Yeni ekonomi yönetimi beklenti oluştururken yetersiz faiz artışıyla kurun patlaması ‘eski anlayış sürecek mi?’ endişesini doğurdu. Kritik süreçte MB’nin enflasyon tahminini yüzde 58’e çıkarması ‘Gerçekçi yaklaşım çözümde önemli bir adım’ değerlendirmelerini getirdi. Bu gelişmenin ardından MB’de üç başkan yardımcısı da değişti. Osman Cevdet Akçay, Fatih Karahan ve Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Hatice Karahan atandı.
‘ŞİMDİ SIRA ATANANLARIN BEKLENTİLERİ KARŞILAMASINDA’
Üç ismin görevlendirilmesi piyasada olumlu karşılandı. Türkiye’nin risk primi 400 puan sınırına kadar geriledi. Borsa İstanbul’da yükseliş kaydedildi. Analistler pozitif adımların yabancı girişlerini teşvik edebileceğini kaydetti. Ekonomistler de yeni atamalarda liyakat esasının gözetildiğini belirtti. ‘Sıkıntılı gidişatın kabullenildiği anlaşılıyor. Şimdi sıra atananların kendilerinden piyasanın beklediklerini gerçekleştirmelerinde’ yorumları yapıldı.
ÜÇÜ DE BOĞAZİÇİLİ
Merkez Bankası’nda başkanlık koltuğuna Boğaziçi Üniversitesi mezunu Hafize Gaye Erkan’ın oturmasının ardından yeni atanan üç ismin de Boğaziçili olması dikkat çekti. Türkiye’nin en önemli değerlerinden biri olan köklü üniversitede uzun süredir ‘kayyım rektör’ ve ‘liyakatsiz atamalar’ tepki çekerken atamalar sonrası sosyal medyada ‘Devlet eliyle hırpalanan bu okulun değeri inşallah anlaşılmıştır’ paylaşımları yapıldı.
Seçimden sonra kısmi olarak değişen ekonomi yönetimi kademeli olarak rasyonel politikalara geçiş yapılacağını belirtirken, bu kapsamda piyasa beklentilerini karşılamasa da faiz artışı gerçekleştirdi. Beklentilerle yönetime gelen ekonomi yönetiminin faiz adımı yetersiz kalırken gerçeklikten uzak enflasyon tahminlerinden vazgeçildi. Bu adımlar olumlu karşılanırken, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ndan (TCMB) yeni adım geldi. Merkez Bankası’nda başkan yardımcıları değişti.
Resmi Gazete’de yayınlanan kararla, Şahap Kavcıoğlu döneminde faiz indirimlerinde imzası bulunan Emrah Şener, Taha Çakmak ve Mustafa Duman görevden alındı. Resmi Gazete’de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla yayımlanan karara göre, bu isimlerin yerine Osman Cevdet Akçay, Fatih Karahan ve Hatice Karahan atandı. Merkez Bankası’nda gerçekleştirilen görev değişimini ekonomistler olumlu karşılarken, piyasaya da olumlu yansıdı. Borsada rekor yükseliş sürerken, Türkiye’nin kredi risk primi de geriledi.
BIST 100, dün 126 puanlık yükselişle 6.988 puandan işlem gördü. Endeks, cuma günü yüzde 1,8 yükselerek 7000 puan eşiğine biraz daha yaklaştı. Borsa, cuma gününe yüzde 1,01’lik yükselişle 6.925 puandan başlamıştı. BIST 100 endeksi, cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunun yapıldığı 28 Mayıs’tan önce 4580 puan seviyesinde bulunuyor. En deks, seçim sonrasındaki hızlı yükselişin de etkisiyle 2023’te yatırımcısına yüzde 25,3 oranında kazandırdı. Alt endekslere bakıldığında ise faktöring endeksi yüzde 7’nin üzerinde yükselerek ilk sırada yer alırken bankacılık endeksinde günlük yüzde 4,4 yükseliş ile ikinci sırada yer aldı. Yeni ekonomi yönetiminin piyasaya olumlu mesajları liyakatli atamaları Türkiye’nin kredi ödeyebilme durumunu gösteren ve risk primi olarak adlandırılan beş yıllık kredi temerrüt takasında da (CDS) etkisini gösterdi. Türkiye’nin CDS’i 400 baz puan sınırına kadar geriledi.
