Yeni yıla yok satan damgasıyla başlayan otomotiv sektörü, iç pazarda tüm bilinen kuralları alt üst etti. Yatırım amaçlı sıfır araca talep patlayınca satış rekorları da birbiri arkasına geldi. Al-sat devri sona erince gerçek tüketici bu sefer alım gücüne takıldı. Son 3 ayda 111 bin adetlik üç haneli rekorlar da son buldu. Eylül 2023’te toplam pazar 86 bin seviyesinde kaldı. Sektör temsilcileri geçtiğimiz aylarda spekülatif satışların sona erdiğini, düşüşün şaşırtıcı olmayacağını paylaşmıştı.
ALİ YILDIRIM
Otomotiv sektörü rekor pazarların sonuna geldi. Yaşanan yokluk sürecinde markalar aylarca teslimat sıraları yazarken, son 6 ayın en düşük iç pazarına imza atıldı. Toplama bakıldığında aslında rekor serisi bir yandan devam ederken, aylık bazda düşüş başladı. Artan kur ve vergi kaynaklık otomobil fiyatları her geçen gün zamlanırken, tüketici de artan enflasyon karşısında sıfır aracı tam bir yatırım modeline dönüştürdü. Buna bir de al-satçı güruh eklenince sıfır otomobile ulaşmak ‘Kaf’ dağına tırmanmaktan daha zor oldu. Fakat hükümetin aldığı önlemlerle birlikte atılan adımlar sayesinde bu devir de resmen kapandı. Şimdi özellikle ikinci el araç fiyatlarının üzerindeki köpüğün gitmesi beklenirken zaten düşen alım gücü de pazardaki hızı kesti. Aylık bazda bakıldığında son 6 aylık dönemde iç pazarda en kötü satış rakamı eylül ayında geldi. Son üç aydır 111 bin adedin üzerinde kapanan pazar eylül ayında mola verdi.
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre, otomobil ve hafif ticari araç pazarı Eylül 2023’te 86 bin 454 adet olarak gerçekleşti. Bu şubat sonrasında en kötü pazarlardan biri oldu. Zaten sektör temsilcileri de spekülatif satışların sona erdiğini eylül ayı itibarıyla gerileme beklendiğini önceki aylarda kaydetmişti. Şimdi de filoların yeni araç alımı yapmaları bekleniyor. Ama orada da krediye ulaşma sorunu devam ediyor. Fakat son 10 yıla baktığımızda Eylül ayında rekor kaydedildiği görülüyor. En son 2015 Eylül’de 82 bin 577 adetlere ulaşılırken, 10 yıllık ortalama hâlâ 58 bin 83 adet seviyesinde. Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı, yılın 8 ayında 2022’nin aynı dönemine göre yüzde 64,7 artarak 755 bin 282 adet olarak gerçekleşti. Otomobil ve hafif ticari araç pazarı, ağustosta geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 78,9 artarak 86 bin 454 adet oldu.
1 MİLYON ADETLİK PAZAR ÇOK UZAK DEĞİL
ODMD yapılan açıklamada, ocak-ağustos dönemini kapsayan otomobil ve hafif ticari araç pazarına ilişkin veriler paylaşıldı. Buna göre, Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı, ocak-ağustos döneminde 755 bin 282 adede yükseldi. Söz konusu dönemde otomobil satışları yüzde 64,3 artışla 582 bin 419, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 66,4 yükselişle 172 bin 863 adet olarak gerçekleşti. Son 4 aylık sürece bakıldığında aylık bazda sadece 50 bin adetlere bile imza atılsa, 200 binlere imza atılıyor. Böylece yılsonuna kadar toplam pazar neredeyse 1 milyon adetlere yaklaşıyor. Yıllardır beklenen rekor sonunda geleceğe benziyor.
YILLIK BAZDA BÜYÜME DEVAM
Otomobil ve hafif ticari araç pazarı, ağustosta geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 78,9 artarak 86 bin 454 adet oldu. Otomobil satışları yüzde 87,7 artarak 66 bin 131 adede, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 55,1 yükselerek 20 bin 323 adede ulaştı. Otomobil ve hafif ticari araç pazarı, 10 yıllık ağustos ayı ortalama satışlara göre yüzde 48,8, otomobil pazarı yüzde 50,2, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 44,6 artış gösterdi. Ocak-Ağustos 2023 döneminde otomobil pazarı, segmentlere göre değerlendirildiğinde, pazarın yüzde 88,9’unu vergi oranları düşük olan A, B ve C segmentlerindeki araçlar oluşturdu. C segmenti otomobiller 316 bin 521 adetle yüzde 54,3, B segmenti otomobiller 196 bin 114 adetle yüzde 33,7 pay aldı. Gövde tiplerine göre değerlendirilme yapıldığında en çok tercih edilen gövde tipi yüzde 49,3 payla SUV otomobiller olurken, onu yüzde 27,3 payla sedan, yüzde 21,1 ile hatchback otomobiller takip etti.
ARAYA RAĞMEN YERLİ MARKALAR ZİRVEDE
Rapora göre, yılın ilk 8 ayında binek ve hafif ticari olmak üzere toplam satışlarda ilk sırayı, 126 bin 650 adetle Fiat aldı. Onu sırasıyla 77 bin 48 ile Renault, 70 bin 763 ile Ford, 57 bin 924 ile Volkswagen, 54 bin 42 ile Peugeot izledi. Fiat, otomobil satışlarında da birinciliği kaptırmadı. Söz konusu dönemde Fiat 85 bin 334, Renault 65 bin 865, Volkswagen 47 bin 7, Opel 42 bin 241, Peugeot ise 40 bin 738 adet otomobil satışı gerçekleştirdi. ODMD’nin verilerine göre, ağustos itibarıyla bu yıl satılan Togg sayısı 3 bin 400’e ulaştı.
