Esnafın emeklilik için gerekli gün sayısının 7.200'e düşürülmesiyle birlikte, maaş hesaplamasında etkili olan 1261 gün kuralı da değişecek. Bu değişiklik, esnafın emeklilik şartlarını ve prim düzenlemelerini etkileyecek.
Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili yasanın çıkarılmasının ardından esnafın emekliliğiyle ilgili de prim düzenlemesi yapılacağı açıklandı. Bu düzenleme ile esnafın emeklilik için gerekli gün sayısı 7200'e indirilerek SSK'lı çalışanlarla eşitlenecek. Ayrıca, esnafın gelirini artıracak bu adımla emekliliği belirleyen son 1261 gün kuralı da değişecek.
EMEKLİ AYLIĞI HESAPLAMASINDA YENİ KURAL VE SON 7 YILLIK FİİLİ HİZMET SÜRESİ
Emekli aylığı hesaplamasında, sigortalıların emeklilik tarihinden geriye doğru prim veya kesenek ödenerek geçen 7 yıllık fiili hizmet süresi (360x7= 2520 gün) esas alınacak. Bu kural sadece SSK'lıları değil, bütün çalışanları ilgilendirecek. Son yedi yıllık fiili hizmet süresinin yarısından bir gün fazlası olan 1261 prim ödeme günü hangi statüde geçtiyse o şartlarda emekli olunacak.
EMEKLİLİK STATÜSÜ VE SON 7 YILLIK DÖNEMDE EN FAZLA PRİMİN YATIRILDIĞI SİGORTA KOLUNDAN AYLIK BAĞLANMASI
Eğer sigortalının hem Bağ-Kur hem de SSK ödemesi varsa, bu yedi yıllık dönemde en fazla primin yatırıldığı sigorta kolundan aylık bağlanacak. Primler eşitse de son sigortalılığı hangi statüdense oradan emekli aylığı bağlanacak. Esnafın prim yükünün düşmesiyle birlikte bu kural da ortadan kalkacak. Hangi sigorta kolundan olursa olsun 7200 günü tamamlayan emekli olabilecek. Ayrıca, Bağ-Kur'da 5400 gün olan kısmi emeklilik de SGK'lı çalışanlar için olduğu gibi 4500 güne inecek.
ESNAFA PRİM REFORMU VE MERAK EDİLEN SORULARIN YANITLARI
Sabah'tan Hazal Ateş'in haberine göre esnafa prim reformunda merak edilen bazı soruların yanıtları şöyle:
Soru: Prim gün sayısının 7200'e düşürülmesine yönelik yasal düzenlemenin takvimi netleşti mi?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, küçük esnafın prim ödeme gün sayısını SGK'larla eşitleyecek modele ilişkin yasal çalışmanın altyapısını hazırladı. Seçimlerin ardından yasa teklifi Meclis'e sunulacak. Yasal düzenlemeyle SSK'lı ve Bağ-Kur'lu çalışan arasındaki 1800 gün (beş yıllık süre) farkı son bulacak.
Soru: Yapılacak düzenlemeyle kısmi emeklilikte gerekli prim gün sayısı da değişir mi?
Bugünkü sistemde SSK'lı olanlar 25 yıllık sigorta süresini tamamlayan, 60 yaşını dolduran 4500 gün primle yaşlılıktan (kısmi) emekli olabiliyor. Bağ-Kurlular ise en az 5400 gün prim ödemeleri durumunda kısmi emeklilik hakkı elde ediyor. Prim gün sayısının eşitlenmesiyle birlikte kısmi emeklilikteki bu ayırım da son bulacak. Küçük esnaf için de prim gün sayısı 4500'e düşecek.
Soru: Prim düzenlemesiyle emeklilikte statü ayırımı da son bulacak mı?
Mevcut sistemde sigortalının son 7 yıllık (2530 gün) fiili hizmet süresi dikkate alınıyor. Bu sürenin yarısından bir gün fazlası olan 1261 prim ödeme günü hangi statüde (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) geçtiyse o şartlarda emekli olunuyor. Bu kural bütün çalışanları ilgilendiriyor. Örneğin, sigortalı hem Bağ-Kur hem SSK'lı olarak çalıştıysa aylığı en fazla çalıştığı statüden bağlanıyor. Yeni düzenlemeyle 3.5 yıl (1261 gün) kuralı sona erecek. Az primle, yüksek emekli aylığı alma avantajı doğacak.
soru: 1 Ekim 2008 sonrası için de aynı durum söz konusu mu?
2008 yılında yapılan düzenlemeyle 7 yıl kuralı kaldırıldı. Kişiler primlerini Bağ-Kur'dan SGK'ya aktarabilecek koşulları sağlaması halinde gün farkından yararlanarak erken emekli olabilir. Bu tarihte yapılan düzenlemelerle sosyal güvenlik uygulamalarında değişikliğe gidildi. Bu tarihten sonra ilk defa sigortalı olanlar için son 7 yıl sigorta primi değil, çalışma yaşamının tamamında ödenen sigorta primlerine bakılarak en fazla hangi statüde prim yatırıldıysa emekli şartları o sigorta koluna göre belirleniyor.
Soru: Emeklilik başvurusunda hizmet birleştirmesi zorunlu mu?
Zorunlu bir uygulama değildir. Yargıtay, hizmetlerin birleştirilmesinin zorunlu olmadığı, kişinin menfaatlerine göre istek ve iradesine bağlı olduğunu görüşünde. Yargıtay'a göre, bazı sosyal güvenlik kurumlarında geçen hizmet süreleri toplamının tek başına aylık bağlanmasına yeterli olması durumunda, diğer kurumlarda geçen hizmetlerin birleştirilmesinde "sigortalının ya da hak sahibinin iradesinin de bu yönde olması koşuluyla" zorunluluk bulunmuyor. Birden fazla kurumda yapılan çalışmaların birleştirilmesi hizmet puanını artırır, kademe, dereceyi, prim kesintilerini etkilemez.
Soru: Hem SSK hem Bağ-Kur'lu çalıştım. Hizmet sürem eşit emekli aylığım hangi statüden bağlanacak?
1 Ekim 2008 ve sonrasında ilk defa sigortalı olanlar çalışma hayatı boyunca en fazla hizmetinin bulunduğu statüden emekliliğe hak kazanıyor. Bu tarihten önce sigorta girişi olanlar son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla statüden, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu statüden bağlanır. Emekli aylığı alınacak zam ve ikramiyeler de ona göre hesaplanır.
Bu makale ile, esnafın emeklilik ile ilgili yapılan yeni düzenlemeler, değişiklikler ve sık sorulan soruların yanıtları hakkında bilgi sunulmuştur. Yeni düzenlemelerin esnafa sağlayacağı avantajlar ve emeklilik sürecinde yaşanacak değişiklikler esnafın yaşamını olumlu yönde etkileyecektir. Emeklilikte yaşanan güncel değişiklikleri takip etmek ve bilgi sahibi olmak, emeklilik sürecinizi doğru şekilde planlamanız ve yönlendirmeniz açısından önemlidir.
