Milyonları yoksulluk sarmalına sokan politikalarla gelinen noktada kur da enflasyon da patladı. Hükümet temsilcilerinin sık sık dile getirdiği ‘simitle geçim hesabı’nın ulaştığı noktayı ise Simitçiler Odası Başkanı’nın sözleri en çarpıcı haliyle ortaya koydu: Hepinizden özür diliyoruz. Maliyet nedeniyle simit 10 lira olacak. Biz zam yapmıyoruz, sadece güncelliyoruz.
Seçimlerin ardından birçok kalemde fiyatlar artarken, ekmeğin ardından zamların en çok yansıdığı ürünlerden biri de simit oldu. Simitçiler Odası Başkanı Savaş Delibaş, Ankara’da bugünden itibaren simidin 7 liradan 10 liraya çıkacağını duyurdu. Delibaş “Paranın alım durumu gittikçe kötüye gidiyor. Her gün maliyet hesabı yapıyoruz. Susama da una da yüzde 300 zam geldi. Hepinizden Ankaralılar olarak özür diliyoruz” dedi.
ÜRETİCİ İLE MARKET ARASINDAKİ MAKAS AÇILIYOR
Market fiyatlarındaki artışa ise Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar dikkat çekti. Temmuz ayında yükselişin sürdüğünü dile getiren Bayraktar, mazottan gübreye maliyetlerdeki artışın altını çizerek tarla ve raf fiyatları arasındaki uçurumun büyüdüğünü kaydetti. Bayraktar “Üreticide 5 lira olan elma markette 24 lira, 25 lira olan kuru üzüm 92 liraya satılıyor” dedi. Uzmanlar makasın açılmasını beklediklerini dile getirdi.
Türkiye’de yaşanan yüksek enflasyondan dolayı fiyat artışları hız kesmiyor. Kurda sert artış akaryakıt zamları derken, bir simit fiyatı bile 10 liraya çıktı. Bu gidişattan herkes yakınırken, özellikle çalışanın durumu her gün daha kötüye gidiyor. Patronlar işçisini bile artık düşünmezken, çalışanlar bir simidi bile zor alıyor. Ankara’da 1 Ağustos’tan itibaren simidin fiyatı 10 TL olacak. Seçimlerin ardından birçok kaleme zam yapılırken, ekmeğin ardından zamların en çok yansıdığı ürünlerden biri de simit oldu.
Ankara’da daha önce zam yapılarak fiyatı 7 liraya yükseltilen simit için fiyat güncellendi. Simitçiler Odası Başkanı Savaş Delibaş, 1 Ağustos’tan itibaren Ankara’da simidin 10 TL olacağını duyurdu. Delibaş, “Paranın alım durumu gittikçe kötüye gidiyor. Her gün maliyet hesapları yapmak zorundayız. Hepinizden Ankaralılar olarak özür diliyoruz; çünkü biz yapmıyoruz, sadece güncelliyoruz” dedi.
Simide en son 22 Ocak’ta zam yapılmış, 7 TL olmuştu. Delibaş, Başkent’te simidin yarından itibaren 7 TL’den satılacağını bildirdi. Emekli maaşları için temmuz için belirlenen yüzde 25’lik artış oranı 13 Temmuz’da Meclis’ten geçerek kabul edilmişti. En düşük emekli aylığı 7 bin 901 liradan 9 bin 288 liraya yükselmişti. Sıklıkla geçim sıkıntısını dile getiren emeklilerin yüzü, aylıklarına gelen artışa rağmen gülmedi. Ankara Fırıncılar Odası’nın aldığı kararla, başkentte ekmeğe yüzde 40 zam yapıldı. 20 Temmuz’dan itibaren 200 gram ekmeğin fiyatı 7 lira oldu.
Temmuz zammından önce aldıkları aylıkla bin 580 ekmek alabilen emeklilerin, ekmeğe gelen zamdan sonra alabildikleri ekmek sayısı bin 326’ya düştü. En düşük emekli aylığıyla haziranda bin 580 ekmek alınırken, emekliye yapılan yüzde 25 oranındaki zamma rağmen temmuzda alınabilen ekmek sayısı bin 326’ya düştü.
ÜRETİCİYLE RAF ARASINDAKİ FARK YÜZDE 391’E YAKLAŞTI
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, temmuzda üretici ile market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 390,7 ile elmada görüldüğünü bildirdi. Bayraktar yaptığı yazılı açıklamada, temmuzda üretici ile market arasındaki fiyat değişimlerini değerlendirdi. Söz konusu ayda üretici ile market arasında yüzde 390,7 ile en fazla elmada görülen fiyat farkını, yüzde 268,6 ile kuru üzümün, yüzde 219,7 ile havucun, yüzde 198,5 ile maydanozun, yüzde 192,1 ile marulun, yüzde 185,4 ile kuru incirin takip ettiğini belirten Bayraktar, “Elma 4,9 kat, kuru üzüm 3,7 kat, havuç 3,2 kat, maydanoz 3 kat, marul ve kuru incir 2,9 kat fazlaya markette satıldı.
Üreticide 5 lira olan elma markette 24 lira 53 kuruşa, 25 lira olan kuru üzüm 92 lira 15 kuruşa, 10 lira olan havuç 31 lira 97 kuruşa, 2 lira 66 kuruş olan maydanoz 7 lira 95 kuruşa, 7 lira 17 kuruş olan marul 20 lira 93 kuruşa, 55 lira olan kuru incir 156 lira 97 kuruşa tüketiciye satıldı.” ifadesini kullandı. Bayraktar, markette satılan ürünlerin yarısından fazlasında fiyat artışı görüldüğünü, geçen ay 37 ürünün 19’unda fiyat artışı, 18’inde fiyat düşüşü olduğunu belirtti.
