Dolar tüm para birimleri karşısında düşerken, euro/dolar paritesi 1,10755 ile bir yılın zirvesine çıktı. Küresel piyasalarda kaybeden dolar Türkiye’de yükselişini sürdürdü, serbest piyasa ile makas açıldı. Dün Kapalı Çarşı’da dolar 20 liranın üstünde satıldı. Bankalar ise 19 lira seviyelerinden işlem yaptı. Böylece bu sefer kur serbest piyasada patladı. Euro ise aynı şeklide çarşıda 22 lira seviyesine kadar ulaştı.
ABD Merkez Bankası (Fed) pandemiyle beraber yükselişe geçen enflasyona karşı sıkı para politikası uyguladı. Fed’in peş peşe yaptığı faiz artışları sonrası ABD’de açıklanan mart ayı enflasyonunun düşüş göstermesiyle piyasalar doları fiyatlamaya başladı. Küresel piyasalar Fed’in mayıs toplantısında, 25 baz puan faiz artırdıktan sonra şahin politikalara son vereceğini öngörüyor. Bu durum dolara dünyada güç kaybettirirken, başta G-10 ülkeleri olmak üzere diğer para birimlerini dolar karşısında destekliyor. Doların dünyada kan kaybetmesiyle, euro/dolar paritesi son bir yılın zirvesine çıktı.
Euro, dolar karşısında 1,10755 ile Nisan 2022 tarihinden bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Küresel piyasalarda kan kaybeden dolar Türkiye’de yükselişini sürdürdü. Türkiye’de seçime sayılı günler kalırken, Merkez Bankası’nın politika faizini yüzde 8,5’e kadar düşürmesi kur üzerindeki baskıyı artıyor. Küresel piyasalarda kaybeden dolar Türkiye’de yükselişini sürdürdü serbest piyasa ile makas açıldı.
Dün Kapalı Çarşı’da dolar 20 liranın üstünde satıldı. Bankalar ise 19 lira seviyelerinden işlem yaptı. Böylece bu sefer kur serbest piyasada patladı. Euro ise aynı şeklide 21 lira seviyesinde işleme girdi. Ekonomist Özgür Demirtaş, bu duruma dikkat çekerek resmen iki kurun oluştuğunu söyledi.
Prof. Dr. Özgür Demirtaş bankaların dolar TL kuru makası aralığına ilişkin dikkat çeken bir çıkışta bulundu. Bankalarda dolar TL kuru makasına vurgu yapan Özgür Demirtaş ‘böyle olmasının soruna çözüm olmadığını’ savundu. Demirtaş “İnsanlar banka hesaplarından para çekip Kapalı Çarşı’dan dolar alıyor! Böyle devam edebilir mi?” dedi.
‘BANKACILIK SİSTEMİNE DEĞİL HÜKÜMETE GÜVENİLMİYOR’
Ziraat Bankası eski Genel Müdür Yardımcısı ve Başkent Üniversitesi Uluslararası Finans ve Bankacılık Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şenol Babuşçu konuyla ilgili şöyle konuştu:
“Endişe ve tedirginlik arttığı için bireysel döviz talebi her geçen gün yükseliyor. Tasarruf sahipleri döviz satın alıp banka hesabına yatırmaktansa yastık altını ve kiralık kasayı tercih ediyor. Bunun en başta gelen nedenleri: Bankalar döviz hesabı açmak istemiyor. Çünkü toplam mevduatın içinde TL mevduatın payı azaldıkça bankaların yükümlülükleri artıyor. Bu kapsamda bankalar döviz mevduatına çok düşük (%1’in altında) faiz veriyor. Bu faiz ise cazip değil. Bu durum bankacılık sistemine güvensizlikten değil, Hükümete olan güvensizlikten kaynaklanıyor. Tek amaçları var, seçime kadar kurlar yükselmesin.”
SIKI PARA POLİTİKASINA DEVAM İŞARETİ AVRUPA’DA DA YÜKSELİŞİ SÜRDÜRDÜ
Avrupa Merkez Bankası’nda (ECB) faiz artırımlarının devam etmesi gerektiği yönünde görüş bildiren yetkililerin sayısı giderek artıyor. ECB’den faiz artırımı mesajları gelirken, Avrupa borsaları da yükselmeye devam etti. Avrupa borsaları, haftanın son işlem gününe alış ağırlıklı bir seyirle başladı. Merkez bankalarının faiz oranlarındaki artışları yakın zamanda sona erdireceği şeklindeki beklenti yükselişte en büyük etken oldu. Açılışın ardından Stoxx Europe 600 gösterge endeksi yüzde 0,27 artarak 465,4 puan ve Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,24 değer kazanarak 15.768 puan oldu.
İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,14 yükselişle 7.854 puanda, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,21 artışla 7.496 puanda, İspanya’da IBEX 35 endeksi yüzde 0,10 değer kazancıyla 9.318 puanda ve İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,36 primle 27.731 puanda bulunuyor. Analistler, küresel pay piyasalarının, dünya genelinde merkez bankalarının faiz artırımlarını yakın zamanda sona erdireceğine yönelik beklentilerin güçlenmesiyle pozitif seyrettiğini ifade etti.
R&I TÜRKİYE’NİN KREDİ NOTU GÖRÜNÜMÜNÜ NEGATİF OLARAK REVİZE ETTİ
Kredi derecelendirme kuruluşu R&I, Türkiye’nin yabancı para cinsinden kredi notunu BB- olarak teyit etti ve görünümü ‘negatif’ olarak sürdürdü. Türkiye ekonomisinin olumlu demografik yapı ile desteklenen yüksek büyüme potansiyeline sahip olduğunu ve zorlu ortamda iyi performans göstermekte olduğunu belirten R&I, faiz dışı dengede görüldüğü gibi mali durum iyileşmekte olduğunu ve fazlaya dönüştüğünü belirten R&I, finansal sistemde istikrarın korunmakta olduğunu altını çizdi.
