Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin, 2 saat süren görüşmenin ardından ortak basın açıklaması yaptı. Erdoğan Suriye'de ABD'nin çekilmesinden sonra teröristler için boşluk oluşmaması gerektiğini söyledi. Putin ise 'güvenli bölge' için "Türk dostlarımızın menfaatlerine saygı duyuyoruz. Özellikle güvenliğin sağlanması noktasında" dedi. Erdoğan da "Başta liderler olmak üzere bakan arkadaşlarımız görüşüyor" açıklamasını yaptı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Kremlin Sarayı'nda 2 saate yakın görüştü. Görüşmenin ardından iki lider ortak basın toplantısında açıklamalar yaptı. Putin'in Suriye'de 'güvenli bölge' oluşturulmasına ilişkin soruya karşılık 'destek' açıklaması dikkat çekti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise ABD'nin çekilmesinin ardından teröristlere alan bırakılmaması gerektiğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın konuşmalarından öne çıkanlar:
Pazartesi günü meydana gelen kazada aralarında 4 vatandaşımızın da bulunduğu 16 kişi hayatını kaybetti. 4 vatandaşımızın için de arama kurtarma çalışmaları devam ediyor. Hayatını kaybeden kardeşlerimize Allah'tan rahmet, ailelerine sabır diliyorum.
Aynı kazada hayatını kaybeden diğer ülke vatandaşlarına buradan taziye dileklerimi bildirmek istiyorum. Rus makamları zorlu hava şartlarına rağmen faaliyetini sürdürmüştür. Başta değerli dostum Putin olmak üzere şahsım ve milletim adına teşekkür ediyorum.
TÜRKİYE VE RUSYA SURİYE'DE MİHENK TAŞI
Bugün Suriye'deki durumu ele alma fırsatı bulduk. İdlip mutabakatının takibini yaptık. Arazideki gelişmeleri gözden geçirdik. ABD'nin çekilme kararı üzerinde değerlendirmeler yaptık. Türkiye ve Rusya işbirliği Suriye'nin barış, güvenlik ve istikrarı açısından bir mihenk taşıdır.
Rus dostlarımızla koordinasyonu güçlendirmekte kararlıyız. ABD'nin çekilme sürecinde terör örgütlerinin istismar edeceği bir boşluğun doğmaması kritik önemdedir. Türkiye olarak başta DEAŞ olmak üzere YPG/PYD gibi terör örgütlerine karşı bunların temizlenmesi görevimizi özellikle ifade ettim.
DİNAMİTLEYEN TERÖR ÖRGÜTLERİNE KARŞI ORTAK MÜCADELE
Türk-Rus işbirliğini dinamitlemeyi hedefleyen terör örgütlerine karşı ortak bir mücadeleyi vurgulamak istiyorum. Aldığımız kararları süratle uygulayacağız. Bilhassa Anayasa Komitesi'nin kuruluş sürecinin en kısa zamanda tamamlanması aciliyet arz ediyor.
Görüşmemizde özellikle ilgili arkadaşlarımızın müşterek çalışmalarıyla bu konuda mesafe alınacağına inanıyorum. Suriyeli mültecilerin geri dönüş konusunu da değerlendirdik. Yaklaşık 4 milyon mülteciye kucak açmış bir ülke olarak bu konu bizi yakından ilgilendiriyor.
VİZE MUAFİYETİ
Vize muafiyetini görüştük. Tam vize muafiyeti de halklarımızın kaynaşmasını güçlendirecektir.
İşbirliğimizi gerek ikili temaslarla gerekse Astana formatındaki görüşmelerle sürdüreceğiz. Önümüzdeki ay sayın Ruhani'nin de katılımıyla yeni bir üçlü zirveyi Rusya'da gerçekleştireceğiz. Ziyaretimizin ve aldığımız kararların ülkelerimiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum, değerli dostum Putin'e gösterdiği misafirperverlik için teşekkür ediyorum.
Geri dönüşümü sağlayan model, Fırat'ın doğusuna da uygulanmalı.
