Yunanistan’ın gözde turizm adası Santorini, milyonlarca dolarlık turizm endüstrisinin altında potansiyel bir volkanik tehlike barındırıyor. Uzmanlar, su altındaki volkanik hareketliliğin artabileceği uyarısında bulunurken, bölgeye ilişkin risk haritaları çıkarılmaya başlandı. Santorini’de olası bir patlama senaryosuna karşı bilimsel önlemler hız kazanıyor.
Yunanistan’ın ikonik turizm adası Santorini, kartpostallık manzaralarının ve milyonlarca dolarlık turizm endüstrisinin arkasında, ciddi bir jeolojik riskle karşı karşıya. Altında ise insanlık tarihinin en büyük volkanik patlamalarından birinin izlerini taşıyan dev bir krater uzanıyor.
Santorini, binlerce yıl önce meydana gelen bir süper patlamayla şekillendi. Bugün adanın dört bir yanını saran at nalı şeklindeki krater, o dönemdeki doğa olaylarının büyüklüğünü gözler önüne seriyor. Bilim insanları ise bu eşsiz doğa harikasının gelecekte benzer bir felakete sahne olup olmayacağını araştırıyor.
SESSİZ BEKLEYİŞ: SUALTI VOLKANLARINDA GİZLİ TEHDİT
NTV'nin haberine göre, Dünya üzerindeki volkanların yaklaşık üçte ikisi okyanusların derinliklerinde yer alıyor. Ancak bu su altı volkanlarının büyük bölümü hâlâ etkin biçimde izlenemiyor. İngiltere Ulusal Oşinografi Merkezi’nden Prof. Dr. Isobel Yeo, “Bu volkanlar gözden ırak olduğu için, riskleri de çoğunlukla görmezden geliniyor. Oysa su altındaki patlamalar, karadakiler kadar yıkıcı olabilir” değerlendirmesinde bulunuyor.
Bilim insanlarının dikkat çektiği son örnek, 2022’de Pasifik’te meydana gelen Hunga Tonga-Hunga Ha’apai patlaması. Bu olay, şimdiye kadar kaydedilen en büyük su altı volkanik patlamaya neden olmuş; patlama sonrası ortaya çıkan şok dalgaları İngiltere’ye kadar ulaşmış, Atlantik boyunca tsunami etkisi yaratmıştı.
SANTORİNİ’DE GÖZLER KALDERADA
Santorini ve yakın çevresindeki volkanik sistemleri araştırmak üzere bölgede çalışma yürüten Discovery araştırma gemisi, adanın yaklaşık 7 kilometre kuzeydoğusunda yer alan Kolombo Yanardağı’na da odaklanmış durumda. Kolombo da tıpkı Santorini gibi aktif sınıfta değerlendiriliyor.
Adada en son büyük volkanik hareketlilik 1950 yılında yaşansa da, uzmanlara göre 2012 yılında “volkanik huzursuzluk” olarak adlandırılan bir dönem kaydedildi. Bu dönemde yer altındaki magma hareketlendi, volkanik yapılar kabardı ve adada gözle görülür deformasyonlar meydana geldi.
RİSK HARİTALARI OLUŞTURULUYOR
Devam eden araştırmalar yalnızca bilimsel veriler sağlamayı değil, aynı zamanda olası bir patlama senaryosunda halkın güvenliğini sağlamayı amaçlıyor. Jeologlar, hem Santorini kalderasını hem de Kolombo çevresini inceleyerek, hangi bölgelerin yüksek risk altında olduğunu ve patlama durumunda tahliye edilmesi gereken alanları belirlemeye çalışıyor.
TURİZM VE TEHLİKE DENGESİ
Santorini’nin nüfusu 11 bin civarında, ancak yaz aylarında bu sayı turistlerle birlikte katlanarak artıyor. Uzmanlar, olası bir deprem ya da volkanik aktivite durumunda turizm altyapısının nasıl etkileneceği ve halkın tahliyesinin nasıl sağlanacağı konusunda yerel otoriteleri uyarıyor.
Santorini’deki mevcut sismik durum kritik bir tehlike oluşturmamakla birlikte, bilim dünyası için önemli bir araştırma sahası olmayı sürdürüyor. Uzmanlara göre, bu tür doğal tehditlere karşı hazırlıklı olmak için bilimsel verilerle desteklenen uzun vadeli stratejiler geliştirilmesi gerekiyor.
