1300 yıllık İslâm medeniyeti tarihi, Müslümanların hem kendi aralarında hem de başka ırk ve dinden olanlara karşı nasıl bir sevgi ve ortak yaşama kültürü oluşturduklarını anlatan belgelerle doludur. Biz bunu tarihte yaptık, yine yaparız. İhtiyacımız olan tek şey; sadece Allah’ın rızasını gözeterek kullara yardım etme erdemidir.
Maddeciliğin ve bencilliğin hâkim olduğu bir dünyada Müslümanlar olarak, dinimizin “Allah’ın emrine saygı ve O’nun yarattıklarına şefkat” ilkesinden ilham alan ve insanlık vicdanını temsil eden bir ses yükseltmeliyiz. Biz bunu tarihte yaptık, yine yaparız. Bu sesin bugünkü zayıflığına, yetersizliğine bakmayın. Mekke’de zalimlere karşı “Allah’ın birliği ve insanlığın kardeşliği” hakikatini savunan kahramanlar kahramanı Hz. Muhammed’in sesi de zayıftı. Ama sonunda hakikat ve iyilik, batıla ve kötülüğe galip geldi. Çünkü –eskilerin dediği gibi- “Hak ve hakikat daima üstündür ve hiçbir şey ondan daha üstün olamayacaktır.”
Elbette bütün toplumlar gibi Müslümanların tarihinde de haksızlıkların, çatışmaların yaşandığı zamanlar olmuştur. Ama Hz. Peygamber döneminden Osmanlı’nın sonuna kadar 1300 yıllık İslâm medeniyeti tarihinde, Peygamberimizin bıraktığı yüce insanlık değerleri sayesinde Müslümanların hem kendi aralarında hem de başka ırk ve dinden olan vatandaşlarına karşı nasıl bir sevgi, birlik ve kardeşlik ruhu geliştirdiklerini, nasıl bir ortak yaşama kültürü oluşturduklarını anlatan sayısız belgeler vardır.
Aşağıda bunlardan -biri ilk Müslümanlara, diğeri son döneme dair- iki örnek arzedeceğim. Bir âyet olan ilkinde Medine’de oluşan ilk Müslüman toplumun iyilik severliği özetlenir:
“Onlardan (muhacirlerden) önce bu yurda yerleşmiş ve gönülden iman etmiş olanlar (Medineliler), muhacirlere verilenlerden dolayı içlerinde bir rahatsızlık duymazlar; kendileri ihtiyaç içinde olsalar bile onları öz canlarına tercih ederler. Kim nefsinin bencilliğinden korunmayı başarırsa işte kurtuluşu kazanacak olanlar onlardır.” (Haşr 59/9)
FAKİRLERİN MÜREFFEH hayatı
İkince örnek ise değerlerimizin son Müslüman temsilcisi neslin hayırseverliğini anlatan Halide Nusret Zorlutuna’nın 1956’da yayımlanmış yazısından (İslâm Mecmuası, VII, 21):
“Eskiden –pek o kadar eskiden de sayılmaz, 40 sene evveline kadar- bizde muhteşem konakların yanı başında küçük, mütevazı, tertemiz evceğizler vardı; bunlarda az gelirli aileler, mütekait (emekli) ihtiyarlar, dul nineler, yetim, öksüz torunlar sükûn ve refah içinde yaşarlardı. Evet, refah içinde! Zira büyük konaklara arabalarla taşınan kışlık ve ramazanlık erzaktan bu küçük evlerin hisseleri gizlice ayrılır, gizlice gönderilirdi. Yardım alanın izzeti nefsini korumak babında bu gizliliğe bilhassa dikkat edilirdi. Ninelerimiz, ‘Sağ elin verdiğinden sol elin haberi olmamalı’ derlerdi. Şimdi olduğu gibi, giydirilen çocukların fotoğraflarını gazetelere basıp dünya âleme ilan etmezlerdi.
BAŞKANI OLMAYAN TEŞKİLAT
Küçük evlerde bir kız mı gelin ediliyor? Mahallenin, İslâmî ve insanî duygularla beslenen göze görünmez “yardım teşkilatı” derhal kendi kendine faaliyete geçerdi. Bu teşkilatta ne başkan vardı ne başkan vekili, ne de genel sekreter. Kimse bu unvanlara heves etmezdi. Çünkü onlar “sözde gönüllü” değil, “gerçek gönüllü” idiler. Allah rızası için kullara hizmet etmek, insanları sıkıntıdan kurtarmak; refaha, saadete ulaştırmak tek gayeleri idi. Lüzumu anında kendi kendine faaliyete geçen bu gizli hayırlı eller, iş biter bitmez gene sessizce sahneden çekiliverirlerdi. Mahallenin öksüz kızı, bu arada, analı babalı, orta halli bir aile kızından çok daha mükemmel çeyizlenip çimenlenir; düğün dernekle gelin edilmiş olurdu. Loğusalara, hastalara, cenazelere hep bu teşkilat –ve daima o asîl ve muhteşem sessizliği içinde- koşar; fakir ailelerin ramazan erzakını, kimsesiz yavruların bayramlık kıyafetlerini tam zamanında yetiştirirdi…”
