Dünya’da eşi benzeri olmayan bu bitki ülkemizin kıymetli topraklarından biri olan Hatay’da yetişiyor. Son olarak bilim dünyasına kazandırılmasıyla gündeme geldi. İşte detaylar…
Hatay’ın Samandağ ilçesinde, sadece Milleyha Sulak Alanı’nda yetiştiği belirlenen ve halk arasında “tirşik otu” olarak bilinen bitkinin yeni ve endemik bir türü keşfedildi. Arum milleyhanum adı verilen bu eşsiz bitki, bilimsel olarak ilk kez literatüre girdi. Zehirli yapısına rağmen doğru işlemle lezzetli bir yiyeceğe dönüşen bu bitki, Türkiye'nin biyolojik hazineleri arasında yerini aldı.
MİLLEYHA’DA YENİ BİR TÜR: SADECE HATAY’DA YETİŞİYOR
Hatay’ın Samandağ ilçesinde yer alan ve biyolojik çeşitliliğiyle dikkat çeken Milleyha Sulak Alanı, bilim dünyası için oldukça önemli bir keşfe ev sahipliği yaptı. Biyolog Dr. Samim Kayıkçı, bölgede yaptığı gözlemler sırasında halk arasında "tirşik otu" olarak bilinen yılan yastığı (Arum) cinsine benzeyen, ancak farklı özellikler taşıyan bir bitkiyle karşılaştı.
Bitkinin fotoğraflarını, Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ve Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım’a ileten Kayıkçı, olası bir yeni tür için araştırma başlatılmasına öncülük etti.
ARUM MİLLEYHANUM: BİLİMSEL ADIYLA KAYITLARA GEÇTİ
Prof. Dr. Hasan Yıldırım tarafından yapılan detaylı saha ve laboratuvar çalışmaları sonucunda, bu bitkinin daha önce tanımlanmamış, bilim dünyası için yeni bir tür olduğu ortaya çıktı. Bitki, “Arum milleyhanum” ismiyle bilimsel literatüre girdi. Türkçede ise ona “Milleyha tirşiği” adı verildi.
Yıldırım’ın çalışması, taksonomi alanında yayın yapan saygın bir dergi olan Bağbahçe Bilim’de yayımlandı ve bu yeni tür resmen duyuruldu.
TÜRKİYE’DE TESPİT EDİLEN 14. ARUM TÜRÜ
Yılan yastığı (Arum) cinsi, Avrupa’dan Orta Asya’ya, Kuzey Afrika’dan Anadolu’ya kadar geniş bir coğrafyada yayılım gösteriyor. Türkiye’de ise daha önce bu cinse ait 13 farklı tür kaydedilmişti. Arum milleyhanum ile birlikte Türkiye’deki Arum türlerinin sayısı 14’e yükselmiş oldu.
Prof. Dr. Yıldırım, bu yeni türle birlikte Türkiye'de sadece üç Arum türünün endemik olduğunu ve Arum milleyhanum’un da bu özel listeye dahil olduğunu belirtti.
ZEHİRLİ AMA DOĞRU HAZIRLANDIĞINDA ŞİFA KAYNAĞI
Yılan yastığı cinsi bitkiler doğal halleriyle zehirli olmalarına rağmen, Anadolu’da halk arasında “tirşik” adıyla bilinir ve özel işlemlerden geçirilerek tüketilir. Kaynatılıp fermantasyon sürecinden geçirilen bu bitki, Hatay ve çevresinde sevilen yöresel yemeklerin başlıca malzemesidir.
Prof. Dr. Yıldırım, bitkinin zehrinin bu işlemler sırasında etkisiz hale geldiğini ve ortaya son derece lezzetli ve sağlıklı bir yemek çıktığını belirtti.
MİLLEYHA SULAK ALANI’NIN KRİTİK ÖNEMİ
Arum milleyhanum’un keşfedildiği Milleyha Sulak Alanı, yalnızca bu yeni bitkiyle değil, aynı zamanda sahip olduğu zengin canlı çeşitliliğiyle de dikkat çekiyor. Şimdiye kadar bölgede yaklaşık 300 bitki türü, 24 kelebek, 7 memeli, 12 sürüngen ve 3 kurbağa türü tespit edildi. Ancak bölgenin en önemli özelliği, dünya genelinde göçmen kuşlar için önemli bir konaklama alanı olması.
Bu nedenle uzmanlar, yalnızca Hatay’a özgü olan bu bitkinin korunması için sulak alanın da mutlaka koruma altına alınması gerektiğini vurguluyor.
DOĞANIN BİR MUCİZESİ: KORUMA ALTINA ALINMALI
Milleyha tirşiği, sadece estetik ve biyolojik değeriyle değil, aynı zamanda kültürel ve yöresel önemiyle de dikkat çekiyor. Hem bilim dünyası hem doğaseverler için eşsiz bir keşif olan bu bitki, Türkiye'nin doğal mirasına eklenmiş önemli bir parça olarak görülüyor.
Prof. Dr. Hasan Yıldırım, bu türün varlığını sürdürebilmesi için Milleyha Sulak Alanı’nın koruma altına alınmasının elzem olduğunu söyledi. “Burası sadece Arum milleyhanum için değil, bölgedeki tüm canlı çeşitliliği için yaşamsal bir öneme sahip” diyerek, bu doğal hazinenin gelecek nesillere aktarılmasının önemine dikkat çekti.
