Enflasyon canavarına karşı cüzdanını borçla koruyabilen vatandaşın kredi kartı borcu geçen yıla göre yüzde 168 arttı. Sırtındaki yük her ay ağırlaşan dar gelirli kesim yeni yıla da ‘ekside’ girerken uzmanlar, kilidin ekonomi politikaları olduğuna işaret etti. Fakirleştiren döngüden çıkış yolunun rasyonalite söylemlerinin tam manasıyla hayata geçirilmesinden geçtiği hatırlatıldı.
Türkiye ekonomide zor virajdan geçerken sıkıntılı gidişattan en çok etkilenen kesim dar gelirliler oldu. Durdurulamayan enflasyon karşısında yıl içinde yapılan ücret artışları yetersiz kalınca vatandaş çareyi kredi kartına yüklenmekte buldu. Zaruri harcamalar bile kartla yapılınca hane bütçesindeki borç yükü patladı. Borcu borçla döndürme çabasıyla gelinen nokta ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun verilerine yansıdı.
DAR GELİRLİ YENİ YILA DA KREDİ YÜKÜYLE GİRİYOR
BDDK’nın kasım ayı verilerine göre toplam kredi borçlanmaları yüzde 55’lik artışla 11 trilyon lirayı aştı. Bireysel kredi kartları borçlanmaları da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 168 artış gösterdi. Kredi kartında faizler artırılmasına rağmen oluşan tablo, vatandaşın krediyle geçime mecbur kaldığını gösterdi. Ekonomistler ise sıkıntılı tablo karşısında yapısal reformların vakit kaybedilmeden devreye alınması gerektiğini kaydetti.
Artan enflasyonla beraber hayat pahalılığı her geçen gün artarken, vatandaş ay sonunu getirmek için borca giriyor. Kredi kartına sarılan vatandaşlar yüksek faiz oranlarına rağmen borçlanıyor. Yeni yılın bitmesine sayılı günler kalırken, vatandaş 2023’e borçla veda ediyor. Karşılaştırma sitesi encazip.com’un yaptığı araştırmaya göre, faiz oranları artmasına rağmen vatandaşların bireysel kredi kartı borçlanmalarına talebinin artmaya devam ettiği görüldü. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) verilerine göre, bireysel kredi kartı borçlanmaları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 168 arttı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasında (TCMB) yer alan bilgilere göre, 2023 yılının ilk altı ayı kredi kartı faiz oranları sabit kalmış, temmuz ayından kasım ayına kadar ise her ay arttırılmıştı. Yapılan düzenlemeye göre, 1 Kasım’da itibaren TL cinsinde kredi kartında azami akdi faiz oranı 3,66, nakit avansta azami akdi faiz oranı 4,42 olurken azami gecikme faiz oranı ise kredi kartında 3,96’ya, nakit avansta 4,72’ye yükseldi. Aralık ayında faizler yükseltilmedi, bu oranlar aralık ayı için de aynı kaldı. Karşılaştırma sitesi encazip.com, 2023 yılı içerisinde yapılan bu faiz artışındaki oranların borçlanmaya nasıl yansıdığını araştırdı.
Araştırması faiz oranlarının artmasına rağmen vatandaşların bireysel kredi kartı borçlanmalarına talebinin artmaya devam ettiğini ortaya koydu. Dünya’da yer alan habere göre BDDK’nın 1 Aralık’ta yayınladığı bilgilere göre, toplam kredi borçlanmaları 11 trilyon 314 milyar TL oldu. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam 7 trilyon 281 milyar TL idi. Yani geçen yıla göre toplam kredi borçlanmalarında yüzde 55’lik bir artış görüldü.
TOPLAM BORÇLANMA 11 TRİLYONU AŞTI
BDDK’nın 1 Aralık’ta yayınladığı bilgilere göre, toplam kredi borçlanmaları 11 trilyon 314 milyar TL oldu. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam 7 trilyon 281 milyar TL idi. Yani geçen yıla göre toplam kredi borçlanmalarında yüzde 55’lik bir artış görüldü. BDDK’nin 1 Aralık verilerine göre, TL ve yapancı para cinsinden bireysel kredi kartları borçlanmaları 1 trilyon 79 milyar TL oldu. Bunların 467 milyar TL’sini taksitli, 611 milyar TL’sini taksitsiz borçlar oluşturdu. Geçen yılın aynı döneminde TL ve yapancı para cinsinden bireysel kredi kartları borçlanmaları 403 milyar TL idi. Bireysel kredi kartı borçlanmaları geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 168 artış gösterdi.