YENİ BAŞKAN YARDIMCILARI
HATİCE KARAHAN KİMDİR?: Boğaziçi Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun olduktan sonra aynı üniversitede İktisat yüksek lisans eğitimini tamamladı ve doktora çalışması için ABD’ye gitti. 2006 senesinde Ekonomi doktorasını yaptığı Syracuse University’de ekonomi dersleri verdi. Ayrıca Center for Policy Research bünyesinde araştırmacı olarak görev aldı. Türkiye’ye geldikten sonra İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde ders verdi ve TÜBİTAK’ta danışman oldu. 2014 senesinde makroekonomi alanında doçent oldu. TİM, MÜSİAD, İSO ve DEİK gibi iş dünyasının çeşitli kuruluşlarına ekonomi danışmanlığı yapan Karahan, 2015 yılında İstanbul Medipol Üniversitesi Ekonomi ve Finans Bölümü’nün kurucu başkanı oldu. Karahan, ayrıca Harvard Üniversitesi ve Columbia Üniversitesi’nde ekonomi alanında misafir akademisyen olarak 2 yıl süreyle görevde bulundu.
OSMAN CEVDET AKÇAY KİMDİR?: Osman Cevdet Akçay, orta ve lise öğrenimini Robert Koleji’nde tamamladı. Boğaziçi Üniversitesi ekonomi mezunu olan Akçay, New York City University Graduate School and University Center’dan M.Phil ve Ph.D derecelerini aldı. Akçay, Koç Finansal Hizmetler ve Yapı Kredi de başekonomist olarak 1 Mayıs 2018 tarihine kadar görev aldı. Araştırma ve yayın alanları döviz kuru belirlenme ve borç dinamikleri, dezenflasyon olan Akçay, 1961 Trabzon doğumlu.
FATİH KARAHAN KİMDİR?: Fatih Karahan, 2006 yılında Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği ve Matematik bölümlerinden mezun oldu. Pensilvanya Üniversitesi’nde ekonomi üzerine yüksek lisans ve doktorasını tamamladı. Çalışma ekonomisi ve mikroekonomi üzerine çalışan Karahan, 2012 yılından beri New York Merkez Bankası’na bağlı Para Politikası Araştırma Birimi bünyesindeki İşgücü ve Ürün Piyasası Çalışmalarında ekonomist olarak yer alıyordu.
‘ŞİMDİ SIRA PİYASANIN BEKLEDİKLERİNİ GERÇEKLEŞTİRMEDE’
Merkez Bankası Başkan yardımcılığında yapılan değişiklikler ekonomistler tarafından olumlu karşılandı. Liyakata vurgu yapan ekonomistler, atamaların faydalı olabileceğini söyledi. Ekonomist Prof. Dr. Şenol Babuşcu konuya ilişkin sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada ‘’Mehmet Şimşek ve Gaye Erkan atamalarda ağırlıklarını koydular. 3 liyakatlı atama. Genelinde bürokrasi, özelinde ise Merkez Bankası’nda uzun zamandır aranan, gerçekleşmeyen bürokrat atamalarında nihayet beklentiler gerçekleşti. Şimdi sıra, atananların kendilerinden piyasanın beklediklerini gerçekleştirmelerinde’’ ifadelerini kullandı. TCMB eski başekonomisti akademisyen Prof. Dr. Ali Hakan Kara ise son dönemin en önemli atamaları olduğunu ifade ederek, ‘’TCMB’nin tepe yönetimine yapılan bu liyakatli seçimlerin kurumun geneline yayılmasını temenni ediyorum. Yeni atanan arkadaşlara başarılar diliyor, ülkemiz için hayırlı olmasını diliyorum. TCMB’de boş kalan son Başkan Yardımcılığı pozisyonuna içerden yetişmiş liyakatli bir uzmanın atanmasında büyük fayda var. Yeni üst yönetim kendi konularında deneyimli ve birikimli olsa da bu takımın kurumsal yapıyı iyi bilen biri ile takviye edilmesi başarı şansını artıracaktır’’ paylaşımını yaptı.
