ABD, 1994 yılından sonra ilk kez bir ülkeyi ‘döviz manipülatörü’ olarak suçladı. Pekin’i hedef gösteren ABD Başkanı Donald Trump yönetimi ticaret savaşlarında yeni bir fitil daha ateşledi. Ticaret Bakanı Mnuchin Çin’i ‘manipülatör’ olarak tanımladı. Pekin yönetimiyse bu kararı kendilerini vermediğini söyleyerek “Manipüle edilmedi, kararı piyasa verdi” dedi.
ABD ve Çin arasında tam buzlar çözülüyor derken, yeni bir kriz daha ‘ticaret savaşlarının’ kapısını çaldı. ABD, mayıs sonundan bu yana yalnızca 12 en büyük ticari partnerlerini değil ülke ile 40 milyar doların üzerinde ikili ticarete sahip tüm ülkeleri izleme kriteri kapsamına aldı. İzlenme kriterlerinden olan cari fazlanın eşiğini GSYH’nın yüzde 3’ünden fazla olması kriterini de yüzde 2’ye indirerek, izlenen ülkeler listesini de genişletmişti. 29 Mayıs’ta yayımlanan raporda Çin kur manipülatörü sayılmamış ancak yakından izlenmesi gereken ülkeler arasına alınmıştı. Çin yuanının dolar karşısındaki değer kaybını sürdürmesi ve 2008’den bu yana en düşük seviyesine gerilemesi sonrası ABD Hazine Bakanlığı Çin’i resmen ‘döviz manipülatörü’ ilan etti. Bakanlık, açıklamasında, 1988 Omnibus Ticaret ve Rekabet Yasasının ilgili bölümüne atıfta bulunarak Bakan Steven Mnuchin’in ABD Başkanı Donald Trump’tan aldığı yetkiye dayanarak Çin’in ‘manipülatör’ olarak tanımlandığını belirtti. Açıklamada Pekin yönetimi, yuanın değerini piyasaya müdahale ederek düşük tutmakla suçlandı. Buna göre Bakan Mnuchin’in Uluslararası Para Fonu (IMF) ile irtibata geçerek “Çin’in son eylemlerinin yarattığı adil olmayan rekabet koşullarının ortadan kaldırılması” için adım atacağı kaydedildi. Açıklamada ayrıca, Çin’in G-20’deki ekonomik vaatlerinin aksine adımlar attığı ve bu adımların ilgili anlaşmaları ihlal ettiği savunuldu.
ABD Başkanı Trump, 1 Eylül’den geçerli olmak üzere 300 milyar dolarlık Çin ürününe yüzde 10 ilave vergi koyduklarını açıklamıştı. Pekin yönetimi de bu adıma misliyle mukabelede bulunacaklarını belirtmişti. Çin ve ABD’nin bir yılı aşkın süredir yürüttüğü müzakerelerin 11’incisi mayıs ayının başında ABD’de yapılmıştı. Çin’in baş müzakerecisi Başbakan Yardımcısı Liu Hı, ABD’deki müzakerelerden eli boş dönmüştü. Çin lideri Ji Xinping ve ABD Başkanı Donald Trump, geçen ay Japonya’da düzenlenen G-20 Liderler Zirvesi’nde, ticaret müzakerelerine devam etme kararı almıştı. G-20 Liderler Zirvesi’nden sonra 300 milyar dolar değerindeki Çin mallarına ilave gümrük tarifeleri planının askıya alındığını da duyuran Trump, daha sonra Huawei’ye yönelik yasakların kaldırılması konusunda yeşil ışık yakmıştı.
‘BİZ YAPMIYORUZ PİYASA KARAR VERDİ’
Çin Merkez Bankası (PBOC) tarafından, ABD’nin Çin’i kur manipülatörü ilan edilmesine yönelik yapılan açıklamada “Yuanın son dönemdeki değer kaybı Çin tarafından manipüle edilmedi, karar piyasa tarafından verildi” dendi. PBOC ayrıca “ABD’nin ithamı kur konusundaki küresel fikir birliğine aykırı” açıklaması yapıldı. Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki ticaret savaşının tırmanması birlikte parite kilit önemdeki 7 seviyesinin üzerine tırmanmıştı. Off shore yuan kuru öğleden önce yaklaşık 7.0640 seviyesinden işlem gördü.
94’TEN BERİ HİÇBİR ABD HÜKÜMETİ BUNU YAPMADI
Bir ülkeyi döviz manipülatörü ilan etmek için gerekli kriterler neler? 1988 yılında çıkan yasa kapsamında, ABD Hazinesi bir ülkeyi kur manipülatörü olarak tanımlayıp tanımlamayacağına dair; ABD ile ciddi ticaret fazlası Cari fazlanın GSYH’nin yüzde 2’sinden fazla olması Tek taraflı, kalıcı kur müdahalesine ilişkin kanıtlar. Üç ana kritere bakılıyor. Kur manipülasyonu durumunda ilgili ülkeye çeşitli ticari yaptırımlar uygulanıyor. 1994 yılındaki Clinton yönetiminden bu yana hiçbir ABD Hükümeti, ticari ortaklarını kur manipülatörü olarak nitelemedi.
2020’YE KADAR UZLAŞMA GÖRÜLMÜYOR
Çin yuanı dolar karşısında önceki gün 2008’den beri en düşük seviyeye geriledi. Şef Ekonomist Jan Hatzius öncülüğündeki Goldman Sachs analistleri yolladıkları araştırma notunda Çin ile ABD arasında bir anlaşma beklemediklerini belirterek “Trump’ın ek tarife kararından beri gelen haber akışı nedeniyle ABD’de 2020’deki seçimlerden önce iki tarafın anlaşmasını beklemiyoruz” değerlendirmesini yaptı. Analistler ayrıca “Daha önce Trump’ın bir anlaşma yaparak seçimlere avantajlı girmek isteyeceğini düşünüyorduk ancak şimdi bu görüşe olan inancımız azaldı. Anlaşma şimdilik uzak görünüyor” ifadelerine yer verdi.
