Son 20 yılda Türk lirasının (TL) değer kaybı, özellikle düşük kupürlü banknotların piyasadaki karşılığını köklü biçimde dönüştürdü.
Güncel ekonomik veriler ışığında, vatandaşlar artık 5 TL ile neler alınabilir ve 5 TL'nin alım gücü ne oldu sorularının yanıtlarını arıyor.
Enflasyonun etkisiyle küçülen 5 TL'nin serüveni, Türkiye ekonomisindeki değişimin en somut göstergelerinden birini oluşturuyor.
5 TL İLE YAPILAN BÜYÜK MARKET ALIŞVERİŞİ (2005)
Türkiye'de Türk lirasından altı sıfırın atılarak Yeni Türk lirasına geçildiği 2005 yılında 5 TL, önemli bir satın alma gücüne sahipti.
Dönemin temel gıda ürünleri fiyatları incelendiğinde, büyük zincir marketlerde 5 TL ile birden fazla ürün alabilmek mümkündü.
2005 yılında alışveriş yapan bir yurttaş, 5 kilogram un, küp şeker ve sirkeyi bir arada alabiliyordu.
Alternatif olarak, un miktarını 2 kilograma düşürdüğünde, yanına fındık kreması ve gofret gibi ek ürünleri de ekleyebiliyordu.
Bu yıllarda poşetlerin ücretsiz olması da tüketicinin lehine bir durumdu.
ENFLASYONUN İLK SİNYALLERİ: 5 TL'NİN ALIM GÜCÜ AZALIYOR (2010-2020)
2010 yılı market katalogları incelendiğinde, fiyatlarda belirgin bir yükseliş yaşanmadığı görülür.
5 TL ile haşlanmış konserve kuru fasulye ve nohutun yanı sıra bir şişe sirke alınıyor ve hâlâ para üstü kalıyordu.
2015 yılına gelindiğinde ise 5 TL, özellikle meyve reyonunda alım gücünü kısmen korudu.
Bir kilogram muz ile bir kilogram portakal veya bir kilogram nar ile armut ya da ayva gibi farklı meyve kombinasyonları yapılabiliyordu.
Ancak 2020 yılı itibarıyla 5 TL'nin market raflarındaki etkisi hissedilir ölçüde azaldı.
Bu tarihte, artık fındık kreması gibi ürünler alınamazken, 5 TL karşılığında yaklaşık 420 gram tavuk baget ya da üç paket hazır makarna (noodle) alınabiliyordu.
5 TL İLE 2025'TE NELER ALINABİLİYOR?
Kasım 2025 itibarıyla 5 TL'nin marketlerdeki alım gücü oldukça kısıtlandı. Market reyonlarında 5 TL ile alınabilecek ürün sayısı çok sınırlı hale geldi.
Tüketiciler, bu banknotla yalnızca küçük dolgulu bir bisküvi gibi düşük maliyetli tek bir atıştırmalık ürüne ulaşabiliyor.
Bu durum, Türkiye'de son 20 yılda yaşanan yüksek enflasyonun ve Türk lirasındaki değer kaybının ulaştığı seviyeyi net biçimde ortaya koyuyor.
5 TL'NİN DOLAR VE ALTIN KARŞILIĞI
Ekonomim'den Özder Şeyda Uyanık'ın haberine göre, 2005 yılının sonlarında 5 TL'nin dolar karşılığı 3,7 dolardı.
Kasım 2025'te ise bu miktar yaklaşık 12 sente denk geliyor.
Aynı dönemde, 29 Aralık 2005 tarihinde bir gram 22 ayar altının fiyatı 22,4 TL idi.
Bu da yaklaşık 5 adet 5 TL banknotla bir gram altın alınabildiği anlamına geliyordu.
Güncel piyasa verilerine göre (Kasım 2025), 22 ayar bir gram altının satış fiyatı 5.820 TL.
Bu fiyat üzerinden hesaplandığında, bir gram altın alabilmek için artık tam 1.164 adet 5 TL'lik banknota ihtiyaç duyuluyor.
