KARAR'a konuşan SGK Uzmanı Sertaç Köksal, SGK'nın EYT'den emekli olmaya hak kazanmış fakat başvurusu henüz sonuçlanmamış EYT'lileri mağdur etmemek için uygulamaya koyduğu 'avans' sistemine ilişkin bilgi verdi. Köksal, SGK'nın 90 gün içerisinde maaşları bağlanmayan vatandaşlara yazılı talepte bulundukları takdirde asgari ücretin netinin üç katına kadar çıkan avans ödemesi yaptığını aktardı.
ÇAĞLA ÇAĞLAR
SGK Uzmanı Sertaç Köksal, EYT'lilerin sorunlarına ve SGK'nın uygulamaya koyduğu 'avans' sistemine ilişkin KARAR'a konuştu.
Sertaç Köksal, başvurusu halen bekleme sürecinde olan pek çok emekli adayının mağduriyet yaşamaması adında SGK'nın avans uygulamasını çıkardığını kaydetti. Uygulamaya ilişkin bilgi veren Köksal şu ifadeleri kullandı:
ASGARİ ÜCRETİN 3 KATI
SGK 90 gün içerisinde maaş bağlayamadığı emekli adaylarına bir avans uygulamasını hayata geçirdi. Bu avans uygulamasının da yasal dayanakları var. SGK bir yönetmelik çıkarıyor. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği. Bunun 82. maddesi var. Bir de emeklilik işlemlerinin yapıldığı bir genelge var 2018/38 sayılı genelge. Bunun da 9. bölümü var. Orada kurum diyor ki, aylık geliri 90 gün içinde ödenememesi durumunda kurumun aylık bağlamasına hak kazandığı anlaşılan sigortalılara ya da hak sahiplerine yazılı talepte bulunmaları halinde ilerideki maaşlarından tahsis edilmek üzere avans ödenebilir.
SGK Uzmanı Sertaç Köksal
Bu avans miktarı asgari ücretin netinin 3 katına kadar çıkabiliyor. Bunu bugünkü asgari ücrete oranlarsak 34 bin 206 lira 96 kuruşa kadar avans alma imkanı var.
NASIL BAŞVURU YAPILIR?
Henüz maaşı bağlanmayan ve müracaatının üstünden 90 gün geçmiş olan emekli adaylarının bunu yapmaları için başvuruyu yaptıkları sosyal güvenlik merkezine yazılı müracaat etmeleri gerekiyor. e- Devlet'ten yaptılarsa sorgulama ekranında evrakının hangi SGK'ya hangi sosyal güvenlik merkezine gönderildiğini görüp oraya da yazılı müracaat da bulunabilirler.
Fakat SGK'nın bazı dirençler de gösterdiğini kaydeden Köksal, kurumun ilk EYT müracaatlarını aldığı sırada 'kurumdan emekli olabilir' yazısı talep etmemeleri gerektiğini ancak avans sisteminde o belgeye sahip olanların daha kolay işlemlerini hallettiğini aktardı. Köksal konuya ilişkin şu bilgileri verdi:
SGK ilk EYT müracaatlarını alacağı zaman bir yazı yayınlayıp, sigortalıların kurumdan emekli olabilir yazısı talep etmemelerini edilmesi halinde vermeyeceğini beyan etmişti. Şimdi kişilerin elinde eğer emekli olabileceklerine dair SGK tarafından ellerine verilmiş bir yazı olsaydı bu yazıyı götürüp avans taleplerinin altına koyup SGK tarafından herhangi bir dirençle karşılaşmadan avansını alabilecek bu mevzuat hükümlerine göre de gelirlerinin bağlanmasını bekleyecekti. Bu yazıyı almayan kişilerde bu bir problem olabilir.
AVANSIN GERİ ÖDEMESİ
Köksal ödenen avansların ise sigortanın talebine göre 12, 24 ve 36 ay aylık taksitlerle herhangi bir faiz işletilmeden bağlanacak aylıklardan kesildiğini aktardı.
'EMEKLİLER ŞİMDİ DE EVRAKA TAKILDI'
SGK Uzmanı Köksal emekli maaşı bağlanamayan EYT'lilerin var olan sorunlarına da değinerek "Emeklilikte yaşa takılanlar emeklilik müracaatı yaptı ama şimdi de emeklilikte evraka takıldılar" ifadeleriyle evrak bekleme sürecine ilişkin bilgi verdi.
Evrak bekleme sürelerinin uzamasının birkaç sebebi olduğunu belirten Köksal, "Genellikle özellikle seçim öncesi dönemde sadece SSK'lı olan yani 4A sigortalı dediğimiz kişiler bir yerde sigortalı çalışmaya başladı ve çalışma hayatı boyunca sigortalı çalıştı bunların emeklilik işlemlerinin çoğu tamamlandı.
MÜRACAATLAR NEDEN SONUÇLANMIYOR?
