Yaşanan et krizine ilişkin CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer “Et krizi de kapıda ama genelde baktığınız zaman bu süreç bilerek yaratıldı gibi çünkü et ve sütteki süreç gebe ineklerin, süt ineklerinin ve düvelerin kesilmesiyle ortaya çıktı. Burada yapay et olayının acaba bu süreçte etkisi nedir diye insan düşünmeden edemiyor” açıklamasında bulundu.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, TBMM Genel Kurulu’nda söz alarak, ülkemizde son zamanlarda oluşan et krizi ile bu soruna neden olan etkenler üzerinde değerlendirmelerde bulundu. Gürer “Et krizi de kapıda ama genelde baktığınız zaman bu süreç bilerek yaratıldı gibi çünkü et ve sütteki süreç gebe ineklerin, süt ineklerinin ve düvelerin kesilmesiyle ortaya çıktı” diye konuştu.
Dünyada da hayvancılığın, döneminin en sorunlu sürecine girdiğine dikkat çeken Gürer “Burada yapay et olayının acaba bu süreçte etkisi nedir? diye insan düşünmeden edemiyor. Çünkü 1970 yılında GDO’lu ürün piyasaya verileceği zaman ortalığa şöyle bir algı yerleştirildi:
Kıtlık geliyor. Kıtlıkla genetiği değiştirilmiş organizmaların tarımda yer alması sağlandı, ardından nişasta bazlı şurup ki insan sağlığına zararlı, ona yol açıldı, şimdi de yapay etin yolu açılıyor” şeklinde konuştu. Yapay etle ilgili olarak Tarım ve Orman Bakanına yönelttiği soru önergesine Bakanın verdiği yanıtta “Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü verileri hücresel kökenli et üretiminin 2030 yılında toplam et üretiminin yüzde 10’unu karşılayacağı tahmin ediliyor; ülkemizde de bu yönde çalışma yapılıyor” şeklinde ifadeler yer aldığını aktaran Gürer “Hani karbon salınımıyla hayvancılığı azaltalım derken, meralar bir taraftan yok edilirken, yapay etin piyasasına da pazarına da yol mu açılıyor diye insan düşünmeden edemiyor” diyerek, bu konuyla ilgili endişelerini anlattı.
Mera alanlarının 40 milyon hektardan 20 milyon hektara düştüğünü, mera yerine fabrikada yapılan yemle hayvanlar beslenmeye başlandığını belirten Gürer “Bugün Türkiye 12.5 milyon ton çoğunluğu GDO’lu yem ithal ederek hayvan beslenmesi yapılıyor. Bu durumda ‘Yapay ete de bir kapı mı aralanıyor?’ diye düşünmeden edinilmiyor. Çünkü et fiyatlarının bu kadar artması, süt ve gebe ineklerin kesiminin seyredilmesiyle doğrudan ilişkili” değerlendirmesinde bulundu.
FARKLI ÜLKELERİN TÜKETMEDİĞİ TÜRKİYE’YE Mİ GELİYOR?
Yurt dışından da ülkemize getirilen karkas et, löp etlerin menşe ve içeriği bakımında da tartışmalı olduğunu söyleyen Ömer Fethi Gürer “Farklı ülkelerin tüketmediği etler de ülkemize mi getiriliyor? Çünkü Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarları döneminde yurt dışında hayvan yemi olarak tanımlanan 11 proteinli buğdayı ithal ettik. Yurt dışında da başkasının tüketmediği eti ‘Et açığı var, uygun fiyatla vereceğim’ diye ülkemize getirilme durumunun olabileceğini değerlendirmek gerekiyor” ifadelerini kullandı.
YÜZDE 10 SEVİYESİNİ BULABİLİR
Dünyada tarımı yönlendiren kartellerin, tekellerin daha az masrafla daha çok kazanma duygusunun bu tür yapılanmaları da açığa çıkarttığına değinen Ömer Fethi Gürer “Yani yapay ete ihtiyaç duyulması ve bununla ilgili de üretiminin yolunun açılması ve bunun da insan sağlığı üzerindeki etkilerinin olumsuz olması gerçek anlamda düşündürücü. Çünkü hayvanlardan alınan numunelerden elde edilen kök hücrelerin amino asit, glikoz, vitamin, minerallerle oluşan bir çözeltiyle karıştırılarak meydana gelen bu karışımla, laboratuvarda türetilen bir eti insanların tüketimle yapay eti zorlamak anlayışı dünyada giderek yaygınlaştırılıyor. Birleşmiş Milletlerin Gıda örgütü ‘2030 öngörüsü’ dediğimiz şurada, yedi yıl sonrasında yüzde 10 yapay etin tüketilmeye başlanacağı olasılığını değerlendiriyor. Gıdada sürekli olarak daha çok kazanmak isteyen, bu anlamda da dünyaya yön veren aile şirketleri -ki büyük holding bunlar yönetim anlayışında- bu tür dayatmaları topluma getiriyorlar” dedi.
