Bilim dünyasında çığır açan yeni bir araştırma, Arktik dairesinde yaşayan kambur balinalar ve diğer dev deniz memelileri arasında oldukça bulaşıcı ve ölümcül bir virüsün yayıldığını ilk kez kanıtladı. İngiltere ve Norveç'ten üniversitelerin ortaklığında yürütülen çalışma, insansız hava araçlarının (İHA) kullanıldığı yenilikçi bir yöntemle okyanus devlerinin sağlık durumuna ışık tuttu.
DRONLAR "NEFES" AVINA ÇIKTI
Araştırmacılar, balinalardan biyolojik örnek alabilmek için hayvanlara yaklaşmak veya fiziksel müdahalede bulunmak yerine teknolojiden faydalandı. Balinalar su yüzeyine nefes almak için çıktıklarında, püskürttükleri su buharı ve damlacıkların (blow) arasından steril petri kapları taşıyan dronlar uçuruldu.
Bu yöntem sayesinde:
Hayvanlara hiçbir fiziksel zarar verilmedi.
Balinalar üzerinde herhangi bir stres kaynağı oluşturulmadı.
Saf ve analiz edilebilir biyolojik örnekler, doğal ortamdan başarıyla toplandı.
ARKTİK’İN YENİ KABUSU: SETASE MORBİLLİVİRUS
Toplanan örneklerin laboratuvar ortamında incelenmesiyle, dünya genelinde balina ve yunusların kitlesel olarak karaya vurmasına neden olduğu bilinen "setase morbillivirus" tespit edildi. Bu virüsün Arktik Dairesi'nin kuzeyindeki popülasyonlarda dolaşımda olduğu ilk kez bu çalışma ile bilimsel olarak doğrulandı.
Virüsün Korkutan Özellikleri:
Yüksek Bulaşıcılık: Yunuslar, balinalar ve muturlar arasında hızla yayılarak popülasyonları tehdit ediyor.
Türler Arası Geçiş: Farklı deniz memelisi türleri arasında geçiş yapabilme kabiliyetiyle okyanuslar arası bir yayılım gösteriyor.
Toplu Ölüm Riski: Şiddetli hastalıklara yol açarak deniz ekosisteminde kitlesel kayıplara neden olma potansiyeli taşıyor.
BİLİM İNSANLARINDAN "DÖNÜM NOKTASI" DEĞERLENDİRMESİ
BMC Veterinary Research dergisinde yayımlanan çalışmanın detaylarını paylaşan uzmanlar, kullanılan teknolojinin önemine dikkat çekti. King’s College London'dan Profesör Terry Dawson, bu yöntemi balina sağlığı izleme konusunda bir "dönüm noktası" olarak tanımladı. Dawson, teknolojinin hızla değişen Arktik ekosistemlerindeki patojenleri, canlılara zarar vermeden izlemeye ve hastalıklar hakkında kritik bilgiler sunmaya olanak tanıdığını belirtti.
ERKEN UYARI VE GELECEK STRATEJİSİ
Norveç'teki Nord Üniversitesi'nden Helena Costa, temel amaçlarının okyanus yaşamına yönelik tehditleri büyük bir salgına dönüşmeden önce erkenden tespit etmek olduğunu ifade etti. Bilim insanları, iklim değişikliği gibi çevresel stres faktörlerinin balina sağlığını nasıl etkilediğini anlamak için bu "uzaktan izleme" metodunu uzun vadeli ve kalıcı bir sürveyans (izleme) sistemine dönüştürmeyi planlıyor.
İngiltere ve Norveç ortaklığındaki bu çalışma, okyanus sağlığının korunması adına teknoloji ve biyolojinin birleştiği en somut örneklerden biri olarak kayıtlara geçti.
