Kilosu 4 bin liraya satılıyor, üretimi özel izne tabi, en küçük hatada tüm emek boşa gidiyor… Peki salep orkidesi neden “sarı altın” olarak adlandırılıyor? İşte detaylar…
Samsun’da 2016 yılında sadece 6 dönümle başlayan salep orkidesi üretimi, 9 yılda 70 dönüme ulaştı. Tarım ve Orman Bakanlığının özel izniyle üretilen, “sarı altın” olarak adlandırılan bu değerli bitkinin hasadı başladı. 1 kilogram kuru salep 4 bin liraya alıcı bulurken, en küçük üretim hatası tüm hasadı riske atabiliyor.
SADECE İZİNLE ÜRETİLEBİLİYOR
Samsun’da Tarım ve Orman Bakanlığı izniyle 2016’da 6 dönüm arazide başlatılan salep orkidesi üretimi, bu yıl 70 dönüme ulaştı. Yüksek ekonomik değeri sayesinde her geçen yıl üretim alanı büyüyen salep, içecekten dondurmaya, pastacılıktan kimya sanayisine kadar birçok sektörde kullanılıyor. Salep, doğadan toplanması yasak olan nadir bitkilerden biri olduğu için yalnızca izinli üreticiler tarafından yetiştirilebiliyor.
ÜRETİM 9 YILDA 12 KAT ARTTI
Ekolojik Üreticiler Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği Başkanı Hakkı Karaman, üretimin başladığı ilk yıl sadece 6 dönüm alanda çalıştıklarını, bugün ise yalnızca Samsun’un 19 Mayıs ilçesinde 70 dönüme ulaştıklarını belirtti. Karaman, Türkiye genelinde ise 50’den fazla ilde üretim yapıldığını ve toplamda 200 tonluk bir kapasiteye yaklaşıldığını söyledi.
HASATTA EN KÜÇÜK HATA BÜYÜK KAYIP DEMEK
Nisan ve mayıs aylarında çiçeklenen salep orkidesi, bu dönemde büyük bir özenle hasat ediliyor. Ancak yanlış bir hasat yöntemi, ekili alanın tamamen yok olmasına neden olabiliyor. Karaman, “Hasat çiçeklenme başladıktan sonra yapılmalı ve 1 ay içinde tamamlanmalı. Yumrular topraktan çıkarıldığında, anaç yumru kesinlikle koparılmadan tekrar toprağa gömülmeli. Aksi halde o bölgede bir daha üretim yapılamaz,” diyerek üreticileri uyardı.
METREKARE BAŞINA 600-700 LİRA GELİR
Salep orkidesi, kazanç potansiyeliyle de dikkat çekiyor. Doğru üretimle metrekarede 1 kilogram yaş ürün elde edilebiliyor. Bu da yaklaşık 600 ila 700 lira gelir anlamına geliyor. 1 dönümde ise üretici 600-700 bin liraya kadar kazanç sağlayabiliyor. Karaman, “Geçen yıl yaş salebin kilogram fiyatı 500 liraydı, bu yıl 700 liraya çıktı. Kurutulmuş salebin kilosu ise yaklaşık 4 bin lira,” dedi.
TOHUMLUK TÜRKİYE’NİN DÖRT BİR YANINA GİDİYOR
Üretilen salebin bir bölümü kurutularak iç ve dış piyasaya sunulurken, önemli bir kısmı da tohumluk olarak Türkiye’nin dört bir yanına gönderiliyor. Karaman, “Tohum ihtiyacını karşılamak için üretimi artırmak zorundayız. Şu anda bir dondurma firmasının yıllık ihtiyacını bile karşılayamıyoruz. Talep çok yüksek ama üretim yetersiz,” diye konuştu.
ÜRETİCİYE 15 YILLIK ALIM GARANTİSİ VERİLİYOR
Salep orkidesine olan talep, üreticiye verilen garantilerle de destekleniyor. Üreticilerle 15 yıllık alım garantili sözleşmeler yapıldığını belirten Karaman, “Her yıl artan fiyatlarla alım yapmayı taahhüt ediyoruz. Bu da çiftçinin önünü görmesini sağlıyor. Üretici kazandıkça, kalite de artıyor,” dedi.
TÜRKİYE’DEKİ ÜRETİM TALEBİ KARŞILAMIYOR
Salep Türkiye’de hâlâ arz talep dengesini sağlayamayan ürünler arasında yer alıyor. Karaman, yıllardır ihtiyacın çoğunun gayriresmi yollarla karşılandığını belirterek, “Üretimi ne kadar artırırsak artıralım, pazar hep olacak. Türkiye salep ihtiyacını tam olarak karşılayamıyor,” ifadelerini kullandı.
