University College London (UCL) ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) iş birliğiyle hazırlanan 2025 tarihli Lancet Countdown İklim ve Sağlık Raporu, iklim krizinin sağlık üzerindeki yıkıcı etkilerini ortaya koyarak küresel sıcaklık artışının dünya genelinde her dakika bir kişinin ölümüne yol açtığını açıkladı. Rapor, milyonlarca insanın hâlâ fosil yakıtlara olan bağımlılık nedeniyle yaşamını kaybettiğine dikkat çekiyor.
FOSİL YAKITLAR KÜRESEL ISINMA VE HASTALIKLARI TETİKLİYOR
Raporda, fosil yakıt kullanımının sadece küresel ısınmayı artırmakla kalmayıp, aynı zamanda zehirli hava kirliliğini, orman yangınlarını ve dang humması gibi hastalıkların yayılımını da tetiklediği belirtildi.
UCL’den Dr. Marina Romanello, bulgulara ilişkin yaptığı değerlendirmede, "Bu rapor, dünyanın dört bir yanında insan hayatını ve geçim kaynaklarını yok eden yıkıcı tabloyu açıkça ortaya koyuyor. İklim değişikliğini hafifletme ve uyum sağlama konusundaki gecikmeler, her yıl milyonlarca gereksiz ölüme yol açıyor” ifadelerini kullandı.
SICAKLIĞA BAĞLI ÖLÜMLER YÜZDE 23 ARTTI
Araştırmanın çarpıcı verilerine göre, 1990’lardan bu yana sıcaklığa bağlı ölümlerin oranı yüzde 23 artış gösterdi.
Ortalama Can Kaybı: 2012–2021 yılları arasında her yıl ortalama 546 bin kişi aşırı sıcaklıklar nedeniyle hayatını kaybetti. Bu sayı, yılda her dakika bir ölüme denk geliyor.
Önlenebilir Ölümler: Avustralya Sydney Üniversitesi’nden Prof. Ollie Jay, ısı stresinin herkesi etkileyebileceğini ve ölümcül olabileceğini belirterek, "Çoğu insan bunun farkında değil ama her sıcaklığa bağlı ölüm aslında önlenebilir” dedi.
HÜKÜMETLERDEN FOSİL YAKITLARA REKOR DESTEK
The Guardian'daki habere göre; rapor, iklim krizine rağmen hükümetlerin fosil yakıt desteğini sürdürdüğünü gözler önüne serdi. 2023 yılında hükümetler, fosil yakıt şirketlerine günde 2,5 milyar dolar doğrudan sübvansiyon sağladı. İlginç bir şekilde, aynı yıl yüksek sıcaklıklar nedeniyle tarım ve inşaat gibi sektörlerde çalışanların verim kaybı da aynı miktarda (2,5 milyar dolar) ekonomik zarara yol açtı.
Toplamda, 2023’te dünya genelinde sağlanan fosil yakıt desteği 956 milyar dolar oldu. Bu miktar, 2024’teki COP29 zirvesinde iklimden en çok etkilenen ülkelere taahhüt edilen 300 milyar doların üç katından fazla.
GIDA GÜVENLİĞİ VE GEÇİM KRİZİ BÜYÜYOR
İklim krizinin gıda ve geçim kaynakları üzerindeki baskısı artmaya devam ediyor:
Gıda Güvensizliği: Kuraklık ve sıcak hava dalgalarının tarım ürünlerini ve hayvancılığı etkilemesi sonucu, 2023 yılında 123 milyon kişi daha gıda güvensizliği yaşadı.
Duman Kaynaklı Ölümler: 2024 yılında artan sıcaklık ve yangınlar nedeniyle 154 bin kişi duman kaynaklı nedenlerle hayatını kaybetti.
"SAĞLIKLI BİR GELECEK MÜMKÜN, ANCAK..."
Dr. Romanello, iklim krizine karşı çözüm yollarının da olduğunu vurguladı. "Eğer fosil yakıt finansmanını sürdürürsek sağlıklı bir gelecek mümkün olmayacak” uyarısında bulunan Romanello, temiz enerji, şehirlerin iklime uyumlu hale getirilmesi ve daha sürdürülebilir beslenme alışkanlıklarının çözümün bir parçası olduğunu vurguladı. Romanello, umudun yerel toplulukların ve sağlık çalışanlarının sahada gördükleri gerçekler karşısında harekete geçmesinde yattığını belirtti.
