İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde kurulan Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi (MATAM), Türkiye'nin deprem gerçeğiyle yüzleşmesi için umut verici bir adım olarak öne çıkıyor.
Balıkesir Sındırgı'da meydana gelen 6.1 büyüklüğündeki depremle birlikte bir kez daha gündeme gelen deprem riskine karşı, MATAM bilimsel verilerle bu zorlu süreci yönetmeyi hedefliyor.
Merkez, özellikle Marmara Denizi'ndeki aktif fay hatları ve olası depremlerin yaratacağı riskler üzerine odaklanacak.
BİR BİLİM İNSANININ FEDAKARLIĞI VE SİSTEME ELEŞTİRİSİ
T24'ten Candan Yıldız'ın haberine göre, merkezin kurucusu ve yöneticisi olan yer bilimci Prof. Dr. Cenk Yaltırak, merkezin açılışı öncesi gösterdiği özverili çalışmalarla dikkat çekiyor.
Merkezin fiziksel hazırlıklarını bizzat üstlenen Prof. Dr. Cenk Yaltırak, kamuoyunda yankı uyandıran bir fedakârlığa da imza attı.
Marmara'da deniz tabanı jeofiziği ve insansız hava aracı (İHA) tabanlı jeodezi verilerini bir araya getirecek olan deprem araştırma gemisinin alımı için iş dünyasından destek bulamayınca, kendi cebinden 70 bin dolar (yaklaşık 2 milyon 855 bin TL) ödedi.
Prof. Dr. Cenk Yaltırak, bu durumu, özellikle büyük holdinglerin ve iş insanlarının deprem öncesi önlemler yerine, felaket sonrası yardım kampanyalarına odaklanmasına bir eleştiri olarak dile getirdi.
Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi (MATAM)
DEPREM KAMPANYALARINA ÇARPICI YORUM
Prof. Dr. Cenk Yaltırak, deprem sonrası konteyner, buzdolabı ve çadır gibi yardımların doğru bir yaklaşım olmadığını belirterek, "Eğer bir ülkenin halkı, iş adamları, yatırımcıları deprem olduktan sonra, konteyner yaptım, buzdolabı verdim, eşya verdim diyorsa bu doğru bir davranış değil" şeklinde konuştu.
Atatürk'ün Pasinler Depremi'ndeki sözlerini hatırlatarak, ağlanmak yerine araştırmaya büyük destek beklediklerini vurguladı.
Prof. Dr. Cenk Yaltırak, büyük holdinglerin bir antrenörün otel parasını karşılayabildiğini ancak deprem araştırmaları için kaynak yaratamadığını ifade etti.
Ayrıca, "Türkiye bir çini vazodan da değerli. Yurt dışından gelen bir antrenörün otel parasından daha değerli. Bu zihniyeti kıracağız" diyerek önceliklerin yanlışlığına dikkat çekti.
BİLİM-TOPLUM İLİŞKİSİ VE MEDYAYA ÇAĞRI
MATAM'ın açılışı, bilim-toplum ilişkisindeki yanlış anlaşılmaları ve spekülatif yorumları da yeniden gündeme taşıdı.
Prof. Dr. Cenk Yaltırak, medya organlarına ve kamuoyuna, 'emekli olmuş, ömrünü tamamlamış, kağıt üzerinde, eski bilgilere dayanarak konuşan insanların PR'ına alet olmayın' çağrısında bulundu.
Bilmediği konularda yorum yapmayan ve sadece yalın, sade bilgiye dayanan bir yaklaşım sergileyeceklerini belirten Prof. Dr. Cenk Yaltırak, bilimsel gerçeklerin spekülasyonlarla karıştırılmaması gerektiğini vurguladı.
MATAM, bu misyonuyla bilimsel bilgi akışını düzenlemeyi ve bozulan ayarları düzeltmeyi hedefliyor.
Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi (MATAM)
MATAM'IN HEDEFLERİ VE ÖNEMİ
MATAM, karada 5, denizde 6 ve üzeri büyüklükteki depremler hakkında bilgi üretecek.
Aynı zamanda büyük depremlerin yıl dönümlerinde yaptığı çalışmalarla ilgili kamuoyunu düzenli olarak bilgilendirecek.
Merkezin en önemli hedeflerinden biri, farklı disiplinlerden uzmanların bir araya gelmesiyle, zemin-bina ilişkisini modelleyerek bina davranışlarını ölçmek.
Bu veriler, inşaat sektöründe, yerel yönetimlerde ve müteahhitlikte toptancı yaklaşımların terk edilmesini sağlayacak ve daha güvenli yapılar inşa edilmesine olanak tanıyacak.
Türkiye'nin son yüzyılda 126 bin insanını depremlerde kaybettiği göz önüne alındığında, MATAM gibi dayanışma ve bilimin öncülük ettiği merkezlerin desteklenmesi hayati önem taşıyor.
