlidir. Geriden nüfus gelmiyor; bunu bilin isterim.
Ve son nokta: Sadece bir yılda ortalama yaşımız 32,7’den 33,1 yıla çıktı.
***
Şimdi sorarım size; bu durumda ilerleyen yıllarda emekli maaşı alabilecek miyiz? Cevap: Hayır (enflasyon olarak ödenebilir)
O zaman çalışmak ve çalışmaktan başka yapacak bir durum yok. Bütün mesele sistemi kurabilecek bir aklın olması. Aksi halde işimiz çok zor.
