Türkiye'deki emeklileri yakından ilgilendiren önemli bir gelişme yaşandı. Yargıtay'ın aldığı içtihat birleştirme kararıyla emekli maaşlarına yönelik banka bloke işlemleri yeni bir boyut kazandı.
Bu karar, özellikle tüketici kredisi kullanan emekliler için büyük önem taşıyor.
YARGITAY'DAN FLAŞ EMEKLİ MAAŞI KARARI: BLOKE DÖNEMİ BAŞLADI
Ntv'de yer alan habere göre, emeklilerin banka kredisi borçlarına ilişkin önemli bir Yargıtay kararı kamuoyuna duyuruldu.
Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu'nun aldığı karara göre, emeklilerin onay vermesi durumunda bankalar, kredi borçları sebebiyle emekli maaşlarına bloke koyabilecek.
Bu durum, şimdiye kadar emekli maaşlarının haczedilemezliği ilkesine yönelik köklü bir değişiklik olarak yorumlanıyor.
EMEKLİ MAAŞLARINA BLOKE GELİYOR MU? YARGITAY'DAN KRİTİK KARAR
Yargıtay'ın son içtihat birleştirme kararı, emeklilerin bankalarla olan ilişkilerinde yeni bir dönemi başlattı.
Önceden, emeklilerin kullandıkları tüketici kredileri nedeniyle bankaların doğrudan emekli maaşlarına haciz veya bloke koyması mümkün değildi.
Bankalar tarafından yapılan bu tür işlemler, itirazlar üzerine genellikle kaldırılıyordu.
Ancak Yargıtay, bu konuya farklı bir perspektiften yaklaşarak emsal niteliğinde bir karar aldı.
YARGITAY İÇTİHATLARI BİRLEŞTİRME KARARI
Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu'nun aldığı kararla, tüketici kredileri dolayısıyla verilen hapis, takas, mahsup ve benzeri onay veya rıza talimatları sayesinde bankaların emekli maaşlarına doğrudan bloke uygulayabileceği hükme bağlandı.
Bu karar, bankaların emekli maaşları üzerindeki yetkilerini genişletiyor ancak bu yetkinin kullanılabilmesi için emeklinin açık rızası şartı aranacak.
KREDİ SÖZLEŞMELERİNE DİKKAT
Bundan sonraki süreçte, kredi kullanacak emeklilerin imzalayacakları veya elektronik ortamda onaylayacakları sözleşme maddelerine çok daha fazla dikkat etmeleri gerekecek.
Emeklilerin, bankanın kredi sözleşmesinde yer alan ve maaş blokesine izin veren maddelere onay vermemesi, bu durumun önüne geçmek için kritik önem taşıyor.
Ancak bankaların bu tür bir maddeyi sözleşmeden çıkarmayı kabul edip etmeyeceği, piyasa koşulları ve emeklilerin kredi ihtiyacı göz önüne alındığında belirsizliğini koruyor.
Genellikle standart sözleşmelerde bu tür maddeler toplu halde sunulduğundan, emeklilerin para ihtiyacı nedeniyle bu maddeleri onaylamak zorunda kalabileceği belirtiliyor.
ANAYASA'DAN EMSAL GÖSTERİLDİ
Yargıtay'ın bu kararı alırken, Anayasa'nın temel hak ve ödevler kısmında yer alan 'Çalışma ve sözleşme hürriyeti' başlıklı 48. maddesini esas aldığı öğrenildi.
Maddenin 'Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir' şeklindeki ilk cümlesi, Yargıtay'ın emeklilerin kendi rızalarıyla yapacakları sözleşmelerle maaşlarına bloke konulabileceği yönündeki hükmüne dayanak teşkil etti.
5510 SAYILI KANUN'DAKİ DURUM
Öte yandan, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 93. maddesi, sigortalıların ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödeneklerinin devir ve temlik edilemeyeceğini, nafaka borçları ve Kanun gereğince takip ve tahsili gereken alacaklar dışında haczedilemeyeceğini açıkça belirtiliyor.
Maddenin devamında, 18.02.2009 tarihli ve 5838 sayılı Kanun'la eklenen fıkra ile, "Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedilir" ibaresi yer alıyor.
Yargıtay'ın içtihadı, bu son kısımda yer alan 'borçlunun muvafakati' ifadesine dayanıyor.
BLOKE MİKTARI BELİRSİZLİĞİ
Yargıtay kararında, emeklilerin rıza ve onayının bulunması halinde maaşının ne kadar kısmına el konulacağına dair bir açıklık bulunmuyor.
Örneğin, bir emeklinin maaşı 20 bin lira olup kredi taksit ödemesi 23 bin lira ise, maaşın tamamına mı yoksa yasal sınır olan dörtte birine mi bloke konulacağı hususu belirsizliğini koruyor.
Bu belirsizlik, bankalar ve emekliler arasında gelecekte yeni hukuki ihtilafların ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu konuda daha fazla netlik sağlanması bekleniyor.
OY ÇOKLUĞUYLA RESMİ GAZETE'DE
Bazı Yargıtay üyelerinin karşı oy kullanmalarına rağmen, içtihat birleştirme kararı oy çokluğuyla kabul edildi ve Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu durum, kararın hukuki bağlayıcılığının başladığı anlamına geliyor.
