Brent petrolün varil fiyatı, 7 ayın en düşük seviyesini görürken, Türkiye’de akaryakıta yapılan indirimler, ülkeyi en pahalı benzin kullanan ülkeler arasında iki sıra gerileterek üçüncü sıraya taşıdı. Ham petrol ithalatında ise, 33 ay ve yaklaşık 3 yıl aradan sonra 2 milyon ton seviyesi geride bırakıldı.
Brent türü ham petrolün varil fiyatı, önceki hafta Çin hisse senedi piyasasındaki volatilitenin etkisiyle 52,26 dolara gerileyerek yaklaşık 6 ayın en düşük seviyesini görmüştü.
Son 7 haftadır düşüş eğilimini sürdüren Brent petrolün varil fiyatı, Çin ihracatında son dört ayın en büyük düşüşünün gerçekleşmesinin ardından ocak ayından bu yana en düşük seviyesi olan 48,20 dolara kadar geriledi. Brent petrolün varil fiyatı şu dakikalarda 48,50 dolardan işlem görüyor.
Küresel arz fazlası olma ihtimali baskı yaratıyor
Analistler, Çin'de son açıklanan ticaret verilerinin beklentilerin altında kalması ve ABD'de sondaj kule sayısının artmasının küresel arz fazlasına sebep olacağı beklentisinin petrol fiyatları üzerinde baskı oluşturduğunu belirterek, olası gevşemelerde 48.00 seviyesinin görülebileceğini kaydediyor.
Analistler, Brent petrolün varil fiyatında tepki alımlarının devam etmesi durumunda ise 49.00 ve 49.50 seviyelerinin gündeme gelebileceğini öngörüyor.
Batı Teksas türü ham petrolün (WTI) varil fiyatı da 43,39 dolarla 19 Mart'tan bu yana en düşük seviyesine geriledi.
Türkiye en pahalı benzinde üçüncü
Öte yandan, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan (EPDK) alınan verilerle Almanya, İngiltere, İtalya ve Fransa ile Türkiye'de akaryakıtta Haziran 2014 ile Temmuz 2015 arasında görülen fiyat farklarını karşılaştırdı.
Petrolün varil fiyatının 115 dolara çıktığı 20 Haziran 2014 ile 55 dolara gerilediği 24 Temmuz 2015 arasındaki dönemde Türkiye’de benzinin litre fiyatında yüzde 9'a karşılık gelen 47 kuruş, motorinde ise yüzde 14’e karşılık gelen 65 kuruş indirim oldu.
Bu dönemde benzinin litre fiyatındaki indirim, emsal ülkelerde Türk Lirası karşılığı hesaplandığında İtalya'da 25, Almanya'da 24, Fransa'da 19 kuruşa denk geldi. İngiltere'de ise benzinin litre fiyatında 16 kuruşluk artış gerçekleşti. Türkiye, indirimler sonrası söz konusu ülkeler arasında en pahalı benzinin kullanıldığı ülke sıralamasında 2 sıra gerileyerek üçüncü oldu.
Motorin fiyatında en fazla düşüş Türkiye’de
Aynı dönemde motorin fiyatlarında da en fazla düşüş litrede 65 kuruşla Türkiye'de olurken, Almanya'da 48, İtalya'da 47, Fransa'da 33, İngiltere'de ise 1 kuruşa denk gelen indirim gerçekleşti. İndirimler sonrası Türkiye'nin sıralamadaki yeri değişmedi ve emsal ülkeler arasında en pahalı motorinin satıldığı üçüncü ülke konumunu sürdürdü.
EPDK uzmanları, bu konuya ilişkin olarak ham petrol fiyatları ile akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün oransal olarak karşılaştırılmasının yanlış olduğunu ifade ederek, benzin ve motorin fiyatının serbest piyasada belirlendiğini, hatta petrol fiyatı düşerken akaryakıt fiyatlarının yükseldiğine işaret etti. Uzmanlar, akaryakıt fiyatlarının belirlenmesinde petrol fiyatlarının yanı sıra rafineri payı, akaryakıt dağıtım şirketlerinin kar marjı, akaryakıtın satıldığı bayinin rafineriye olan uzaklığı ya da dolar kuru gibi değişkenlerin belirleyici olduğunu hatırlattı.
Ham petrol ithalatı 33 ayın zirvesinde
Öte yandan, Hazine Müsteşarlığı verilerine göre, ham petrol ithalatı mayıs ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 65,4 arttı. Bu oran, son 14,5 yıldaki en büyük artışa karşılık geldi. Türkiye'nin ham petrol ithalatı 2000 yılının kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 76,4 artmıştı.
Ham petrol ithalatındaki bu yüksek artışla aylık 2 milyon tonluk eşik de uzun bir aradan sonra aşılmış oldu. Türkiye'nin mayıs ayındaki ham petrol ithalatı 2 milyon 50 tonu buldu. Böylece ham petrol ithalatı 33 ay ve yaklaşık 3 yıl aradan sonra 2 milyon ton seviyesini geride bıraktı.
Türkiye, söz konusu eşiği en son 2012 yılı ağustos ayında aşmıştı. O dönemde aylık ham petrol ithalatı 2 milyon 95 bin tonu bulmuştu.
Ham petrolde geçen yıla göre yüzde 38,1 artış
Yılın ilk 5 ayındaki ham petrol ithalatı ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 38,1 arttı. Ham petrol ithalatı yaklaşık 9 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Söz konusu ithalat rakamı 5 aylık gerçekleşmeler kıyaslandığında son 7 yılın en yüksek düzeyi oldu. Türkiye'de son olarak 2008 ilk 5 ayında yaklaşık 9,5 milyon ton petrol ithal edilmişti.
Ham petrol ithalatına karşılık ocakta 565, şubatta 719, martta 759, nisanda 799 ve mayısta 926 milyon dolar ödendi. Türkiye'nin, 5 aylık dönemdeki petrol ithalatının faturası toplam 3 milyar 804 milyon dolar oldu.
AA