Ancak geçmişte BAĞ-KUR'luluğu varsa bir dükkan açmışsa veya bir şirket sahibi olmuşsa ya da daha önce sigortalı çalışıp şimdi bir şirket sahibi olmuşsa yani aynı dönem içerisinde değil bir çalışma hayatı içerisinde hem SSK'lı hem BAĞ-KUR'lu olmuşsa bunların emeklilik müracaatları hala sonuçlanmadı. Bunun üç ana sebebi oluyor:
Birincisi kişiler BAĞ-KUR tescilinin yapıldığını bilmiyor. Bunu e-Devlet'te 4b tescil kaydı sorgulama ekranından sorgulaması lazım vatandaşların.
Bir diğer temel sebep de emeklilik müracaatı yaptığı esnada BAĞ-KUR borcu oluyor vatandaşların. Bu BAĞ-KUR borcunu kapatmadıysa vatandaşımız onun başvurusunu sonuçlandırmıyor SGK, taaki o borç kapanana kadar. Eğer borçlu bir müracaat varsa kişi eğer emeklilik müracaatı yaptığı tarihte BAĞ-KUR borçlarını sıfırlamamışsa bu onlar için kötü, şöyle bir kötülüğü var: SGK borcu kapattığı tarihten itibaren emekli maaşını işletiyor.
Üçüncüsü de hizmet birleştirmesi yapması gerekiyor kişilerin. Birçok kişi EYT düzenlemesinin heyecanıyla bu birleştirme işlemeni yapmadan müracaatlarını yaptı. Eğer çalışma hayatları içinde BAĞKUR, emekli sandığı yada SSK'nın hizmetleri varsa bunun için de e-devlet'te hizmet birleştirme ekranını kullanarak hizmet birleştirme başvurusu yapması gerekir. Bunu yapmadıysa onun da yapılması maaşların hızlıca bağlanmasına sağlayacak" dedi.
GSS BORCU
Emeklilik süreci halen devam eden EYT'lilerin GSS borcuna ilişkin de bilgi veren Sertaç Köksal, süreçle ilgili şu bilgileri aktardı:
Eğer herhangi bir yerde çalışmaya devam etmiyorsa EYT'li vatandaşımız yani mart ayında emekli olacağım maaşımı alacağım diyerek işinden ayrıldıysa son bir yıl içerisinde 30 gün prim ödenmişse 10 gün daha genel sağlık sigortası hizmetlerinden ücretsiz faydalanabiliyor.
Eğer son bir yıl içerisinde 90 gün prim ödemesi varsa bu sefer 10 günün üstüne 90 gün daha ekleniyor, toplam 100 gün genel sağlık sigortası kapsamında sağlık hizmetlerinden ücretsiz faydalanıyor. Eğer 100 günü geçerse ki şu anda mart ayında yapılan başvurularda bu süre geçmiş durumda. Kişileri SGK zorunlu sağlık sigortası kapsamına alıyor, bu kişilerin talebine bağlı değil. SGK bunu otomatik yapıyor. Ve kişilere borç tahakkuk etmeye başlıyor.
HER AY 405 LİRA BORÇ
Genel sağlık sigortası brüt asgari ücreti kadardır. Bugünkü asgari ücretten rakamlarsak bunu brüt asgari ücret 13 bin 413 lira 50 kuruş yüzde 3'ü de 405 TL yapıyor. Her ay 405 TL borçlandırıyor.
Haziran ayında GSS kapsamına alınan bir kişi hem haziran hem temmuz ayı için 810 lira borçlu oluyor. Şu anki güncel mevzuata göre kişiler 60 güne kadar olan borçluluk hallerinde halen sağlık hizmeti almaya devam ediyor. Ama 60 günü geçerse borçluluk durumları sağlık hizmetleri sadece kamu hastanelerinden alabiliyorlar. Özel hastanelere gitmek istediklerinde özel hastaneler onlara herhangi bir sağlık hizmeti sunmuyorlar borcu olduğu için.
Kamu hastanesi yada özel hastane fark etmeksizin borçları muayeneleri sonucunda adlarına ilaç yazılırsa bu ilaçları da SGK kapsamında eczanelerden alamıyorlar. Maaşları bağlanırsa eğer kişilerin bu borçlar da siliniyor. Maaş bağlanmayan kişilerin borçluluğu devam ediyor.
ARADAKİ FARK ALINABİLİR
Maaş bağlanmayanlar özel hastaneye gittiklerinde 405 liraları ödeseler dahi ceplerinden daha fazla para çıkıyor. Çünkü kişi eğer emekli olsaydı, emekli olarak bir özel hastaneye gitseydi katkı payı olarak sadece SGK'nın belirlediği oranın yüzde 10'u kadar bedel ödeyecek ancak bu GSS tesciline yaparsa SGK onun parasını ödeyip emekli değil GSS tescili bir sigortalı olarak giderse hastaneye yüzde 20 katılım payı ödüyor. İki kat bir ödeme yapmış olacak.
Vatandaşlara benim söyleyeceğim eğer borç çıktı ve bu borcu ödeyerek sağlık hizmeti almak isterseniz fazla bir para tahsil yapmış olacak hastaneler maaşınız bağlandıktan sonra bu hastane fatura hizmetlerini saklayın müracaat ettiğiniz SGK'lara tekrar bir yazılı başvuru yapın aradaki fark tutarlarını temin edin.
