Pandemi boyunca keskin virajlardan geçen otomotiv şimdi de çip sınavında... Tedarikteki sorunlardan kaynaklı üretimin sekteye uğraması nedeniyle oluşan kriz büyüdü. Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği Başkanı Albert Saydam, ana sanayide üretim bandının durması nedeniyle üyelerinin yüzde 55’inin cirolarında düşüş yaşayacağını tahmin ettiklerini söyledi.
ALİ YILDIRIM | KARAR
Pandemiyle birlikte otomotivde üretim, ihracat ve satış zinciri birbirine dolanırken, şimdi de çip krizi etkisini iyice göstermeye başladı. Krizler silsilesi çip, yangın, deprem ve kuraklık ile sektörü derinden vurdu. TAYSAD Yönetim Kurulu Başkanı Albert Saydam, üyelerinin yüzde 55’i ana sanayinin ani duruş kararlarından dolayı cirolarında düşüş yaşayacağını tahmin ettiklerini söyledi.
Otomotiv sektörünün başına gelen deyim yerindeyse pişmiş tavuğun başına gelmedi. Pandemiyle başlayan krizler silsilesi çip, yangın, deprem ve kuraklık sektörü derinden vurdu. Sadece Gebze OSB’de bulunan birçok sanayici tedarik krizi yüzünden fabrikaların kapısını açmıyor.
TAYSAD Yönetim Kurulu Başkanı Albert Saydam “Tesislerin otoparkları bile bomboş kimse yok. Silisyum ham maddesi var. Bununda kaynağı Çin’de Çin maliyet kaynaklı pandemi dolayısıyla çalışamıyor. Bu yüzden sorun yaşanıyor. Öte yandan bir de Çin çelik ihracatını azaltacağın söyledi. Bu da etkili olacak yan sanayi sektörüne. Tüm bu olumsuzluklar birleştiğinde çip krizinde de üçüncü çeyreğin aşılabilineceği görülüyor” dedi.
Son 3 yılda Avrupa’da ve Türkiye’de üretimin daraldığını söyleyen Saydam şöyle devam etti: “Bu sene 2020 yılına göre ortalama yüzde 13’lük bir küresel büyüme bekleniyor. Bu da 87,2 milyon adetlik bir üretime tekabül ediyor. Avrupa’nın da aynı şekilde yüzde 14 oranında üretimde büyüyeceği ve 19,4 milyon adet üretim gerçekleştireceği tahmin ediliyor.
Türkiye ise Avrupa’dan üretim ve satış anlamında pozitif olarak ayrışıyor. Özellikle ağır vasıtadaki artış bizi umutlandırıyor. Çünkü, ağır vasıta demek hareket ve ticaret anlamına geliyor. Sektör tahminlerine göre ülkemizin bu yıl geçtiğimiz yıla göre yüzde 10 büyüyerek 1,1 milyon adetlik üretime imza atması bekleniyor.”
TAYSAD üyelerinin yüzde 55’i ana sanayinin ani duruş kararlarından dolayı cirolarında düşüş yaşayacağını tahmin ediyor. Saydam “Düşüş yaşayacağını bildirenlerin yüzde 33,3’ü düşüşü bu şekilde, yani yüzde 1-10 arasında ifade ediyor. Yüzde 11-20 arasında düşüş yaşarız diyenlerin oranı yüzde 11,7, yüzde 21-30 arasında düşüş yaşarız diyenlerin oranı ise yüzde 6,3 olarak dikkat çekiyor.
Öte yandan, tedarik sanayisi temsilcilerinin yüzde 25’i ise ani duruş kararlarından ötürü cirolarında artış yaşayacağını kaydediyor. Bu da aslında çok iyi bir rakam. Demek ki tedarik sanayisi temsilcileri olarak farklı pazarlara giriyoruz. Başka ürün gamlarına yöneliyoruz. Bu artışın tamamına yakını ihracatla olacaktır diye tahmin ediyoruz” ifadelerini kullandı.