YÜZDE 77 KARTLARI ‘ZORUNLULUKTAN’ KULLANIYOR
Araştırma şirketi Areda Piar’ında yaptığı araştırmaya göre tüketicilerin yüzde 77’si kredi kartlarını zorunluluktan kullanıyor. Türkiye genelinde bin 100 kişinin katılımıyla kredi kartı kullanımına ilişkin bir araştırma gerçekleştiren şirket, katılımcıların yüzde 80’inden fazlasının aktif bir şekilde kredi kartı kullandığı belirtti. Kredi kartı kullanıcılarının yüzde 77,1’i kullanım sebebini bir ‘zorunluluk’ olarak görürken ve yüzde 39,6’sı ‘önce özgürlük sonra esaret’ şeklinde tanımlıyor. Nakit avans tercih edenlerin yüzde 82,8’sinin bu sistemi ‘sihirli bir cüzdan’ olarak yorumlaması ise dikkat çekti. Araştırmaya göre tüketicilerin yüzde 39,6’sı iki veya üç kart kullandığını; yüzde 7,6’sı dört veya daha fazla kredi kullandığını ifade ediyor. Kredi kartının en yaygın olduğu sektörün yüzde 68 ile market ve alışveriş merkezleri olduğu görülüyor. Market ve alışveriş merkezlerini yüzde 36,8 ile giyim ve aksesuar sektörü; yüzde 31 ile benzin ve yakıt istasyonları; yüzde 15,6 ile eğitim - kırtasiye ve ofis malzemeleri ve yüzde 14,9 ile elektrik - elektronik -eşya ve bilgisayarlar takip ediyor.
EN ÇOK ARTIŞ TAKSİTSİZ KREDİ KARTI BORÇLARINDA
Bireysel kredi kartı borçlanmalarına bakıldığında en çok artış taksitsiz kredi kartı borçlanmalarında yaşandı. Geçen yılın aynı döneminde 211 milyar TL olan taksitsiz kredi kartı borçlanması 2023 Aralık verilerine göre 611 milyar TL’ye yükseldi. Taksitli kredi kartı borçlanmalarında da artış görüldü. 2022’nin Aralık verilerinde 192 milyar TL olan borçlanma 2023’ün aynı döneminde 467 milyar TL oldu. Yüzde 60’lık bir enflasyon ile yüzde 168’lik kredi artışının oldukça yüksek olduğunun altını çizen Encazip.com kurucusu ve tasarruf uzmanı Çağada Kırım, bu artışlarla ilgili “Bizdeki veriler de ihtiyaç kredilerinde red oranlarının önemli ölçüde yüksek olduğunu gösteriyor. Bu durumda tüketiciler alternatif olarak kredi kartlarından harcamaya ve nakit avans çekmeye yöneliyor. Bu da kredi kartı borçlarının diğer borçlara göre daha çok artmasına neden oluyor. Artan faiz oranlarına rağmen tüketiciler borçlanmaya devam ediyor” değerlendirmesinde bulundu.
SON BİR YILDA 12 MİLYON 591 BİN İCRA DOSYASI AÇILDI
İcra dairelerindeki dosya sayısında yaşanan artış devam ediyor. Bu yılın ilk 11 ayındaki yeni icra dosya sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre, 4 milyon 775 bin arttı. 2023 yılında icra dairelerine gelen yeni dosya sayısında rekor artış olduğunu belirten CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, bu durumun, ekonomik krizin boyutunu gösteren en önemli göstergelerden olduğunu ifade etti.
Bakıoğlu icra dosyaları ile ilgili şu bilgileri paylaştı;
“1 Ocak- 1 Aralık 2023 tarihleri arasında icra dairelerine gelen yeni dosya sayısı 12 milyon 591 bini buldu. Geçen yıl ilk 11 ayında bu sayı 7 milyon 816 bindi. Geçen yılın aynı dönemine göre; dosya sayısındaki artış oranı yüzde 61. 12 milyon 591 milyon yeni dosya bugüne kadar ki en yüksek dosya sayısı. Bu bir rekor. Çünkü 2015 yılından bu yana bir yılda icra dairelerine gelen en yüksek dosya sayısı 9,3 milyon.Toplam dosya sayısı 24 milyon. 2022 yılında yapılan yasal düzenleme ile aboneliklerden kaynaklanan icradaki bazı alacaklardan vazgeçilmesinin etkisiyle 14 milyon 88 bin dosya da ya sonuçlandırıldı ya da işlemden kaldırıldı. Buna rağmen 2023 yılında devreden dosya sayısı 24 milyon 229 bin. Ve 2023 yılında 12,5 milyon yeni dosyanın eklenmesi ülkede ekonomik krizin geldiği vahim durumu ortaya koymaktadır.”