HAMLELER İŞ DÜNYASINDA ‘RASYONELE DÖNÜŞ’E DAİR UMUTLARI ARTIRDI
TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan perşembe günü ilk enflasyon raporu sunumunu gerçekleştirmişti. Erkan sunumda bankanın yılsonu enflasyon tahminlerinde kesin bir yukarı yönlü revizyona gidildiğini açıklamıştı. Erkan, bir önceki enflasyon raporunda yüzde 22,3 olarak öngörülen 2023 yılsonu TÜFE tahminini yüzde 58’e çıkarıldığını belirtmiş, para politikası ve miktarsal sıkılaşma önlemlerinin enflasyon ana trendine etkisinin 2024 ikinci çeyrekte görülmeye başlanacağını söylemişti. Erkan toplantının soru cevap kısmında faiz artışında kademeli sürece vurgu yapmış ve Fed’in faiz artış döngüsünde bir anda enflasyonun üzerine çıkmadığını örnek vererek, “Faiz artışının etkisini ekonomide piyasa dinamiklerinde zarar vermeden, aşırılıklar oluşturmadan, kademeli gitmek bütün merkez bankalarının amacıdır” ifadelerini kullanmıştı.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan sosyal medya hesabı üzerinden TCMB’nin enflasyon raporu bilgilendirme toplantısı hakkında değerlendirmede bulundu. Bahçıvan, Twitter hesabından “TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan, ‘Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısı’nda yaptığı açıklamalar ve gerçekçi değerlendirmelerle “rasyonele dönüş”e dair umutları artırmıştır. Aynı günün akşamında TCMB Başkan Yardımcılıklarına Osman Cevdet Akçay, Hatice Karahan ve Fatih Karahan’ın bilgi ve liyakatin dikkate alınarak atanmaları, önümüzdeki dönemin ekonomi politikalarına yönelik güven verici önemli bir adımdır. Merkez Bankamızın yeni yönetimi, büyük ve kritik bir sorumluluğu üstlenmiş durumda. Başarılı olmaları ülkemizin her ferdi için önemli. Bu konuda herkesin üzerine düşen destek ve katkıyı yapması dileğiyle yeni yönetimi tebrik ediyor, başarılar diliyorum” dedi.
DÖVİZ KURLARINDA YÜKSELİŞ SÜRDÜ
Dolar kuru, Perşembe günü Türkiye piyasalarının kapanış saatinde 26,93 TL’de hareket ederken, haftanın son işlem gününde en yüksek 26,9870 TL’yi gördü. Ilımlı yükselişine devam eden kur, dün yüzde 0,19 artışla 26,9530 TL’de işlem gördü. Euro/TL ise, gün içinde 29, 6380 TL’de işlem görürken, yüzde 0,12 artışla 29,5879 TL’de seyretti. Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) Perşembe günü ekonomik zayıflamaya vurgu yapmasıyla Euro/dolar paritesi, başlayan düşüşünü sürdürürken, Euro/TL’de baskı altında kalıyor.
‘OLMASI GEREKEN BUYDU’
Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota ise atamaların umut verici olduğunu belirterek ‘’Sonunda TCMB’ye yakışan çok liyakatli ve önemli atamalar yapıldı. Güçlü liderler güçlü isimlerle yola çıkar. İlerisi için umutlanmamak mümkün değil. Tüm hocalara başarılar diliyorum’’ dedi. Ekonomist Prof.Dr.Serap Durusoy da değişimlerin aksiyonlara da yansımasını beklediklerini ifade ederke ‘’TCMB’ye liyakatli isimlerin getirilmesine ilişkin hepimiz memnuniyetimizi dile getiriyoruz.Aslında olması gereken buydu. Ama uzun süredir görülmeyen bir durum olduğu için major tepki veriyoruz. TCMB’deki bu yönetim değişimi umarım aksiyonlarına da yansır’’ paylaşımında bulundu.