TÜM OLUMSUZLUKLARA RAĞMEN UMUT VAR
Fakat tüm krizlere rağmen sektör 2021’e umutla bakıyor. Sektörde birçok çalışanın izinlerini öne çekerek kaybettiği zamanı ikinci çeyrekten sonra telafi edecek. Albert Saydam, geçen yıla oranla Türkiye’de yatırımların artığını, tedarikçilerin bu konuda istekli olduğunu paylaştı.
Saydam, “Pandemiye rağmen bir önce gündemimizde olmayan bir Ford Otosan yatırımı var. Toyota 2 bin 500 işçi almak için çalışmalara başladı. TOSB’da Beyçelik Gestamp, 50 milyon euroluk bir yatırım kararı aldı. Gestamp yatırımı ayrıca önemli çünkü sadece İspanyol yatırımcının yani yabancı yatırımcının da Türkiye’ye inandığını gösteriyor. Bu sonuca baktığımız zaman otomotiv açısından bir yıl öncesine göre daha olumlu bir tablo olduğunu söylemek lazım” ifadelerini kullandı.
Saydam, üyelerinden ‘yeni organize sanayi bölgesi için bir plan yapalım mı? önerisi geldiğini açıklayarak, bunun bile talepteki iştahı anlatmaya yettiğini paylaştı. Saydam “Herkes şu 2025’e odaklanmış durumda. 2022 eşik olacak. Biliyorsunuz 2022’de yaklaşık 65 tane Avrupa’da elektrikli araç piyasaya sürülecek. Ayrıca 2025’te devreye girmesi planlanan emisyon kuralları var. Şu anda firmalarımız, 2025’e hazır olmamız için yeni yerler, yeni yatırımlar yapmamız konusunda TAYSAD’ın liderlik yapmasını istiyor” diye konuştu.
ANİ DURUŞLAR SANAYİCİLERİ ZORLUYOR
Üretimdeki ani duruş ve başlangıçların yan sanayiciyi zorladığını belirten Albert Saydam “tedarik sanayisinin yüzde 66’sı ana sanayilerin kısa-uzun vadeli planlamalarını paylaşmasını en büyük beklenti olarak görüyor. Çünkü, planlama otomotivde çok önemli. Duruş ve kalkışlar yerine orta hızda bir üretim yapmak bizim açımızdan kritik.
Örneğin, bir hafta önce Ford Otosan’ın duyurduğu duruş kararı bizim için biraz sürpriz oldu. Tabi ki, durum Ford Otosan için de artık yönetilemez durumdaydı ki böyle bir karar almak zorunda kaldılar. Bu sadece Ford Otosan özelinde değil, diğer tüm üreticilerin ani duruş veya başlangıç kararları bizleri zorluyor” dedi.
TEDARİK SANAYİ DEĞİŞMEK ZORUNDA
Elektrikli araç üretimleri tarafına da değinen Saydam, değişimden söz etti. Saydam şunları söyledi: “Ford Otosan’ın yeni tip Transit, yeni ticari araç üretimiyle ilgili bir yatırımı olacak. Haydar Yenigün ile OSD olarak 2019’da konuşmuştuk ve o zaman tedarik sanayinden beklentilerini paylaşmıştı.
Toplantıda da Haydar Bey’e söyledim, o toplantıda Haydar Bey dijitalleşme, elektriklileşmeden bahsediyordu, ben şirketim veya TAYSAD’dakiler ne yapmalı diye düşünüyorum ama aklımın bir yerinden de “Peki ana sanayi ne yapıyor?” diyorum.
Onlar daha çok dijitalleşmeye yoğunlaşıyorlar, nedir; bayi ağının dijitalleşmesi, servisin dijitalleşmesi ama elektrikli araçta ne yapılıyor mesela demiştim. Biliyorsunuz Mart ayında uzun zamandır beklediğimiz yatırımla ilgili açıklama yapıldı. Benim dönemime denk geldi, otomotiv tedarik sanayi değişmek zorunda.
Şu anda 467 üyemiz var ve bu büyüklükle gurur duyuyoruz, güç alıyoruz. Bu büyüklüğü koruyabilmemiz için değişmek zorundayız. Şu an pandemi dolayısıyla virajda herkes hız kesti. Bizim de bu virajda onları yakalamamız gerekiyor.”
