Merkez Bankası geçen yıl aralık ayında başlattığı faiz indirim dalgasını 3 ay arka arkaya devam ettirdi. Düşüşlerin etkisi mevduat faizlerine hemen yansırken kredilerde ise geri çekilme sınırlı kaldı. Uzmanlar tüm nihai ürünlerde ve konut fiyatlarında makul seviyelerin oluşabilmesi için bankaların kredilerde de faizleri düşürmesi gerektiğine dikkat çekti.
MİNE AÇAR
İş dünyasından konut alıcısına kadar herkes bankalardan faizi indirmesini bekliyor. Konut kredileri de ticari krediler de indirime henüz tepki vermedi. Merkez Bankası’nın son üç ayda arka arkaya düşürdüğü faizlere karşılık konut kredilerindeki aşağı çekilme sınırlı kaldı. Uzmanlar, ortalaması aylık yüzde 3 olan konut kredi faizlerinin en az 2.5 seviyelerine gelmesi gerektiğini belirtiyor. Oluşacak rekabet ortamıyla ile oranların yüzde 2 seviyelerine çekilme marjı bulunuyor. Taşıt ve ihtiyaç kredilerinde de hali hazırda oranlar yüzde 3 seviyelerinde. Reel sektör kredileri de aylık bazda ortalama yüzde 2,20 seviyelerinde. Ekonomistler, faiz indiriminin reel sektör üzerindeki etkilerinin de kısa vadede hissedileceğini, ancak uzun vadede finansman akışında iyileşme sağlanmasının kritik olduğunu belirtiyor. Ancak iş dünyasının temsilcileri henüz ticari kredilerde düşüşün etkisinin görülmediğini dile getiriyor.
MALİYET DÜŞERSE FAİZE ÖDENEN PARA AZALIYOR
Mevcut faiz oranlarıyla 1 milyon liralık konut kredisinin aylık taksidi 120 ay vadede 30 bin lira civarında. Faizler yüzde 2 bandına çekildiğinde ise ödenen taksit tutarı bir anda 8 bin lira düşüyor. Bu da konut alıcısının bir yılda 96 bin lira, 10 yılda ise 960 bin lira cebinden daha az faize para çıkması anlamına geliyor. İşin bir de konut geliştiricileri tarafı var. İnşaatı cebindeki para ile değil de çektiği kredilerle tamamlayanlar konut fiyatlarına çekilen kredinin faiz maliyetlerini de yansıttıkları için konut fiyatları da alım gücünü zorlayan seviyelere çıkıyordu. Düşen faizin bireysel kredilerin yanı sıra ticari kredilere yansımasıyla birlikte konut alıcısı daha makul fiyatlardan konut elde edebilecek. Satın aldığı konuta daha az faiz ödeyecek. Böylece toplamda bir yılda ödeyeceği dolaylı faizle birlikte cebinden çıkan rakam en az 2 milyona yakın daha düşük olabilecek. Benzer durum ticari kredi faizlerinin düşürülmesi ile birlikte vatandaşın satın alacağı tüm nihai ürünler için de geçerli olacak. İşini büyütmek ve yeni yatırım yapmak için öz sermayesini kullanmak yerine kredi çekerek yapan, yüksek kredi döneminde ise yatırımını durduran iş dünyası da çekilen kredilerin maliyeti daha az olursa üretilen ürünlerin maliyetlerini de ona göre fiyatlandıracak. Böylece nihai tüketiciye ulaşan ürünün faiz bedelini vatandaş daha az ödeyecek ve ürünün fiyatı düşmese de yükselişi sınırlı kalabilecek.
İŞ DÜNYASI SES YÜKSELTTİ
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Merkez Bankası’nın politika faizini indirmesine ilişkin olarak sosyal medya hesabından açıklamada bulundu. Hisarcıklıoğlu, “Merkez Bankası politika faizini 2,5 puan düşürerek yüzde 42,5’e çekti. Merkez Bankası politika faizi 3 ayda 7,5 puan inmiş oldu. Bankalar mevduat faizlerine bu indirimleri anında yansıtıyor. Ancak, ticari kredi faizleri aynı oranda inmiyor. Bankalar ticari kredi faizlerini düşürmek için ne bekliyorlar? Bu indirimi öncelikli olarak KOBİ kredi faizlerine yansıtmalarını, üretime, yatırıma ve istihdama destek olmalarını bekliyoruz. Ticari kredi büyümesine getirilen sınırlamalar da ekonomide maliyetleri artırıp, arzı kısıtlayarak enflasyonist baskı oluşturuyor. Öncelikle KOBİ kredilerinden başlayarak ticari kredilere ilişkin büyüme kısıtlarının gözden geçirilmesi gerekiyor” dedi. Ankara Sanayi Odası Başkanı (ASO) Başkanı Seyit Ardıç da “Bankalar, finansmana ulaşım sorunu derinleşen sanayicilerimizin kullandığı ticari kredilerin faizlerini de bir an önce politika faizindeki indirime paralel olarak düşürmeli. Bu; üretim, istihdam, ihracatımızın sürdürülebilirliği ve makroekonomik istikrarın sağlanması açısından son derece önemlidir” açıklamasında bulundu.
