İran, ABD ile olası nükleer müzakerelere başlamadan önce Washington yönetiminin belirli şartları kabul etmesini talep ediyor. İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, batı medyasına verdiği demecinde Tahran'ın Trump yönetimiyle müzakerelerin yeniden başlaması için tutumunu sertleştirdiğini ve yeni koşullar öne sürdüğünü belirtti.
Erakçi, ABD'nin nükleer müzakereler başlamadan önce "12 gün süren savaşın zararlarını karşılamayı kabul etmesi gerektiğini" vurguladı. Müzakerelerin ortasında İran'a saldırılar düzenlendiğine işaret eden Erakçi, ABD'den geleceğe yönelik güvence beklediklerini ifade etti: "Gelecekte bu saldırının tekrarlanmayacağına dair garanti vermeliler. Onlardan gerçek güven artırıcı adımlar bekliyoruz."
Trump'ın İran’dan "sıfır zenginleştirme" talep ettiği sürece herhangi bir anlaşma olmayacağının altını çizen Erakçi, Avrupa ülkelerine de uyarılarda bulundu: "Şu anda Avrupalılarla müzakere etmek için bir sebep yok, çünkü ne yaptırımları kaldırabilirler ne de yapabilecekleri başka bir şey var. Eğer yaptırımların geri getirilmesi mekanizmasını aktif ederlerse, bu onlar için yolun sonu demektir" şeklinde konuştu.
İSRAİL SALDIRILARI SONRASI KESİLEN SÜREÇ VE "TETİK MEKANİZMASI" ENDİŞESİ
İran ile ABD arasındaki müzakere süreci, İsrail'in 13 Haziran'da İran'a saldırı başlatmasının ardından kesintiye uğramıştı. Bu durum hem ABD hem de Avrupa ile müzakerelerin durmasına yol açmıştı.
İran, 2015'te imzalanan nükleer anlaşmayla kaldırılan Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesini sağlayabilecek "tetik mekanizması (snapback)" adı verilen maddenin, Avrupa ülkeleri tarafından işletilmesinden endişe ediyor. Söz konusu mekanizmanın süresi 18 Ekim'de sona eriyor. Eğer İran'ın nükleer programıyla ilgili bir çözüm üretilemezse, Avrupa ülkelerinin bu tarihten önce mekanizmayı işletebileceği öngörülüyor.
2015 NÜKLEER ANLAŞMASI VE SONRAKİ GELİŞMELER
İran ile BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ve Almanya arasında 14 Temmuz 2015'te, yaptırımların kaldırılması karşılığında İran'ın nükleer faaliyetlerinin sınırlandırıldığı bir anlaşma imzalanmıştı. Ancak ABD, 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekilmiş ve İran'a yaptırımları geri getirmişti. İran, Avrupa ülkelerinden ABD'nin yaptırımlarını telafi edecek önlemler almasını istemişti. Avrupalılar, ABD'nin eylemine karşı çıksa da bu konuda somut bir adım atamamıştı.
İran, bunun üzerine bir yıl sonra anlaşmadaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmaya başlamış ve daha sonraki süreçte yüksek düzeyli uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yönelmişti. İngiltere, Fransa ve Almanya ise ABD'nin tek taraflı çekilmesinden sonra uygulanmayan nükleer anlaşmada yer verilen ve "snapback" olarak adlandırılan, İran'a anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını yeniden getirme imkanına sahip maddeyi işletme tehdidinde bulunuyor.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ise Avrupalı tarafların, "anlaşmanın temellerini ihlal ettikleri" ve "anlaşmadaki katılımcı rollerini kaybettikleri" için mekanizmayı harekete geçirebilecek hukuki dayanağa sahip olmadığını ifade etmişti.