YOKSULUN SOFRASINDA ARTIK ET YOK
Ömer Fethi Gürer, Meclis Genel Kurulu’ndaki konuşmasında etin artık fakir fukaranın, garip gurebanın, yoksulun, esnafın, emeklinin tüketeceği bir gıda ürünü olmaktan çıktığını da ifade etti. Eskiden Ramazan sofralarının vazgeçilmezleri arasında yer alan pastırmanın kilosunun 700 liraya çıktığını, bu nedenle çoğu insanın pastırmanın yanına bile yaklaşamadığını belirten Gürer, “Öyle olunca toplumun genelinin tükettiği gıda konusunda büyük oyunlar dönüyor. Bu oyunların yansıması fiyatların da artışıyla birlikte büyük kazançlar getiriyor. Yani yapay olarak elde edilen ürünlerde daha az fiyatla piyasaya vermiyor” diye konuştu. 50 kiloluk süt yeminin 400 lira, samanın kilosunun 1 buçuk liradan 4 liraya, yoncanın 3 liradan 7 liraya yükseldiğine dikkat çeken Gürer, bu şartlarda hayvancılığın sürdürülebilirliği sorunlu hâle geldiği gibi, kırsalda nüfus boşalmanın da devam ettiğini, çoğu köyde ahırlarında artık boş olduğunu da vurguladı.
‘FİYATLAR ARTIK BİZİ KURTARMIYOR’
Artvin’in kırsal bölgesi olan Ardanuç Harmanlı köyünde yaklaşık 7 bin küçükbaş hayvana sahip üreticiler, artan maliyetlerden ve ekonomik sıkıntılardan şikayet etti. Üretici Saffet Bilek şunları söyledi:
“Artvin Ardanuç Harmanlı köyünde hayvancılık yapan üreticilerdenim. 20 yaşından itibaren bu işle uğraşıyorum. Aşağı yukarı burada 7 bine yakın koyun olabilir. Biz birinci ay itibarıyla nisanın 1’i ve 10’una kadar burada hayvanlarımızı içeri alıp burada yediririz ama bize gelen mesajda tüm üreticilere gelmiş bu yıl nisan ayının 28’ine kadar hayvanların içerde kalması gerektiği söyleniyor. Yani bu hayvanları nisan ayının 28’ine kadar nasıl içeride tutacağız? Bunlara nasıl yem bulacağız ki hayvanlarımıza yedirelim? Nisanın 1’i itibarıyla hayvanlarımızın bir ayağı dışarda yeşilde ve karda gitmesi gerekiyor. Ben 100 ton yediriyorum, 200 ton yediren de var hayvan sayısına göre. Eğer ben yem almazsam, ki şimdi kuzu zamanı, kuzusunun karnını doyurması için yem almamız lazım ama bizim imkanlarımız da sınırlı. Ete bizi kurtaracak bir fiyat artışı gelmiyor, bizim hayvanlarımız da para etsin. Mesela kasap 180-200’e satarsa bizden kasap 150 liraya alacak ama bu rakam bizi kurtarmıyor. Kasap 200 liraya kesse bizden de 180 liraya alsa belki bu işin altından çıkarız.
ÇOCUKLARIN YÜZDE 42’Sİ SÜT ÜRÜNLERİNİ YİYEMİYOR
Cumhuriyet Halk Partisi Aydın Milletvekili ve Adalet Komisyonu üyesi Süleyman Bülbül, çocukların gıdaya yeteri kadar erişememesini Meclis gündemine taşıdı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı 2022 yılına ait Türkiye Çocuk Araştırması verilerini kaynak gösteren Bülbül, çocukların yüzde 42’sinin süt ürünlerini, yüzde 67’sinin sebzeyi, yüzde 49,5’inin meyveyi, yüzde 87’sinin et ürünlerini her gün tüketemediğini belirtti.
HAYVANCILIKTAN VAZGEÇECEK NOKTAYA GELDİK
Üretici İsmet Bilek ise şunları söyledi: “Bahar gelince bizim yerimiz yok, biri öyle diyor, biri başka bir şey söylüyor, muhtarlar başka bir şey söylüyor ve tarım ilçe müdürlükleri aynı zamanda jandarma da diğer taraftan bir şeyler söylüyor. Sonunda biz de bu işten vazgeçecek noktaya geldik. Burada olan yönetimler bize bakmıyor, bizim halimiz perişandır ama suç buradaki yönetimindir. Onun için de bakın bu çamurda bizim halimize bakın hayvancılığı burada yapmak zorunda kalıyoruz ve bu şartlarda para kazanmaya çalışıyoruz.
Bakın burada 3 ay kadar burada kalıyoruz sonrasında da yaylalara çıkıyoruz ve bizim mera sıkıntımız var adamlar bizi meraya sokmuyor. Bazıları ise bize meraları satmıyorlar ama doğudan gelenlere de satıyorlar. Et var, yok değil ama eti aracılar yiyor yani hayvancıları aracılar yiyor. Döneri 70 liraya veriyorlar ama biz hayvanı kestirdiğimizde karkas eti 140 liraya kesiyor. Burada parayı kim kazanıyor, hayvancı kazanmıyor ki maalesef dönerciyle kasap kazanıyor. 180 liraya sattığın eti benden 140 liraya alayım dediğinde ben nasıl para kazanayım? Kasap da kurtarmıyor diyor biz ne yapalım bizi de kurtarmıyor, dönerciyi de kurtarmıyor. Biz işte burada çabalayıp duruyoruz.”
