Hayat pahalılığının her geçen gün arttığı bu dönemde özellikle de o meyvedeki fiyat farkı hem çiftçiyi hem de halkı isyana sürüklüyor. Çiftçiden yok pahasına alınırken tezgahlarda 20 ila 30 liraları bulabiliyor. Öyle ki dalında 3 TL olan meyve tezgaha yerleştirildiğinde 30 liralara kadar çıkıyor.
Geçen yıla oranla narenciye üretiminde rekor bir artış görüldü. Lakin tezgah fiyatlarındaki pahalılık alıcıları şaşkına çeviriyor. Adana Turunçgil Üreticileri Birliği (ADATÜB) Başkanı Burak Karabucak, mandalina fiyatlarının şu an bahçelerde 3 ila 5 TL olduğunu söylüyor. Lakin bu fiyatın karşısında marketlerde ya da pazarlarda mandalinanın kilosu 20 ila 30 liralara çıkıyor.
TEZGAH FİYATINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER VAR
Adana Turunçgil Üreticileri Birliği (ADATÜB) Başkanı Burak Karabucak, mandalinanın dalında ucuz olup marketlerde ya da tezgahlarda pahalı olmasının nedenini ise şu şekilde açıklıyor:
“Akaryakıt, işçilik, paketleme, nakliye ve benzeri şeylerin hepsinin fiyatı yüksek. Bunların hepsi tezgâh fiyatına yansıyor. Asıl sorunlarımızdan biri de işçi bulamıyoruz. Bir işçinin günlük yevmiyesi 560 TL, servisi ve diğer harcamalarla birlikte bir işinin size günlük maliyeti 650 TL’ye denk geliyor. İşçi olmayınca haliyle ürün de toplanmıyor. Belediyeler, ürünleri doğrudan üreticiden alıp, uygun fiyata halka ulaştırabilir. Böylesi bir girişim üreticinin de tüketicinin de faydasına olur.”
“GİRDİLERİN FAZLA OLMASI FİYATI ETKİLİYOR”
Konuya ilişkin olarak açıklamalarda bulunan bir diğer isim olan Adana Seyhan Ziraat Odası Başkanı Yaşar Özkan da, “Bu yıl yüzde 30 civarında ürün fazlamız var ve ihracatta yapamıyoruz. Bunda Rusya - Ukrayna savaşının da etkisi var. Özellikle Çukurova’nın ihracatı Rusya’ya olurdu. Irak ve Suriye’ye de oluyordu ama şimdi hiçbirine yok. Bizim çiftçin başka pazarlar bulması gerekiyor. Bunun yanı sıra akaryakıt, işçi maaliyeti de çok yüksek. Girdiler fazla olunca, tezgâh fiyatı da ister istemez pahalı oluyor. Burada bahçede ürün 2-3 TL ama işçisi, nakliye, pazar payı var. Böyle olunca da İstanbul’a 20-30 TL’ye geliyor” dedi.
DURUMDAN EN ÇOK ÇİFTÇİ ETKİLENİYOR
Tarlada ucuz lakin tezgahta pahalı olma durumundan en çok çiftçilerin etkilendiği ifade edilirken bazı çiftçilerin narenciye ağaçlarını kökten söktüğü söyleniyor. Buna ilişkin olarak Mersin Anamur-Bozyazı Ziraat Odası Başkanı Ahmet Şeref Gümüş şunları söyledi:
““1 TL’ye limon satamıyoruz. Çiftçi kan ağlıyor. Bugün de diyorsunuz ki, ‘Üretim bu kadar fazla ise tezgâhta neden ürün bu kadar pahalı’ Bunun tek bir nedeni yok. Birden fazla sebebi var. Özellikle mazottaki fiyatın çok yüksek oluşu, üretim merkezinden tüketim merkezine giden sürede ciddi bir maliyet demek. Bunların yanı sıra bu ürün bahçeden işçi tarafından toplanması, fabrikaya götürülmesi, fabrikada ambalajlanması vs. tüm bunların maliyeti yüksek olunca ürünün fiyatı da tezgâha geldiğinde yükseliyor. Ben belediyelere çağrıda bulunmak istiyorum; üretim yerlerinden bu ürünleri alıp tüketici ile buluştursunlar. Hem vatandaş ucuza ürün yemiş olur hem de çifti elindeki ürünü satmış olur.”
“İHRACAT AZ İŞÇİ BULAMIYORUZ”
Konuya ilişkin şikayetlerini dile getiren ve Adana’da çiftçilik yapan 64 yaşındaki Mustafa Ölke, “500 ton limonum şu an da dalında duruyor. Yıllardır yapıyorum ilk kez böyle bir şey yaşadım. İhracat azaldı, işçi bulamıyoruz, maliyetler her geçen gün arttı böyle olunca da ürün elimizde kaldı. Ben limonu dalında ücretiz versem bile, İstanbul’daki tezgâh fiyatı en az 10 TL. Her şeyin maliyeti o kadar yükseldi ki kimse almaya yanaşmıyor ve ürün elimde kaldı” diye konuştu.
Aynı şekilde isyanını dile getiren ve 25 yıldır Hatay Erzin’de çiftçilik yapan Mitat Bozdoğan, “Ürünler elimizde kaldı. Ekonomik nedenlerden dolayı ürünü toplatacak işçi bulamıyoruz. Bir de ihracat çok düştü, maliyetler yüksek olduğundan ihracata çok yanaşılmıyor. Bu yıl, mandalina ve portakal gibi ürünlerin yüzde 30’dan fazlası dalında kaldı. Bir de şöyle bir şey var, geçen büyük bir market zinciri ürünlerimizi gelip buradan alıp gitti. 5 TL’ye verdiğimiz ürünü markette 27 TL satıyor” diye konuştu.