Soru-Cevap
(Güvenli bölge sorusu)
Güvenli bölge konusunda başta liderler olmak üzere bunun yanında ilgili bakan arkadaşlarımız görüşmelerini devam ettiriyorlar. Bu konuda bizler için tehdit oluşturan bölgelerin hassasiyeti büyük önem arz ediyor. Bu konuda tehdit oluşturan bölgelerde tedbirleri almak noktasında ABD olumlu yaklaşımını bizlere ifade etti. Bu konuda bizim Rusya ile de herhangi bir sıkıntımız yok. Bu güvenlik bölge olayı terörden arındırılmış bölge hassasiyetidir. Bundan sonraki süreçte ilgili arkadaşlarımız, istihbarat örgütümüz sürekli görüşmek suretiyle bu hassasiyeti koruyacağız. Bu duruma ABD'nin yaklaşımı olumlu. Rusya ile ilgili de bu konuda bir sıkıntımız yok.
Putin'in konuşmalarından öne çıkanlar:
Görüşmemiz son derece yapıcı ve ikili ilişkilerimize dayalı atmosferde gerçekleşti.
Ekonomi konularına odaklandı büyük ölçüde.
Suriye meselesinin kalıcı çözümü üzerinde çalışmaktayız. Siyasi ve diplomatik yollarla sorunu çözmeyi istiyoruz.
Soçi'deki İdlib mutabakatının hayata geçirilmesini konuştuk. Terör örgütlerinin faaliyetlerinin durdurulması için birçok konu ele alındı.
MOSKOVA'DA 3'LÜ ZİRVE
ABD Suriye'den çekilme planını gerçekleştirirse bu olumlu bir adım olacak. Şam’ın Kürtlerle diyalog içerisinde olmasını teşvik ediyoruz. Bu hem Suriye toplumunda birlik sağlayacak hem de komşu ülkelerin hayrına olacaktır.
Rusya, Türkiye'yi seyahat eden yabancı turistler arasında birinci sıradadır. Üçlü liderler (Türkiye-Rusya-İran) zirvesini Moskova'da yapmayı hedefliyoruz.
Soru-Cevap
(Güvenli bölge sorusu) Güvenli bölge konusunda Türk dostlarımızın menfaatlerine saygı duyuyoruz. Özellikle güvenliğin sağlanması noktasında.
"BM'YE YAZILAN MEKTUP BİZİ ŞAŞIRTTI"
Erdoğan ve Putin, Avrupa'dan Suriye'deki anayasa komitesi için BM'ye yazılan mektubun kendilerini şaşırttığını belirtti.
Putin şöyle konuştu:
Nokta konulacak dönemde Cenevre'de bizim Avrupalı meslektaşlarımızdan duyduk ki 'çalışmayı tamamlamış değiller' dediler. Bu arada şunu söylemek istiyorum. Burada şunu söylemek istiyorum, bizim için hiç beklemediğimiz bir yaklaşımdı. Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine bir mektup gönderdiler. Fransa, Almanya, Britanya, İngiltere daimi temsilcileri imzalı bir mektup gönderdiler. 5. madde Sayın Genel Sekreter sizin Suriye Özel Temsilcisi Cenevre'de Astana garantör ülkesinin yapacakları açıklamasını sizin temsilcisiniz kabul etmemelidir. Şaşırtan bir durum. Biz böyle bir yaklaşım beklemiyorduk.
Böyle bir mektup yazdılar, bizim Avrupalı ortaklarımız tarafından. Ama biz sabırlı bir şekilde onlarla da çalışma sürdürmek istiyoruz. Ben zaten bu konuyu hem Fransa ile hem de Almanya ile görüştüm. Dışişleri Bakanları arasında gerekli çalışmaların sürdürülecek.
Erdoğan: İdlib'de terör örgütlerine karşı mücadelemiz aynı şekilde ortak devam edecektir. Çünkü terör örgütleriyle mücadeleler anlık mücadeleler değildir. Fakat bu mücadeleyi sürdüreceğiz. Hedefimiz Suriye halkının huzurunu, mutluluğunu sağlamaktır. Bu dayanışmamızı teyit ettik.