Markette fiyatı en fazla artan ürünün yüzde 56,9 ile sivri biber olduğuna dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:
“Sivri biberdeki fiyat artışını yüzde 28,1 ile maydanoz, yüzde 23,9 ile marul, yüzde 21,3 ile karpuz, yüzde 18,6 ile yeşil fasulye, yüzde 16,7 ile yumurta takip etti. Markette fiyatı en çok düşen ürün ise yüzde 16,8 ile yeşil mercimek oldu. Temmuzda üreticide 29 ürününün 15’inde fiyat artışı olurken, 5’inde fiyat düşüşü görüldü. 9 üründe ise fiyat değişimi olmadı. Üreticide fiyatı en çok düşen ürün yüzde 39,5 ile yeşil soğan olurken, en fazla fiyat artışı yüzde 120,4 ile karpuzda görüldü.”
Bayraktar, ani iklim değişiklikleri ve üretimdeki azalma, mazot ve gübre başta olmak girdi fiyatlarındaki artışın, ürün fiyatları üzerinde etkili olduğuna işaret etti.
MOTORİNE 1 LİRA 10 KURUŞ ZAM
Uluslararası akaryakıt fiyatlarındaki yükselişler pompaya yansıdı. Dünden itibaren geçerli olmak üzere motorinin litresine 1.10 lira zam geldi. Zammın ardından İstanbul Avrupa yakasında motorinin litre fiyatı 36.39 liraya, Ankara’da 36.88 liraya, İzmir’de 37.07 liraya, Bursa’da 36.93 liraya, Adana’da 37.33 liraya, Diyarbakır’da ise 37.53 liraya yükseldi. Son zammın ardından motorin fiyatı son 2 ayda yüzde 88 yükselmiş oldu.
BİRÇOK ŞEHİRDEN DE EKMEĞE ZAM HABERLERİ GELİYOR
Çorum’da ekmek fiyatları zamlandı. Kentte 5 TL’ye satılan 200 gram ekmeğin fiyatı, yapılan zamla 7 TL’ye yükseltildi. Fiyat artışı, bugünden itibaren geçerli oldu. Çorum Belediyesi Halk Ekmek Fabrikası da ekmek fiyatlarına zam yaptı. Belediye Başkan Yardımcısı ve BELTAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Lemzi Çöplü, 200 gram ekmek fiyatının 5 TL olarak belirlendiğini açıkladı. Çöplü, Çorum Valiliği Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından belirlenen ihtiyaç sahipleri için ekmek fiyatının 2,5 TL olacağını açıkladı.
İSTANBUL ENFLASYONUNDA DÜŞÜŞ SERİSİ SONA ERDİ
İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) 1995 bazlı verilerine göre, İstanbul’da perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi, temmuzda bir önceki aya göre yüzde 9,84, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları İndeksi ise yüzde 4,54 artış kaydetti. Söz konusu veriler yıllık bazda incelendiğinde değişim oranı, perakendede yüzde 63,76, toptan fiyatlarda ise yüzde 66,57 olarak gerçekleşti.
Temmuzda perakende fiyatlar önceki aya göre, sağlık ve kişisel bakım harcamalarında yüzde 17,35, ev eşyası harcamalarında yüzde 16,02, kültür eğitim ve eğlence harcamalarında yüzde 14,66, ulaştırma ve haberleşme harcamalarında yüzde 12,79, konut harcamalarında yüzde 10,07, gıda harcamalarında yüzde 8,61, giyim harcamalarında yüzde 2,33, diğer harcamalar grubunda yüzde 0,68 artış kaydetti. Temmuzda toptan fiyatlarda bir önceki aya göre, madenler grubunda yüzde 11,26, yakacak ve enerji maddeleri grubunda yüzde 9,70, mensucat grubunda yüzde 3,62, gıda maddeleri grubunda yüzde 3,59, işlenmemiş maddeler grubunda yüzde 3,57, kimyevi maddeler grubunda yüzde 2,57, inşaat malzemeleri grubunda yüzde 2,46 artış görüldü.
TÜKETİCİDE GÜVEN KALMADI
Bloomberg HT Tüketici Güven Endeksi Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 18,12 azalarak 61,52 değerini aldı. Endeksin detaylarına bakıldığında, tüketicinin hem mevcut durum algısında hem de geleceğe ilişkin beklentilerinde gerileme izlendi. Haziran ayında başlayan düşüş devam etti. Döviz kurları ve buna bağlı enflasyonda izlenen hızlı yükseliş eğilimi tüketici güveninde yaşanan gerilemenin en temel nedeni oldu. Özellikle, benzin ve mazot fiyatlarında yaşanan güçlü artışlar ön endekse göre düşüşü hızlandırdı. Bu çerçevede Bloomberg HT Tüketici Beklenti Endeksi bir önceki aya göre yüzde 19,22 gerileyerek 69,30 değerini aldı.
Diğer taraftan, içinde bulunduğumuz dönemin dayanıklı tüketim malları ile otomobil ve konut alımı için uygunluğunu ölçmeye çalışan Bloomberg HT Tüketim Eğilimi Endeksi ise yüzde 14,22 gibi sert bir oranda gerileyerek 57,13 oldu. Endeksin geneli ve ön endekse göre gerilemenin devam etmesi iç talepte yavaşlama olasılığını daha da arttırdı.
