TCMB'nin revize edilmiş ilk kısa vadeli dış borç açıklamasını KARAR'a değerlendiren Yeditepe Üniversitesi öğretim görevlisi Prof. Dr. Veysel Ulusoy 'rakamlar değişti ama borcumuz aynı kaldı' tespitini yaptı. Yaklaşık 25 milyar dolarlık kısa vadeli dış borç azalmasını yorumlayan Ekonomist Mustafa Sönmez ise 'bu makyaj durumun vahametini kapayamaz' dedi.
HAVA ASAL
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası revize edilmiş ilk kısa vadeli dış borç istatistiklerini yayımladı. Yayımlanan verilere göre Haziran sonu itibariyle Türkiye'nin kısa vadeli dış borç stoku bir önceki aya göre düşüş kaydetti ve 121,7 milyar dolara indi. Yapılan revizyonla reel sektörün net döviz açığı ise 37 milyar dolar azaldı. Rakamlardaki bu azalmanın anlamını ve Merkezin hamlesinin nelere neden olacağını Yeditepe Üniversitesi öğretim görevlisi Prof. Dr. Veysel Ulusoy ve Ekonomist Mustafa Sönmez Karar'a değerlendirdi.
KARAR: Merkez Bankası'nın bu gün açıkladığı kısa vadeli dış borçlarda ilk revize veri setini nasıl okumalıyız? Yeni rakamların ekonomiye getirisi ve a götürüsü ne olur? Merkez'in revize hamlesinin alt metnini nasıl okumalıyız?
Prof. Dr. Veysel Ulusoy
BU KÜÇÜK BİR ALGI OPERASYONU
Yeditepe Üniversitesi öğretim görevlisi Prof. Dr. Veysel Ulusoy: Merkez Bankası borçların tanımında, kapsamında ve süresinde revizyona gitti. Dolayısı ile fiili olarak hanemizdeki kısa vadeli borçları yaklaşık 23 milyar dolar indirdiler. Uzun vadeli borçları ise indiremezler. Uzun vadeli 450 milyar dolar kadar bir borcumuz var. Merkez Bankası kısa vadeli borçları çevirme kapasitesinin olduğu algısını yaratmak için böyle bir şeye gitti. Bunlar ekonomide yeri olmayan yaklaşımlar. Küçük istatistik tanımlarla 23 milyar dolarlık borcu silmiş olduk. Bu çok küçük bir algı operasyonu.
PARADAN BİR SIFIR ATMAYA BENZİYOR
Özellikle özel sektöre 'telaşa kapılmayın 144 milyar dolar borcumuz vardı ama 121 milyar dolara düşürdük' mesajı verilmek isteniyor. Aslında borcun miktarında ve süresinde bir değişiklik yok. Bu 'paradan bir sıfır attık, artık bin liralık banknotumuz yok 1 liralık demir paramız var' diye sevinmeye benziyor.
Bu yapılan reel bazda değişmeyen nominal bazda yapılan bir ekonomik gösteridir. Rakamlar değişti ama borçlarımız aynı. Kısa vadeli dış borç revizyonunun yabancı yatırımcının getirdiği ve ya getireceği bedele bir etkisi olmaz. Çünkü yabancı sermaye fiili olarak kısa, orta ve uzun vadede kazancına bakar.
MERKEZ'İN SİNYALİ ALICIYA ULAŞMAZ
Burada dış piyasalara Türkiye'nin kısa vadede borçları şu kadar azaldı, dolayısı ile maliyet analizini tekrar gözden geçirin sinyali verilmekte. Fakat bu sinyal alıcıya ulaşmaz çünkü hacim olarak çok az, küçük ve etkisiz bir sinyal. Bu tür oynamaların maliyet analizine yansıdığı hiç bir zaman görülmedi. Bu rakamsal oynama güveni negatif etkileyeceği için uzun dönemde olumsuz bir tavırda ortaya koyabilir.
Mustafa Sönmez
25 MİLYAR DOLARLIK BORÇ GÖRECELİ OLARAK BUHAR OLDU
Ekonomist Mustafa Sönmez: Merkez Bankası bu işin metodolojisi ile ilgili bir düzenlemeye gitti. TCMB bazı kalemleri kısa vadeli borç olmaktan çıkarınca kısa vadeli borç miktarı azaldı ama uzun vadedeki borçlarımız aynen duruyor. Geçen ay 189 milyar dolar olarak açıklanan kısa vadeli borçlar 164 milyar dolara düşürüldü. 25 milyar dolarlık kısım görünürde buhar oldu. 164 milyar dolar borç biraz daha vahameti kapatıyor. Yabancılar bir ülkenin risk durumunu ölçerken Merkez Bankası'nın rezervlerini göz önünde bulunduruyor. Borç miktarını 189 milyar dolardan 164 milyar dolara çekerek bir nebze makyaj yapılıyor.
DURUMUN VAHAMETİNİ KAPAMAK İÇİN MAKYAJ YAPILIYOR
Türkiye'nin 2020 sonunda 450 milyar dolar olan borcu 2021 yılının ilk çeyreğinde 435 milyar dolar civarında borcu var gibi görülüyor. Bu borç eksilmiyor. Sadece kısa vadedeki dış borç eksik görünüyor. Yani yabancılara bir risk makyajı yapılıyor. Tabi ki bu işin muhatapları bu makyaj oyununu anlar. Bu makyaja rağmen durum vahimdir.
MERKEZİN REZERVLERİNİN BİR KISMININ SWAP OLDUĞU BİLİNİYOR
Türkiye'nin yıl sonuna kadar temin etmesi gereken dış borç 164 milyar dolar artı 25 milyar dolar cari açıkla birlikte yaklaşık 190 milyar dolara yakın bir dış kaynak bulmak zorundasınız. Türkiye'nin temin etmesi gerek dış borç ve elindeki rezervin durumu ortada. Rezervlerin bir kısmının da swap olduğunu da yabancılar biliyorlar. Türkiye riskli ve kırılgan bir ülke olmaya devam ediyor. Türkiye dış borç istediği zaman kırılgan ve güvenli olmadığı için bir de sigorta primi ödemesi yapak zorunda kalıyor.
TCMB hokkabazlığı ile firmaların döviz açıkları, yabancılara yükümlülükler değil sadece,
— Mustafa Sönmez (@mustfsnmz) August 19, 2021
448. 3 milyar dolarlık dış borç stoku da kafadan 25-30 milyar dolar azalmış görünecek.
Yersen! https://t.co/zbUDIMblKf