‘BELKİ DE VİTES ARTIRMAYA İZİN VERİLECEK’,
Finansal Piyasalar Uzmanı İris Cibre bu tip atamaların olumlu olduğunu vurgulayarak, Perşembe günü açıklanan enflasyon tahminin de aynı şekilde bir kaç nokta hariç olumlu olduğunu söyledi. Cibre enflasyon tahmin toplantısından sonra gelen atamalarla birlikte sıkıntılı gidişatın kabul edildiğini belirterek, ‘’Belki de vites artırmaya da izin verilecek. “İzin verilecek” cümlesini tabii ki olumlu bulmuyorum fakat ortamımız bu, öyle değil mi? Biraz daha bekle gör politikası... Yüzde 100 güveniyor muyum? Hayır’’dedi. Cibre paylaşımına şöyle devam etti: ‘’Ama şans tanımak benim faydama Moral bozmak ise zararıma. Bırakırım, senelerdir liyakat diye bağırdığımız koltuklara yerleşen yetkin kişiler işlerini yapsınlar. Bu ay pas mı geçtiler? Eyyy Cevdet hoca deyiveririm arkadaş. Bu kadar basit yahu. Siyaseten şöyle, böyle, yok oraya bu yüzden oturttular yorumları hamasidir. Hiç bir fikrimiz yok. Oturan kişilerin yetkinliklerine ve bağımsızlık isteklerine güvenmek zorundayız. Yapmadılar mı? Eyyyy deriz. Ne işimize yaradıysa şimdiye kadar, o da ayrı...’’
‘ÖNCE EYLEM GÖRMEMİZ GEREKİYOR’
Ekonomist Doç. Dr. Oğuz Demir, Merkez Bankası Başkan Yardımcılığı görevinden alınan Emrah Şener’in özgeçmişini paylaşarak yapılan liyakat tartışmasına değinerek sorunun liyakat olmadığını söyledi. Demir ‘’TCMB’de zaten onlarca böyle bilgili, becerili insan var.. Mesele yetişmiş insan kaynağı değil. Göreve gelenlerin de öyle bir sorunu zaten yok. Mesele başka yerde ve hepimiz biliyoruz’’ ifadelerini kullandı. Ekonomist Burcu Aydın Özüdoğru ise ‘’Yeni Başkan Yardımcıları para politikası adına umut verici. Ancak fiyat ve finansal istikrar için önce eylem görmemiz gerekiyor’’ dedi.
‘TCMB FAİZİ YÜZDE 20’YE ÇIKARACAK’
Morgan Stanley ekonomistleri TCMB’nin faizleri Ağustos ve Eylül aylarında toplam 250 baz puan artırarak politika faizini yüzde 20’ye çıkarmasını muhtemel gördüklerini belirtti. Banka faizlerin daha yüksek seviyelere çıkması gerektiğini düşündüklerini kaydetti. Aralarında Alina Slyusarchuk’un da bulunduğu Morgan Stanley ekonomistleri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın faizleri Ağustos’ta 150 baz puan ve Eylül’de 100 baz puan artırarak politika faizini yüzde 20’ye çıkarmasının olası olduğunu belirtti. Bloomberg HT’nin aktardığına göre bankanın ekonomistleri bu durumun daha uzun süre derinden negatif bir reel politika faizi anlamına geleceğini ve hem mevduat hem de kredi faizlerinin daha yüksek seviyelere çıkması gerektiğini düşündüklerini kaydetti. Bankanın raporunda, “TCMB’nin revize edilmiş enflasyon görünümü göz önüne alındığında, para politikasına ilişkin tahmin yolu ve iletişim, politika faizinde kısmi normalleşme ve alternatif araçlara bağımlılığın devam ettiği yönündeki görüşlerimizi teyit ediyor” ifadeleri kullanıldı.