Anayasa Komitesi konusunu da konuştuk. Dışişleri bakanlarımıza bu konuyla ilgili diplomatik süreci devam ettirmeleri hususunda İstanbul Zirvesi'nde aldığımız kararın aslında devam ettirilmesi hatta orada BM temsilcisi de vardı. Şimdi yeni bir özel temsilci var. Bununla birlikte yeni süreç nasıl devam eder bilemiyorum ama az önce okunan mektup tabi hakkaten bizi de şaşırtan bir mektup olmuştur. O, onlar için geçerlidir, doğrusu bizim için geçerli değildir. Hepimizin İstanbul Zirvesi'nde adeta birlikte düşündüğü, adeta kanaat birliğine vardığı bir netice var. Biz bu süreci buradan devam ettireceğiz. Değerli dostum ile de hemfikiriz. Sonucu da temenni ederiz ki hayırlı olur. Ama bir taraftan da bu anayasa çalışmasının da bir yandan sürdürülmesi lazım.
GÖRŞME ÖNCESİ SICAK MESAJLAR
Görüşmenin basına açık kısmında turizm alanındaki gelişmelerin iki ülke halkları arasında ciddi kaynaşamaya neden olduğuna işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Ticari ilişkiler sürekli artış trendinde. Tabii sizle aramızda büyük bir hedef koyduk: 100 milyar dolar ticaret hacmine ulaşmak” dedi.
Erdoğan şöyle konuştu:
"Değerli dostum, 2018'deki sık sık yaptığımız görüşmelerden sonra 2019'daki ilk görüşmeyi gerçekleştirmenin memnuniyeti içindeyim. Bu bölgesel güvenliği de olumlu istikamette etkiliyor. Astana süreci ile başlatmış olduğumuz üçlü zirveler; bunlarda gerçekten dünyanın ilgisini çeken görüşmelerimiz oldu. Görüşmemizle birlikte bu sürecin devamının çok daha faydalı olacağına inanıyorum. Özellikle turizmdeki hakikaten gelişmeler iki ülke halkı arasında çok çok önemli kaynaşmalara neden oluyor. Tabii sizinle aramıza çok büyük hedef koyduk; 100 milyar dolarlık ticareti hedefe ulaşmak."
Erdoğan, iki ülke arasında işbirliğinin Suriye’de barışa katkıda bulunduğunu söyledi. Rusya açıklarındaki Kerç Boğazı’nda iki geminin kaza yapmasıyla 44 Türk denizcinin hayatını kaybettiğini hatırlatan Erdoğan, Vladimir Putin’e, “Ölenlere rahmet diliyorum. Konudaki hassasiyetiniz sebebiyle de çok teşekkür ediyorum” ifadesini kullandı.
Putin, kazanın uluslararası sularda geldiğini söyleyerek, “Kurtarma ekiplerimiz ellerinden geleni yapmıştır” dedi.
Kremlin Sarayı'ndaki görüşmede ilk sözü Putin aldı. Rusya Devlet Başkanı Putin, "Sayın Cumhurbaşkanı, değerli dostum sizin bu ilişkilerin gelişmesine ne kadar katkı sağladığınızı biliyoruz. Büyük stratejik ortaklığımız gerçekleştirilecektir" dedi.
Putin, "Değerli dostum Erdoğan, ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin bu noktaya gelmesi sizin katkılarınızla olmuştur" ifadesini kullandı.
Erdoğan'la sık sık görüşmelerinin sonucunu aldıklarını söyleyen Putin, "Özellikle 2018'in ilk 10 ayında iki ülke arasındaki ticaret hacmi, 2017 yılının tamamından daha fazla arttı. Rus turist sayısı yüzde 30 arttı ve 6 milyon kişiyle rekor kırdı. Bu, iki ülke halkının Rus-Türk ilişkilerinin niteliği ve kalitesindeki değişimleri nasıl karşıladığını gösteriyor" diye konuştu.