Bununla birlikte, enflasyon oranının hala yüksek ve Türk lirasında zayıflama trendinin devam ettiğini belirten R&I, kronik cari açığa ek olarak ülkenin ülkenin döviz rezervlerinin kısa vadeli borçları karşılamak için yetersiz düzeyde olduğunu vurguladı. Bu durumun Türkiye’yi dış cephede savunmasız hale getirdiğine işaret eden R&I, seçimlerden sonra kurulacak yeni hütümletin büyük olasılıkla ekonomi ve maliye politimarını izlemede zorluklarma karşı karşıya kalacağını ifade etti. R&I, “Bu tespitler temelinde, Türkiye’nin Yabancı Para İhraççı Notunu BB- olarak korudum ve Not Görünümünü Negatif olarak sürdürdük” ifadelerine yer verdi.
KKM’DEN YENİ REKOR
Ekonomi yönetiminin kurları frenlemek için devreye aldığı Kur korumalı mevduat (KKM) sistemi kurları durduramadığı gibi Merkez Bankası ve Hazine’ye yükü artıyor. KKM büyüklüğü 7 Nisan haftasında 75,8 milyar TL yükselerek 1 trilyon 776 milyar 830 milyon TL’ye yükseldi. Böylece KKM büyüklüğünde haftalardır devam eden rekor serisi 7 Nisan haftasında da devam etti. BDDK verilerine göre, geçen hafta bankacılık sektörünün mevduatı 10 trilyon TL eşiğini aştı. Sektörün toplam mevduatı 10 trilyon 112 milyar TL’ye yükseldi. Aynı hafta krediler ise 8 trilyon 618 milyar TL oldu. Takipteki alacaklar ise geçen hafta 158,6 milyar TL’den 159 milyar TL’ye yükseldi.
MERKEZ’İN REZERVLERİNDE 7 MİLYARLIK GERİLEME
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, Merkez Bankası’nın net rezervleri üçüncü haftada da gerilemeyi sürdürdü. Üç haftada rezervlerdeki düşüş 7 milyar dolara ulaşırken brüt rezervi de 121 milyar dolar oldu. BDDK bankacılık sektörüne ilişkin haftalık bültenini yayınladı. Buna göre, bankacılık sektörünün kredi hacmi, geçen hafta 101 milyar 992 milyon lira artarak 8 trilyon 618 milyar 443 milyon liraya çıktı. Sektörün kredi hacmi 7 Nisan itibarıyla 101 milyar 992 milyon lira arttı. Bu dönemde toplam kredi hacmi 8 trilyon 516 milyar 451 milyon liradan 8 trilyon 618 milyar 443 milyon liraya çıktı. Bankacılık sektöründeki toplam mevduat geçen hafta 153 milyar 724 milyon lira arttı.
Söz konusu haftada yüzde 1,54 artan bankacılık sektörü toplam mevduatı, 10 trilyon 112 milyar 487 milyon lira oldu. Tüketici kredileri tutarı, 7 Nisan itibarıyla 7 milyar 867 milyon lira artışla 1 trilyon 280 milyar 80 milyon liraya yükseldi. Kredilerin 397 milyar 59 milyon lirası konut, 66 milyar 329 milyon lirası taşıt ve 816 milyar 692 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden oluştu. Söz konusu dönemde taksitli ticari kredilerin tutarı 35 milyar 506 milyon lira artarak 1 trilyon 80 milyar 723 milyon liraya çıktı. Bankaların bireysel kredi kartı alacakları da 7 milyon lira azalarak 577 milyar 28 milyon lira oldu. Bireysel kredi kartı alacaklarının 298 milyar 318 milyon lirası taksitli, 278 milyar 710 milyon lirası taksitsiz oldu.
‘DOLAR SUNİ OLARAK TUTULMASA 24-25 SEVİYESİNE GELECEK’
Ekonomi Profesörü Özgür Demirtaş ekonomiye ilişkin yaptığı sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımında dikkat çeken tespitlerde bulundu. Dolara ililkin değerlendirmelerde bulunan Demirtaş, doları müdahale sonucu tutulduğunun altını çizerek ‘’Dolar’ın suni olarak baskılandığını ülkede bilmeyen kalmadı. İhracatçı bu suni baskılamadan dolayı rahatsız. Dolar/TL 1.5 seviyesinden saçma sapan yanlış ekonomi politikası ile 13-15’lere çıkınca enflasyon tetiklendi. Çalışan maliyetleri, hammadde maliyetleri fırladı’’ dedi.
19 seviyesinde olan doların sunu olarak tutulmaya çalışıldığını söyleyen Demirtaş, ‘’Halbuki şu an bırakılsa 24-25’li seviyelere gelecek. Çünkü İhracatçının malını rahat satabileceği yer burası. Cin bir kere şişeden çıktı. Şişenin ağzını elinizle kapatmayın. Elinizi yırtıp geçecek. Yapmanız gereken şey: Merkez Bankası’nı bağımsız liyakatli yöneticilerle yönetmekti. Bunları 183629263936193739 kere yazdım. 10 yıl boyunca yazdım. Dinlemediniz. Sonuç ortada. Elinizi şişenin üstüne koyunca şişenin içinde yarattığınız kimyevi reaksiyonu geri çeviremezsiniz…’’ ifadelerini kullandı.
