15. İstanbul Bienali’nin en ilginç enstalasyonlarından biri de içinde kurumuş ağaç dallarının bulunduğu buldozer kepçesi. Eserin sahibi Alper Aydın “Bu çalışmam doğanın bir parçası olduğunu unutan insana hatırlatma eylemi” diyor.
ERKUT TEZERDİ / İSTANBUL
Bu yıl 15’incisi düzenlenen İstanbul Bienali’ne ‘D8M’ adlı buldozer kepçesi çalışmasıyla katılan Alper Aydın, İtalya’da heykel, video ve performans pratikleri üzerine eğitim aldı. Aydın, çalışmalarında genel olarak içinde bulunduğu çevrenin fiziki koşulları ve doğanın kendine has akışını araştırıyor. Fotoğraf, heykel, yerleştirme, performans ve doğal malzemelerle yapılmış geçici düzenlemelerle araziye müdahalelerde bulunduğunu söylüyor. Aynı zamanda doğada gözlemleme, toplama veya yeni formlar ekleyerek bulunduğu yeri dönüştürme yoluyla geçici izler bırakan Aydın, İstanbul Modern’de sergilenen enstalasyonun, şehirleşme ve doğanın tahribatını anlattığını belirterek, kepçenin ormanları yok etmeye devam edeceğini söylüyor. Sanatçının kullandığı malzemeleri tamamı da doğadan alınma! Aydın’la sanat çalışmasını konuştuk.
* Bienaldeki çalışmanızla neyi anlatmak istediniz?
D8M ismindeki bu enstalasyon adını Caterpillar’ın Türkiye’deki model isminden alıyor. Çalışmayla ilgili araştırma yaparken, Türkiye’deki orman arazilerinin yok edilmesinde genellikle D8M modelinin kullanıldığını fark ettim o nedenle adını D8M koydum. Çalışmada neredeyse tüm yeryüzünde her gün yaşanan bir durumun anlatısını görüyoruz. Bu çalışma yaşamak için inşa ettiği ve evinin bulunduğu yerin geçmişteki halini hatırlamayan, doğanın bir parçası olduğunu unutan insana hatırlatma eylemi. Bu da şehirleşme ve doğa tahribatı sürecinin gerçek elemanlarının müze içerisine taşınmasıyla gerçekleştirildi.
* Yani yıkımın tekrar edeceğini söylüyorsunuz?
Bu çalışmanın şöyle ironik bir yanı var; bütün sanat eserleri koleksiyonerlerin duvarlarında, galerilerde, müzelerde sonsuza dek sergilenmek üzere üretilmişken bienal bittikten sonra bu çalışmadaki ağaçlar doğada çürüyüp yok olacak. Kepçe ise bir dozerin ucuna takılıp ormanları yok etmeye devam edecek.
* Eseri oluşturduğunuz malzemeleri nereden temin ettiniz?
Kullanılan ağaçları Anadolu yakasındaki dört ayrı bölgeden yakın zamanda meydana gelen doğa olayında zarar gömüş ağaçlardan temin ettik. Kepçeyi ise bir dozer firmasından kiraladık.
* Eserlerinizde genelde kaya, ağaç gibi doğal malzemeler kullanıyorsunuz? Neden tercihiniz bu yönde?
Eğer doğa üzerine bir çalışma gerçekleştiriliyorsa materyallerin doğa içerisindeki gerçek elemanları olması gerektiğine inanıyorum. Çünkü doğanın kendisinin dışında başka bir temsili olamaz, o gerçek ve tektir. Ayrıca ister tuval üzerine yağlı boya ister video olsun, sanatçı anlatmak istediği konuyu en iyi hissettiği malzemeyle anlatmalı. Benim çalışmalarımı anlatacağım en iyi yöntem doğanın kendisini kullanmaktı ve ben de bunu tercih ettim.
* Bir sanat eseri üzerinde doğa ile iletişim kurmak insana neler kazandırır?
Doğa ile olan diyaloğumuz binlerce yıl içinde bizim kodlarımıza işlemiştir. Biz her ne kadar şu an şehirlerde yaşasak da genetik olarak onun parçasıyız ve insanlara bu durumu anlatmanın, fark ettirmenin en etkili yollarından birinin de sanat olduğunu düşünüyorum.
* Çalışmalarınızda daha çok hangi tekniği kullanıyorsunuz?
Üretim pratiğim genellikle teknik bazlı değil fikir bazlı oluşmakta. Fikir hangi tekniği kullanmamı gerektiriyorsa onu kullanıyorum. Bu zamana kadar ise fikirlerimi, yeryüzü sanatı, enstalasyon, heykel, fotoğraf, çizim ve performans disiplinleriyle anlattım.
* Türkiye’de çağdaş sanatın zorlukları nedir?
Sanat özellikle Türkiye’de her zaman zorluklara maruz kalmakta. Ama ben her zaman pozitif bakmaya çalışıyorum. Belki de bu zorluklar bizi daha iyi üretimler yapmaya itiyor. İyi üretimler de her anlamda destek bulabiliyor. Belki daha önce bunları bile bulmak güçtü ancak şimdi herkes birbirlerine destek olmak için gayret içerisinde. Bunu özellikle bienaldeki yerleştirmemde gördüm. Büyük bütçeli projeler gerçekleştiren biri olarak bu benim için çok kıymetli.
KÜRESEL ISINMA KAYIT ALTINA ALINACAK
* Üzerinde çalıştığınız yeni projenizden bahseder misiniz?
Birçok proje üzerinde çalışıyorum şu an, bunlar doğa ile insanların salt bedenleriyle performatif bir diyalog kurması üzerine dayalı çalışmalar. Bu projeleri çok farklı coğrafyalarda gerçekleştiriyorum ancak beni şu sıra en çok heyecanlandıran proje ise bir ekiple beraber buzullara giderek küresel ısınmanın etkilerini kayıt altına alan yeni çalışmalar yapmak.
